Cumhurbaskani Erdogan Ve Azerbaycan Cumhurbaskani Aliyev, Susa Beyannamesini Imzaladi

Türkiye Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan ve Azerbaycan Cumhurbaskani Ilham Aliyev, Susa Beyannamesini imzaladi.

Erdogan ve Aliyev, bas basa görüsmelerinin ardindan Susa Valiligi bahçesinde düzenledikleri ortak basin toplantisinda imzaladiklari beyannamede, Azerbaycan'in ve bir bütün olarak Türk dünyasinin eski kültür besigi Susa görüsmesinin tarihi önemine vurgu yapildi.

Iki ülkenin, aralarinda imzalanmis tüm uluslararasi belgelere ve bununla ilgili 13 Ekim 1921 tarihli Kars Antlasmasi'na sadik olduklarini onayladiklari belirtilen beyannamede, sunlar kaydedildi:

"9 Subat 1994'de imzalanan 'Türkiye Cumhuriyeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti Arasinda Dostluk ve Çok Yönlü Isbirliginin Gelistirilmesine Iliskin Anlasma' ile 'Türkiye Cumhuriyeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti Arasinda Isbirligi ve Karsilikli Yardimlasma Protokolü', ayrica 16 Agustos 2010'da imzalanan 'Türkiye Cumhuriyeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti Arasinda Stratejik Ortaklik ve Karsilikli Yardim Anlasmasi'na dayanarak, iki ülke ve halklari arasindaki dostluk ve kardeslik baglarindan hareketle Türkiye ve Azerbaycan arasindaki iliskilerin niteliksel olarak yeni, müttefiklik düzeyine çikarilmasinin iki ülke ve halklarinin çikar ve menfaatlerine hizmet ettiginin altini çizerek, ortak çikarlarin korunmasinda her iki ülkenin siyasi, ekonomik, savunma, kültür, insani, saglik, egitim, sosyal, gençlik ve spor alanlarindaki imkan ve potansiyelinin birlestirilmesinin öneminin farkinda olarak uluslararasi hukukun ilke ve normlarinin yani sira BM Sarti'na uygun olarak küresel ve bölgesel baris, istikrar ve güvenligin saglanmasinda ortak çabalarin sürdürülmesinin önemi vurgulandi."

Ortak çikarlara dayali bölgesel ve uluslararasi stratejik konulardaki faaliyetlerin karsilikli sekilde koordinasyonunun gerekliligi belirtilen beyannamede, su ifadelere yer verildi:

"Türkiye ve Azerbaycan'in bagimsizligi, egemenligi, toprak bütünlügü, uluslararasi düzeyde kabul görmüs sinirlarinin dokunulmazligi gibi milli çikarlara dayanan konularda ikili ve çoklu formatlarda dayanisma ve karsilikli yardim ilkelerinden yola çikarak, Türk dünyasinin sürekli olarak gelisimine yönelik karsilikli faaliyetlerin bölgesel ve uluslararasi düzeyde ileriye götürülmesiyle ilgili çabalari birlestirerek, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün ve Azerbaycan Halkinin Umummilli lideri Haydar Aliyev'in bilgece söyledikleri 'Azerbaycan'in sevinci sevincimiz, kederi kederimizdir' ve 'Tek millet, iki devlet' sözlerinin halklarimizin milli-manevi serveti olarak degerlendirildigini özellikle vurgulayarak, Türkiye ve Azerbaycan arasindaki ikili iliskilerin daha da genisletilmesi ve derinlestirilmesi perspektiflerini her yönüyle inceleyerek beyan ederler."

- Siyasi diyalogun her düzeyde sürdürülmesinin önemi vurgulandi

Taraflarin, iki dost ve kardes ülke arasindaki stratejik düzeyde gelismekte olan iliskilerin durumundan memnuniyetlerini ifade ederek siyasi diyalogun her düzeyde sürdürülmesinin ve yüksek düzeyli karsilikli ziyaretlerin önemini belirttikleri beyannamede taraflar, büyük gururla Azerbaycan'in 44 gün süren Vatan Savasi'nda zafer kazanarak, Ermenistan'in 30 yildir süren saldirgan politikasini durdurdugunu, topraklarini isgalden kurtardigini, tarihi adaleti ve uluslararasi hukuku yeniden sagladigini ifade etti.

