Cumhurbaskani Erdogan'dan Anayasa Mesaji

Cumhurbaskani Erdogan, Danistay Konferans Salonu’nda düzenlenen Idari Yargi Günü ve Danistay’in 156. kurulus yildönümü töreninde konustu.

4 yillik görev süresinin ardindan Danistay Baskanligi’na tekrar seçilen Zeki Yigit’i kutlayan Cumhurbaskani Erdogan, “Mevladan kendisine üstün muvaffakiyetler niyaz ediyorum. Sura-yi Devlet’ten bu yana 156 yildir Danistay çatisi altinda görev yapan tüm hakimlerimizi ve personelimizi sükranla yad ediyorum. Görev sürelerini basariyla tamamlayan Danistay mensuplarina kiymetli hizmetlerinden dolayi ülkem ve milletim adina tesekkür ediyorum. Devlet gelenegimizdeki devamliligin simgelerinden olan Danistay, Türkiye Cumhuriyeti’nin kökü mazide olan atide bir devlet oldugunu gösteriyor” dedi.

Bir buçuk asri asan tarihiyle Danistay’in hem ecdat yadigari hem de gelecek nesillere birakilmasi gereken bir emanet oldugunu vurgulayan Cumhurbaskani Erdogan, ”Insallah bu emanete hakkiyla sahip çikmaya devam devam edecegiz. Hukuk devletinin en temel ilkelerinden biri olan idarenin yargisal denetimidir. Bu ilkenin hayata geçmesi ancak idarenin her türlü eylem ve islemlerinin yargi denetimine tabi olmasina baglidir. Bu misyonun ülkemizdeki temsilcisi de Danistay’dir. Danistay’imiz, idarenin yargi yoluyla denetlenmesinin yani sira kamu ile vatandas arasindaki ihtilaflarin çözümünde de nihai karar vericidir. Kararlariyla alt derece mahkemelerine rehberlik eden Danistay, anayasa ve yasalarin uygulanmasini da garanti ediyor. Yüksek mahkemelerimizin her biri kendi görev alanlari içerisinde adaletin en iyi hizli ve etkin sekilde tecellisi için çalisiyor. Türk milleti adina karar verme onurunu ve mesuliyetini tasiyan yargi organlarimizin her biri ülkemizde huzurun, güvenligin, kalkinmanin, demokrasinin ve sosyal barisin muhafazasinin teminatidir. Bu konuda en küçük bir süphe, en küçük bir tartisma yoktur. Makamlarimizdan ve unvanlarimizdan öte 85 milyonun bir ferdi olarak hepimiz su gerçege yürekten inaniyoruz. Nasil geç gelen adalet adalet degilse, topluma güven veren ve erisilebilir adalet sistemi de bekamizin güvencesidir” ifadelerini kullandi.

Devletin adaletle hükmettigi, adalet dagittigi, adaletin tecellisini sagladigi müddetçe güçlü ve dimdik ayakta olacagini ifade eden Cumhurbaskani Erdogan, “Adaletin olmadigi yerde huzur olmaz, refah olmaz. Milleti bir arada tutan bag zayiflamaya baslar. Bunun için adli ve idari yargi fark etmeksizin adliyenin kapisini adaletin kapisi haline getirdigimiz ölçüde gelecegimize güvenle bakabilecegimize inaniyorum. Burada su hususu ifade etmek durumundayim. Biz adalete büyük önem veren ama ayni zamanda yakin tarihinde pek çok adaletsizlige sahitlik etmek zorunda kalan bir milletiz. Adaletsizlik duygusunun insanimizin gönül dünyasinda nasil kirilmaya yol açabilecegini demokrasi mücadelemiz boyunca bizzat yasadik, gördük. 27 Mayis darbecilerinin gerçek bir mahkemeden ziyade kötü bir tiyatroyu andiran Yassiada’da isledikleri hukuk katliamlarini unutmuyoruz. Rahmetli Menderes, Zorlu ve Polatkan’in idami, üzerinden geçen 63 yila ragmen milletimizin kalbinde bir yara olarak halen kaniyor” dedi.

