Çocukken Çıktığı İpten 51 Yıldır İnmedi

SEBAHATDİN ZEYREK - Türkiye'nin tek ip cambazı olan 67 yaşındaki Özdemir Turan, ilerleyen yaşına rağmen hala ip üstüne çıkarak, mesleğini gelecek nesillere aktarmak için uğraşıyor.

Ramazan etkinlikleri kapsamında gösteri için geldiği Denizli'nin Merkezefendi ilçesinde bir alışveriş merkezinin otoparkında kurulan cambazhanede hünerlerini sergileyen Turan, AA muhabirine, yarım asırdır aynı heyecanla ip üzerinde mesleğini icra ettiğini söyledi.

UNESCO tarafından İnsan Odaklı Dünya Kültür Mirası kapsamına alınan ip cambazlığı sanatının Türkiye'deki profesyonel tek temsilcisi olduğunu belirten Turan, seyircilerin, özellikle de çocukların heyecan dolu hallerinin kendisine büyük enerji verdiğini ifade etti.

- Aslında diş hekimi

Turan, önce Selanikli Farabi lakaplı cambaz Selim Öktülmüş'ün yanında sihirbazlık öğrendiğini, daha sonra da Muğla'nın Ortaca ilçesinde izlediği tel cambazı Yakubi'den etkilenerek ipe çıkmaya başladığını anlattı.

Bu işte ustalaşmak için ay ışığında ayaklarının altı kanayıncaya kadar çalıştığını söyleyen Turan, çok mücadele ederek ustalarına kendini kabul ettirdiğini, daha 15-16 yaşlarındayken telde oynamaya başladığını bildirdi.

Asıl mesleğinin diş hekimliği olduğunu ancak mesleğini yapmak istemediğini anlatan Turan, ipin üzerinde yürümenin yerde yürümekten daha kolay olduğunu ifade etti. Turan, 'Telin üzerinde çok daha özgürüm, çok daha rahatım. Bir de orada odaklandığım zaman aşağıyla da irtibatımı kesiyorum. Kendi dünyamı yaşıyorum orada. Halkın büyük ilgisini görüyoruz. Şu kapıdan sevgi seliyle ayrılıyor insanlar. Benimle tokalaşıp resim çektirmek için adeta birbiriyle yarışıyorlar. O sevgi bizi çok mutlu ediyor.' dedi.

Turan, 19 yaşında profesyonel olduğunu ve 51 yıldır bu işi yaptığını, sevip saydığı ustalarına ömrü yetip bir 50 yıl daha hizmet etse haklarını ödeyemeyeceğini söyledi. Turan, şöyle devam etti:

'Daha geçenlerde bu sanatın 4 bin yıllık Türk sanatı olduğunu öğrendim. Orta Asya'dan gelip bu topraklardan bütün dünyaya yayılmış olduğunu öğrendim. Ben de kendi kendime bir görev üstlendim. 4 bin yıllık Türk sanatının sahipsiz kalmasını istemedim ve sahiplendim bu işi. Yaşadığım sürece bu 4 bin yıllık sanatı yaşatmak için elimden geleni yapacağım.'

- 'Biz cambazız, Avrupalılar tel akrobatı'

Ustası Yakubi'nin 66 yıl tel üzerinde kaldığını ve bir kez bile güvenlik önlemi almadan gösteri yaptığını anlatan Turan, kendisinin de 51 yıldır aynı şekilde gösteri yaptığını söyledi. Turan, bu özellikleri nedeniyle Avrupalı meslektaşlarından ayrıldıklarını, kendilerinin 'cambaz' Avrupalıların ise 'tel akrobatı' olduğunu savundu.

Turan, 'Avrupalılar aldıkları eğitim doğrultusunda yaptıkları gösterilerde cesaretlerini bellerinden tavanına bağlı oldukları emniyet kemerinden alıyorlar. Ben görüldüğü gibi Allah vergisi hiçbir yerden güvenlik önlemi almadan yapıyorum bu gösteriyi. Çünkü ustalardan öyle gördüm.' diye konuştu.

Bugüne kadar birçok rekor kırdığını belirten Turan, şunları kaydetti:

'Taksim Gezi Parkı'nda 10 metre uzunlukta 8 metre yükseklikte 4,5 saat telin üzerinde kalma rekorum var. Ondan sonra Antalya'nın Manavgat ilçesinde düzenlenen 9. Barış Suyu şenliklerinde daha önce kendi rekorum olan 28 metre uzunluğunu 75 metreye çıkarttım.

Bundan sonraki hayalim ise Haliç'i geçebilmek. Çünkü ben İstanbul'da doğdum büyüdüm. Bu işe gönül verdiğim yer İstanbul'dur. Eğer sponsor bulabilirsem Haliç üzerine 40 metre yükseklikten 700 metrelik bir tel kuracağız ve ben bisikletle geçeceğim oradan. Bu benim için zor bir şey değil. Haliç bu meslekte gideceğim son nokta.'

- 'Ben cambazhanede öleceğim'

'Ben cambazhanede öleceğim kendimi öyle programlamışım.' diyen Turan, sahnelere veda etmeden önce bu işi sürdürecek birilerini yetiştirmek istediğini söyledi. Turan, 'İyi bir çırak, sanata gönül vermiş birisi bana gelirse onu bu sanatta yetiştirmek istiyorum. Öldüğümde benim her gün ustamı andığım gibi beni anacak bir çırak yetiştirmek istiyorum.' diye konuştu.