Azerbaycan, Ermenistan'in 30 yil süren saldirisina son verilmesinde, isgal edilmis topraklarin kurtarilmasinda, toprak bütünlügünün saglanmasinda Türkiye'nin manevi-siyasi destegine yüksek deger verdigi vurgulanan beyannamede, taraflar, Kafkasya bölgesinde istikrar ve güvenligin pekistirilmesi, ekonomi ve ulastirma alanindaki tüm baglarin yeniden saglanmasi, ayrica bölge devletleri arasindaki iliskilerin normale dönüstürülmesi ve uzun vadeli barisin saglanmasi yönündeki çabalarini sürdüreceklerini kaydetti. Bu kapsamda, Azerbaycan'in Nahçivan Özerk Cumhuriyeti'nin özel cografi konumu dikkate alinacagina vurgu yapildi.

Azerbaycan'in isgalden kurtarilan topraklarinda Türkiye-Rusya Ortak Merkezi'nin faaliyetlerine Türkiye'nin katkilarinin bölgedeki baris, istikrar ve refahin saglanmasinda önemli rol oynadigi kaydedildi.

Beyannamede, Türkiye ve Azerbaycan bagimsizlik, egemenlik, toprak bütünlügü, uluslararasi düzeyde taninmis sinirlarin dokunulmazligi, devletlerin iç islerine karismama ilkelerine dayanarak müttefiklik iliskilerinin kurulmasinin siyasi ve hukuki mekanizmalarini belirleyecegi bildirildi.

- Istikrar meselelerinin çözümlenmesinde ortak çaba gösterilecek

Taraflar, dis politikadaki koordinasyonun ve düzenli ikili siyasi istisarelerin gerçeklestirilmesinin önemini belirterek, bu yönde Türkiye ve Azerbaycan arasinda Yüksek Düzeyli Stratejik Isbirligi Konseyi çerçevesindeki faaliyetlerin önemini vurguladi.

Taraflarin, kendi ulusal çikar ve menfaatlerini koruma ve saglamaya yönelik bagimsiz dis politika yürüttüklerinin alti çizilen beyannamede, sunlar kaydedildi:

"Taraflar, bölgesel ve uluslararasi düzeyde istikrar ve refah üzerinden baris, dostluk ve samimi komsuluga dayali uluslararasi iliskilerin gelistirilmesi, ayrica ihtilaflar ile bölgesel ve küresel güvenlik ve istikrar meselelerinin çözümlenmesi yönünde ortak çaba gösterirler.

Taraflar, güncel, karsilikli ilgi uyandiran uluslararasi konularda dayanisma ve karsilikli destek sergileyerek yakin veya örtüsen tutumlardan yola çikarak ikili is birligini derinlestireceklerdir ve BM, AGIT, Avrupa Konseyi, Türk Dili Konusan Ülkeler Isbirligi Konseyi, IIT dahil uluslararasi ve bölgesel kuruluslar çerçevesinde birbirine karsilikli destek vereceklerdir.

Taraflardan herhangi birinin kanaatine göre onun bagimsizligina, egemenligine, toprak bütünlügüne, uluslararasi düzeyde taninmis sinirlarinin dokunulmazligina veya güvenligine karsi üçüncü bir devlet veya devletler tarafindan tehdit ve saldiri gerçeklestirildiginde, Taraflar, ortak istisareler yapacak ve bu tehdit veya saldirinin önlenmesi amaciyla BM Sarti’nin amaç ve ilkelerine uygun girisimlerde bulunacak, birbirine BM Sarti’na uygun sekilde gerekli yardimi yapacaklardir. Bu yardimin kapsam ve biçimi ivedi yapilan görüsmeler yoluyla belirlenerek ortak tedbirler alinmasi için savunma ihtiyaçlarinin karsilanmasina karar verilecek ve silahli kuvvetlerin güç ve yönetim birimlerinin koordineli faaliyeti saglanacaktir."

