Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 'yetki Devri' Tartışmalarına Son Noktayı Koydu

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, bazı basın yayın organlarında ve internet medyasında TBMM Genel Kurulu’nda görüşülen Torba Yasa Teklifi ile Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’nin (TMMOB) harita, plan, etüt ve projelerine parasal bedel karşılığı verdiği vize yetkisinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na geçtiği şeklinde haberler yer aldığı belirtilerek, sözkonusu yasal düzenlemeyle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na hiçbir yetki devri yapılmadığı vurgulandı. Yasada böyle bir hükmün yer almadığı belirtilen açıklamada şu ifadelere yer verildi:
"1- Yasal düzenleme açık, TMMOB’un yorumu yanlış. TBMM Genel Kurulu’nda Torba Kanun Teklifi görüşülürken değişiklik önergesi 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8. maddesine “Harita, plan, etüt ve projeler; idare ve ilgili kanunlarında açıkça belirtilen yetkili kuruluşlar dışında meslek odaları dahil başka bir kurum veya kuruluşun vize veya onayına tabi tutulamaz, tutulması istenemez. Vize veya onay yaptırılmaması ve benzeri nedenlerle müellifler veya bunlara ait kuruluşların büro tescilleri iptal edilemez veya yenilenmesi hiçbir şekilde geciktirilemez. Müelliflerden bu hükmü ortadan kaldıracak şekilde taahhütname talep edilemez” hükmü eklenmiştir.

2- TMMOB’un yetkileri aynen yerinde duruyor. Yapılan yasal düzenlemeyle hiçbir şekilde meslek odalarının kanunlarla verilen yetkileri ortadan kaldırılmamaktadır. Üyeleri üzerindeki mesleki denetime ilişkin herhangi bir kısıtlama da getirilmemektedir. Yapılan düzenleme, 3194 sayılı Kanun’a istinaden hazırlanan ve idarelerce onaylanan ruhsat eki projelerinin mesleki denetim adı altında idare dışında, ayrıca meslek odasınca incelenerek para karşılığı onaylanması uygulamasına son verilmesinden ibaret olup, bu husus zaten yürürlükte olan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği’nde de açıkça belirtilmektedir.

3- Danıştay da TMMOB’a vize yapamazsın ve vize parası alamazsın dedi.

Danıştay 6. Dairesi’nin “Uygulama projelerinin proje müelliflerince hazırlanarak doğrudan yapı denetim kuruluşuna teslim edilmesi ve ilgili idareler dışında başka bir kurum veya kuruluşun vize ve onayına tabi tutulmayacağına” ilişkin kararı bulunmaktadır.

4- Mahkemeler de TMMOB’un para karşılığı onay yetkisi olmadığını tescilledi. Meslek odalarınca söz konusu yönetmeliklerin iptaline yönelik olarak açılan davalarda mahkemelerce herhangi bir yürürlüğün durdurulması ve iptal kararı verilmemiştir.

5- TMMOB’un yasalarca kendisine verilmeyen yetkiyi kullanmasına son verildi.

Yapılan düzenlemeyle 6235 sayılı TMMOB Kanunu’nda açıkça yer almamasına rağmen TMMOB’nin ve meslek odalarının kendi yönetmeliklerinden hareketle ruhsat eki etüt ve projelerde, para alınarak vize anlamı taşıyan mesleki denetim yapması uygulamasına son verilmektedir. Oda tarafından vize ve onay yapılmaması nedeniyle meslek mensubunun büro tescilinin iptal edilmemesi veya yıllık olarak yenilenmesinin bu nedenle geciktirilmemesi sağlanmaktadır. Müelliflerden projelerini odaya vizeleteceğine veya onaylatacağına dair taahhütname alınmadan büro tescili yapılmaması gibi olası uygulamalarda engellenmekte, odaların üyesi olan meslek mensuplarının bu konudaki yakınmalarına son verilmektedir. 6- TMMOB’un para karşılığı vize vermesinden en fazla şikayet edenler mimar ve mühendisler. 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun’da “projelerin meslek odalarınca vizelenemeyeceğine veya onaylanmayacağına” ilişkin açık hüküm yer almasına rağmen odalar, kendi yönetmeliklerindeki hükümlerden hareketle para karşılığı vize işlemi uygulamakta ve bu da şikayetlere konu olmaktadır. Yapılan yeni düzenleme, mimarlar ve mühendisler tarafından mesleki denetim adı altında meslek odalarınca faaliyetlerinin kısıtlandığına ilişkin olarak Bakanlığımıza yapılan yüzlerce başvurunun incelenerek değerlendirilmesi sonucunda gerçekleştirilmiştir.

7- Yapılan düzenleme mimar ve mühendislerin lehinde olup, gereksiz bir mali yükten kurtulmalarını amaçlamaktadır. Bakanlığımıza bu konuda yapılan yakınmalara çözüm getirmesi nedeniyle yapılan düzenlemenin meslek mensuplarının lehine olduğundan üyelerinin lehine olan bir düzenlemeye TMMOB ve meslek odalarının itirazı olamayacağı değerlendirilmektedir.

8- Düzenleme sadece TMMOB’u kapsamıyor. Diğer yandan düzenleme, sadece meslek odaları ile ilgili olmayıp diğer kamu idarelerince yol vizesi, itfaiye vizesi adı altında yapılan proje onay işlemleri de engellenmektedir. Yapı ruhsat süreçlerinde gereksiz bürokrasi ortadan kaldırılarak, ruhsat düzenleme süreleri kısaltılmaktadır.

9- Çalışmalarına 6 ay önce başlanan düzenlemenin bir buçuk ay önce başlayan ‘Gezi Parkı olaylarıyla’ ilgisi yoktur. İmar Kanunu’na eklenen hüküm, 19 Nisan 2013 tarihli yazımızla kurum ve kuruluşlara iletilen Kanun Tasarısı Taslağı’nın 22. maddesinde yer alan hükümle uyumlu olup, basında iddia edildiği gibi son bir aydır süregelen ‘Gezi Parkı olayları’ ile ilişkilendirilmesi de söz konusu değildir.

10- Bakanlık hiçbir şekilde ne TMMOB’nin yetkilerini alma konusunda ne de ruhsat eki projelere vize yapma konusunda yetki almamaktadır. Yapılan düzenleme ile ruhsat sürecinin basitleştirilmesi, kolaylaştırılması ve düzenleme süresinin kısaltılması amaçlanmaktadır. Bakanlığa sadece plan ve mevzuata aykırılık olmamasına rağmen anlaşılamayan nedenlerle ilgili idarelerce düzenlenmeyen ruhsatları talep halinde düzenleme ve tespit olunan plan ve mevzuata aykırılıkları giderme yetkisi verilmekte, bunlar dışında Bakanlığa yapı ve projeleri hakkında herhangi bir yeni yetki verilmemektedir."