Çin yönetiminin, ulusal para birimi olan Yuanin, diğer para birimleri karşısında daha esnek bir şekilde hareket etmesini sağlayacak 19 Haziran 2010 tarihli kararı sonrasında, Yuan'in yeteri kadar değer kazanmamasından şikâyet eden ABD, Çin üzerindeki baskıyı arttırıyor.
ABD Başkanı Barack Obama son açıklamasında, Yuan'in, piyasa şartlarında olması gerekenden daha düşük bir değerde olduğunu hatırlatarak, Yuan'in değer kazanması sürecinde, Çin'in gerekeni yapmadığını ileri sürdü. Obama, Çin tarafının teoride Yuan'in değer kazanmasını kabul ettiğini, ancak, pratikte yapılması gerekeni yapmadığını dile getirerek, bu nedenle, ABD'nin, geçmişte olduğundan daha etkili politikalar izleyeceği uyarısında bulundu.
Benzeri açıklamalar, geçen hafta içinde ABD Hazine Bakanı Timothy Geithner tarafından da yapılmış ve Yuan'in değer kazanmasında daha hızlı hareket etmek için Çin'i zorlayacaklarını bildirmişti.
ABD kongre seçimlerinin 2010 yılının Kasım ayında yapılacağı dikkate alındığında, iç politika eksenli Çin ve Yuan tartışmasının belirli süre daha Obama yönetiminin gündeminde olacağına kesin gözüyle bakılabilir. Çin'den yapılan ithalatın artması, bunun istihdam ve üretim üzerinde baskı oluşturması, Çin'in iç pazarını ABD menşeli mal ve hizmet ihracına yeterince açmadığı düşüncesi ve ayrıca, yeni global ekonomik düzende ABD-Çin dengesi, Obama yönetimini, Çin politikasında "yeni ve etkili" arayışlara sevk etme zorunda bıraktı.
Obama yönetimi, bu süreçte, her türlü platformu kullanarak, Çin ile temaslar gerçekleştiriyor ve Çin üzerindeki baskıyı arttırma yoluna gidiyor. Birleşmiş Milletler Liderler Zirvesi nedeniyle New York'ta bulunan Çin Başbakanı Wen Jiabao ile bu yönde görüşmeler yapıldığı da kamuoyuna yansımıştı.
Ayrıca, ABD, küresel ekonominin önemli oyuncularını da, Yuan konusunda Çin'e baskı yapmaya zorluyor. Bu kapsamda ABD'nin, 2010 yılı Kasım ayında Seul'de düzenlenecek G-20 Zirvesi'nde Çin üzerindeki baskısını arttırması ve diğer ülkeleri etkileme sürecini de hızlandırması bekleniyor. Bu süreçte, ABD'nin elini zayıflatan gelişme, bir taraftan Çin'e baskı yaparken, diğer taraftan Asya-Pasifik bölgesindeki en önemli ortağı olan Japonya'nın ulusal para birimi Yen'e, altı yıllık bir süreden sonra müdahale etmesi oldu. Uzmanlar, bu durumun, Yuan'a müdahale edebilme konusunda Çin'in elini rahatlattığı yorumunu yapıyor.
ÇİN DİRENİYOR
Çin, ABD'nin baskısına rağmen, iç ekonomik gelişmeleri dikkate alarak Yuan konusunda karar vereceğini duyurdu. Çin Dışişleri Bakanlığı, ABD'nin son açıklamalarının "aceleci ve dar görüşlü" olduğunu bildirdi. Pekin yönetimi, ABD ile Çin arasındaki dış ticaret açığının temel nedeninin Yuan olmadığını, bunun nedeninin global gelişmeler, ABD ekonomisinin verimli üretim yapamaması ve tasarruf oranlarının düşüklüğü olduğunu hatırlattı.
Uzmanlar, ABD'nin güçlü ve hatta çift basamaklı değer kazanım beklentisine rağmen, kısa dönemde Yuan'in hızlı değer kazanması için altyapının oluşmadığını belirtiyor. Yuan'in, hızlı bir değer kazanma süreci izlemesi durumunda, bunun, üretim, istihdam, dış ticaret ve döviz rezervleri zinciri üzerinde, piyasaların kabul etmekte zorlanacağı yine hızlı ve olumsuz etkileri olacağı değerlendiriliyor. Çin, dengeleri gözeterek, bu süreci zamana yaymak istiyor ve ABD'nin zorladığı şekilde, kısa sürede Yuan'in değer kazanmasına kesinlikle karşı çıkıyor. Bunu da uzun yıllardan beri izlediği politikalarla ortaya koyuyor.
Son dönemde Çin'in, iç ve dış dinamiklerden kaynaklanan, emek ücretlerinin artması, ekonomik değişim sürecinin sosyal etkileri ve ihracat ile ithalattaki ve dolayısıyla ticaret fazlasındaki gelişmeler gibi unsurları göz önünde bulundurulduğunda, Pekin yönetimin temel ekonomik hedefleri olan büyüme ve enflasyon süreci üzerinde odaklandığı görülüyor. Buna göre Çin, Yuan'in değer kazanması da dahil, politika önceliklerini şekillendirmiş bulunuyor.
Çin, para biriminin esnekliğinin arttırılması yönündeki kararın alındığı 19 Haziran 2010 tarihinden bu yana, Yuan, ABD Doları karşısında yüzde 1,9 oranında değer kazanmış ve 21 Eylül 2010 tarihinde 1 ABD doları, 6,6997 Yuan'den işlem görmüştü.
Bu yılın sonuna kadar, Çin'deki ekonomik gelişmelere bağlı olarak, Yuan'in değer kazanması 6,6 seviyesine kadar olabilecek. 2011 yılında ise bu süreç daha da hızlanacak.