Türkiye tarihinde demokrasiye zarar veren olaylarin etkisinin halen devam ettigini söyleyen Cumhurbaskani Erdogan, “12 Eylül dikta rejiminin güya adaleti tesis maksadiyla bir sagdan, bir soldan daragacina gönderdigi gençlerin acisi hiç dinmedi. 28 Subat döneminde adeta koro halinde darbecilere alkis tutanlarin hukuk sistemine verdikleri zararin telafisi yillar aldi. 17-25 Aralik yargi-emniyet girisiminin faillerinin sebep olduklari sikintilarin hala yükünü çekiyoruz. 15 Temmuz’da ödedigimiz agir bedeller ise ortadadir. Bir gecede 253 insanimizi sehit verdigimiz bu ihanetin merkezinde sadece eli silah tutanlar degil, üniformali ve cübbeli örgüt militanlari da vardi. Sayet darbeci alçaklar basarili olsalardi Yassiadalar kuracaklar, kan dökecekler, yeni hukuk cinayetleri isleyeceklerdi. Tüm bu aci örneklerin bize gösterdigi gerçek sudur; adalet sistemimiz bir dönem darbecilerin, bir dönem kendini milletten üstün gören oligarsik yapilarin, bir dönem de FETÖ ihanet çetesinin sultasina ve saldirilarina maruz kalmistir. Yarginin üzerine vesayetin veya paralel odaklarin gölgesinin düstügü bu dönemler sona erse de toplumdaki etkileri uzun süre devam etmistir. Son yillarda bu mahfillere yazili, görsel, dijital mecralariyla medyanin ve sosyal medyanin eklendigi görülüyor” ifadelerini kullandi.

Medyanin ve sosyal medyanin millet namina denetim vazifesi üstlenmesinin demokrasi için bir kazanç oldugunu söyleyen Cumhurbaskani Erdogan, ”Ama bu hakim cübbesi giyip, mahkeme kurup saga sola yargi dagitma boyutuna asla varmamalidir. Yargiyi yönlendirme, yargi mercilerimizi baski altina alma, istemedikleri karar çikmasi halinde hukukçularimizi hedefe koyma her geçen gün daha sik karsilastigimiz tehditlerden biri haline ne yazik ki dönüsüyor. Sosyal medyadaki acimasiz linç kültürünün magdur ettigi kesimlerin en basinda maalesef yargi organlarimiz ve mensuplarimiz geliyor. Çok önemli, çok hassas ve mesuliyeti hakikaten agir bir görevi icra eden yüksek yargi üyelerimiz, hakimlerimiz, savcilarimiz ne yazik ki zaman zaman elestiri sinirlarini asan haksiz ithamlara muhatap oluyor. Öncelikle sunu çok net söylemek isterim. Siyaset kurumu nasil layüsel degilse, yargi da elestirilemez degil. Yarginin kararlarini begenmeyebilir, itiraz edebilir, hosnutsuzlugumuzu açikça dile getirebiliriz. Buna kimse engel olamaz, olmamalidir. Terörü övmedigi, siddeti tesvik etmedigi ve hakarete varmadigi sürece insanlar fikirlerini farkli mecralarda özgürce yazabilir, paylasabilir” açiklamasini yapti.

"Güçlü, tarafsiz, bagimsiz iyi ve seri isleyen bir adalet sistemi evlatlarimiza birakabilecegimiz en kiymetli mirastir"

Millet adina kamu gücünü kullananlarin belli sinirlar içinde bu sert tepkilere tahammül etmesi, mazur ve mesru görmesinin beklendigini ifade eden Cumhurbaskani Erdogan, “Fakat yarginin toptanci bir anlayisla kurumsal olarak yipratilmasini, yargi organlarimiza ve mensuplarimiza çamur atilmasini asla kabul edemeyiz. Hukukun kendi mecrasinda ilerlemesi tesellisine giden en hayirli, en kestirme yoludur. Adli ve idari davalari hukukun meselesi olmaktan çikartip siyasallastirmak, sonuç ne olursa olsun toplumdaki adalet duygusuna gölge düsürecektir. Biz bunu dogru bulmuyoruz. Herkes yargiya yardimci olmali, isini kolaylastirmali, adaletin eksiksiz ve gecikmeksizin tecellisine katki saglamalidir. Buradan tüm milletime su samimi çagriyi yapmak istiyorum; güçlü, tarafsiz, bagimsiz iyi ve seri isleyen bir adalet sistemi evlatlarimiza birakabilecegimiz en kiymetli mirastir. Sayet bu konuda eksik varsa tamamlamak, sorun varsa çözmek, tikaniklik varsa gidermek 85 milyon olarak hepimizin müsterek görevidir” diye konustu.

