'Çığır Açıcı Bir Dönüşümün Hikayesi'

"Çığır Açıcı Bir Dönüşümün Hikayesi" isimli söyleşide bilim tarihçisi David Wootton'un "Bilimin İcadı – Bilim Devrimi’nin Yeni Bir Tarihi" kitabından yola çıkarak modern bilimin doğuşu konusu değerlendirildi.

Yapı Kredi Kültür Merkezi'nin locasında gerçekleşen etkinlikte, Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cihan Saçlıoğlu ve Koç Üniversitesi Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tekin Dereli konuşmacı olarak yer aldı.

Saçlıoğlu, modern bilimin tarihi konuşmak için İstanbul'un ve özellikle Galata'nın çok uygun bir yer olduğunu belirterek, 1580'li yıllarda Osmanlı Devleti’nin astronomi araştırmalarına yatırım yapmak amacıyla Galata’da rasathane kurulması emri verdiğini ancak devamının gelmediğini söyledi.

16 ve 17. yüzyıllarda bilim denilince astronominin anlaşıldığına dikkati çeken Saçlıoğlu, "Tabii bilimin benimsenmesi için Dünya’nın hareketlerinin hissedilmesi gerekir. Ancak insanoğlu saniyede 30 kilometre hızla dönen Dünyamızın hareketlerini hissedemiyor ancak bunu düşünmek isteyenler bilimle uğraşıyor. Kitapta da modern bilim öncesinin entelektüel ortamını ele alıyor." dedi.

Saçlıoğlu, Avrupa'da 15. yüzyıla kadar Aristoteles'in bilimin merkezinde ve tam doğru kabul edilen bir filozof olduğuna işaret ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Aristoteles evreni yeryüzü ve sema olarak ikiye ayırıyor, yeryüzündekilerin bozulabileceğini semadakilerin ise eşsiz ve mükemmel olabileceğini söylüyor. Gökyüzünde hareket eden cisimlerin neden yeryüzüne düşmediğini ise 'gezegenlerin kristal birtakım kürelerin içine sabitlenmişlerdir' diye açıklıyor. Aristo’nun bu görüşüne en büyük darbe 1580 yılında Danimarka'dan geliyor. Danimarkalı matematikçi ve astronom Tyge Ottesen Brahe gökyüzünün bazı gizemlerini çözüyor. İslam bilim tarihçileri ile konuştuğumuzda şunu görüyoruz, bu tarihte bizim Takiyüddin Efendi'nin aletleri ile Brahe’nin aletleri aşağı yukarı birbiriyle aynı."

Dereli ise gezegen yörüngelerinin elips olduğunu Tyge Ottesen Brahe'nin öğrencisi Kepler'in matematik bilimini kullanarak keşfettiğini dile getirdi.

Dereli, Osmanlı medreselerinde eğitim kalitesi düşerken Avrupa'da her köşede üniversiteler kurulmaya başladığına dikkati çekerek, bu üniversitelerin de merkezi yönetimden bağımsız ve loncalar tarafından desteklendiğini anlattı.