Yarginin yasama ve yürütmeye müdahalesi nasil yanlissa, yarginin siyasi tartismalarin içine çekilmesinin de o denli hatali oldugunu dile getiren Erdogan sunlari söyledi:

“Iktidari ve muhalefetiyle, basini ve sivil toplumuyla hep birlikte yargimizin her türlü taassuptan, menfaat eksenli gruplasmadan ve ideolojik kamplasmadan uzak durmasini temin etmemiz gerekiyor. Milletin maslahati ve ülkenin selameti yerine belli zümrenin menfaatini gözeten dar kadrocu anlayislarin adalet teskilati dahil devlet kurumlarinda yuvalanmasina izin vermeyecegiz. Bu konuda hepimizin sorumluluk bilinciyle hareket etmesi sarttir. Adalet terazisini ellerinde tutan hukukçularimizin da medya, sosyal medya, günlük hayattaki duruslariyla bu sürece olumlu katki sunmasi önemlidir. Bunu basardigimizda çok daha iyi bir konumda olacagimiza inaniyorum.”

Son 21 yilda idari yarginin ve Danistay’in güçlendirilmesi yönünde pek çok adim attiklarini belirten Erdogan, ”Danistay’in üye sayilari arttirildi. Hakim ihtiyaci giderildi. Yüksek mahkememizin yardimci personel sorunu çözüldü. 2002 yilinda 146 olan mahkeme sayisini 221’e yükselttik. Geçtigimiz günlerde 44 ilave idare ve vergi mahkemesi daha ihdas ettik. Ayrica idari yargi istinaf mahkemelerine 10 ilave idari dava dairesi kurduk. Hakim ve mahkeme sayisini artirarak bu çalismalari devam ettirecegiz. Idari yargida istinaf kanun yolunu 2016 yilinda 7 bölgede faaliyete geçirdik. Bu 2020 yilinda 8’e, 2021 yilinda 9’a çikardik. Bölge idare mahkemelerinin kurulus asamasinda 42 idari dava dairesi ve 20 vergi dava dairesi olmak üzere toplam 62 daire varken, bugün bu sayi 64’ü idari, 26’si vergi olmak üzere 90’a ulasti. Böylece Danistay’in is yükü azaldi. Vatandaslarin hukuki güvencesi artti. Uyusmazliklarin daha etkin yargilamayla daha hizli çözülmesi saglandi. Idari yargida görev yapan hakim sayisini süreç içerisinde ihtiyaca cevap verecek sekilde 2 bin 266’ya yükselttik. Idari yargi mahkemelerimiz ve Danistay’imiz yogun is yüküne ragmen kendi görev alaninda adalet hizmetlerini basariyla yürütüyor” dedi.



"2010 yilinda anayasadaki hak aramayi engelleyen bütün hükümleri kaldirdik”

Ilk derece ve istinaf mahkemelerinde 338 bin 611, Danistay’da ise 114 bin 224 derdest dosya bulundugunu, 2023 yilinda toplam 860 bin 494 dosyanin karara baglandigini ifade eden Cumhurbaskani Erdogan sunlari söyledi:

“2009 yilindan baslayarak yüksek mahkemelerimizin tamaminin modern hizmet binasi ihtiyacini karsiladik. Tam 36 yil boyunca Sihhiye’de hizmet veren Danistay’imiz, 2012 yilinda simdiki binasina kavustu. Geçtigimiz yil Danistay’imiza yeni bir sosyal tesis kazandirdik. Idari yargilamalarin daha hizli sonuçlandirilmasi ve vatandaslarimizin hukukunun daha iyi korunmasi için önemli mevzuat degisiklikleri yaptik. Ihtiyaçlar çerçevesinde Idari Yargilama Usulü Kanunu’nda, 20’den fazla Danistay kanununda da 16 defa degisiklik oldu. Bilgi edinme hakki kanununun çikarilmasi vatandasi idare karsisinda güçlendiren reformlardan biri olmustur. Bilgi edinme hakki 2010 yilinda anayasal güvenceye alinmistir. Ayrica 2010 yilinda anayasadaki hak aramayi engelleyen bütün hükümleri kaldirdik.”

2016 senesinde Türkiye Insan Haklari ve Esitlik Kurumu’nu kurduklarini hatirlatan Erdogan, ”2021 yilinda 4. yargi paketiyle idari makamlara yapilan basvurulara idare tarafindan verilecek cevap süresini 60 günden 30 güne indirdik. Ayrica idari yargi mercileri tarafindan verilen nihai kararlarin gerekçesiyle birlikte en geç 30 gün içinde yazilmasi yönünde düzenlemeye gittik. 6 Subat asrin felaketi sonrasinda deprem bölgesindeki idari yargi faaliyetlerinin aksamamasi için gerekli tüm tedbirler alinmistir. Burada saydiklarimizin disinda vatandasi idare karsisinda idari yarginin isleyisini hizlandiran, yargi mensuplarimizin hak ve imkanlarini arttiran daha pek çok düzenlemeyi son 21 yilda hayata geçirdik. Her biri sessiz devrim niteligindeki bütün bu reform hamlelerinde gayemiz demokratik hukuk devleti ilkesinin tüm unsurlariyla ülkemizde hakim kilinmasiydi. Bu hedefe tam olarak ulastigimizi henüz söyleyemiyoruz. Ama hedefimize çok yaklastigimizi da kimse inkar edemez. Önümüzde kalan yolu insallah yilmadan, yorulmadan kararlilikla yürüyecegiz. Tüm engelleri asarak kat ettigimiz mesafenin bize cesaret asiladigini özellikle vurgulamak istiyorum” ifadelerini kullandi.

"Cumhuriyetimizin 100. yilinin darbe ürünü bir anayasayla karsilanmis ve geçirilmis olmasini Türkiye demokrasisine yakistiramiyoruz"

Cumhurbaskani Erdogan, ”Yaptiklarimizin ve yapamadiklarimizin isiginda reform irademizi halen diri tutuyoruz. Bir gerçegin gayet iyi farkindayiz. Türkiye istikbalini ancak daha fazla demokrasi, daha fazla ekonomik refah ve bunlara paralel olarak daha fazla güvenlik üzerine insa edebilir. Güvenlik güçlü bir demokrasinin teminatiyken, demokrasi de güvenligin dayanagidir. Biz son 21 yilda millete hizmet yolunda gerçekten bedel ödemis, nice badireler atlatmis bir iktidariz. Türkiye’yi tarihinin en büyük demokrasi, kalkinma ve hukuk atilimlariyla yine biz bulusturduk. Fakat buna ragmen ülkemize siviller tarafindan hazirlanmis yeni bir anayasa kazandiramadik. Yeni ve sivil anayasa teklifimizin içerisinde iste bu anlayis vardir. Cumhuriyetimizin 100. yilinin darbe ürünü bir anayasayla karsilanmis ve geçirilmis olmasini Türkiye demokrasisine yakistiramiyoruz” ifadelerini kullandi.

Yeni anayasa ile ilgili degerlendirmede bulunan Erdogan, ”Bu eksikligin yine milli irade eliyle giderilmesi, demokrasimizin gücüne güç katacak. Türk siyasetinde yeni bir kilometre tasi olacaktir. Siyaset kurumunun ekonomik ve sosyal sorunlari öne sürerek sivil anayasa ihtiyacini gündemden düsürmek istemesini dogru bulmuyoruz. Yeni anayasanin sihirli degnek gibi dokununca sorunlarimizi bir anda ortadan kaldirmayacagini elbette biliyoruz. Yeni anayasa sivil siyasetin alanini genisleterek, ekonomiden sosyal hayata ülkemizin meselelerinin çözümünü daha da hizlandiracaktir. Siyasetteki yumusamayla birlikte farkli siyasi partiler arasindaki istisari görüsmelerin yogunlasmasi bu bakimdan önemli bir firsat teskil ediyor. Türk siyasetinin bu firsati ülkemiz, milletimiz ve demokrasimiz adina kalici bir kazanca dönüstürmesini ümit ediyoruz. Biz milletimizin beklentileri çerçevesinde üzerimize düsen yapici rolü oynamaya devam edecegiz” diye konustu.