- Iki ülke silahli kuvvetlerinin modernizasyonuna yönelik ortak çaba devam edecek

Taraflarin, güvenlik konseylerinin milli güvenlik konularinda düzenli olarak ortak toplantilar düzenlenecegine isaret edilen beyannamede, bu toplantilarda ulusal çikarlarin, taraflarin çikarlarini etkileyen bölgesel ve uluslararasi güvenlik konularinin müzakeresinin yapilacagi ifade edildi.

Taraflarin, iki kardes ülke silahli kuvvetlerinin çagin gereklerine uygun olarak, yeniden yapilandirilmasi ve modernizasyonuna yönelik ortak çaba göstermeye devam edecegi bildirilen beyannamede, taraflar, Ermeni isgalinden kurtarilan rayonlarda basta mayinli arazilerin temizlenmesi olmak üzere, hayatin normallestirilmesi faaliyetlerini destekleyecegi belirtildi.

Beyannamede su ifadelere yer verildi:

"Taraflar, savunma yeteneklerinin ve askeri güvenligin güçlendirilmesine yönelik personel mübadelesini, ortak egitim ve tatbikatlarin düzenlenmesini, iki ülke silahli kuvvetlerinin birlikte çalisabilirliginin artirilmasini, modern teknolojilere dayali silah ve mühimmatlarin yönetilmesinde yakin is birligini ve bu amaçla yetkili kurum ve kuruluslarin koordineli faaliyetinin saglanmasini tesvik edeceklerdir. Türkiye ve Azerbaycan diger dost devletlerin ordulari ile birlikte askeri tatbikatlarin düzenlenmesini destekleyeceklerdir.

Taraflar, ulusal ve uluslararasi yükümlülüklerini göz önünde bulundurmak suretiyle, deniz, hava ve uzay alaninda karsilikli teknoloji paylasiminda bulunarak, müsterek yeteneklerin gelistirilmesi maksadiyla ortak projelerin yürütülmesini tesvik edecek ve karsilikli savunma sanayii teknolojilerinin gelistirilmesine olumlu katki saglayacak, sahip olduklari silah ve mühimmatla teçhiz edecek, bunlarin üretim teknolojilerini karsilikli sekilde tesvik edecek ve halihazirda ülkelerinde mevcut olmayan üretim alanlarinin olusturulmasini, ortak arastirma ve üretim faaliyetleri gerçeklestirilmesini, iki ülke savunma sanayi kurumlarinin teknoloji, askeri ürünler ve hizmetler alaninda yerli ve uluslararasi pazarda is birligi yapmasini destekleyeceklerdir."

- Siber güvenlik alaninda is birligi daha da gelistirilecek

Taraflarin, iki devlet arasinda gelistirilen ve onlarin çikarlarina uygun askeri-siyasi is birliginin üçüncü devletlere karsi olmadigini belirttigi beyannamede, siber güvenlik alaninda is birliginin daha da gelistirilmesinin önemi vurgulandi. Bu alanda ortak bilimsel arastirma çalismalari yapilacagi, uzman egitimi, karsilikli teknik is birliginin tesvik edilecegi bildirildi.

Beyannamede, taraflar, ticari-ekonomik iliskilerde ulusal ekonomilerinin ve ihracatin çesitlendirilmesi, ayni zamanda gelecege dönük alanlarda ortak üretimin olusturulmasi, yatirim alanindaki is birliginin karsilikli faydali gelisimi için daha elverisli ortamin gelistirilmesi yönünde çabalarini yogunlastiracaklari, bu hususta, Türkiye ve Azerbaycan ürünleri serbest dolasiminin saglanmasi mekanizmalarinin olusturulmasi yönünde gerekenleri yapacaklari kaydedildi.

Taraflarin, bölgenin ve Avrupa'nin enerji güvenligine katki veren, dogal gaz kaynak ve güzergah çesitlendirmesi saglayan stratejik Güney Gaz Koridorunun hayata geçirilmesinde Türkiye ve Azerbaycan'in öncü rolüne isaret edilen beyannamede, "Taraflar, Güney Gaz Koridorunun etkili biçimde kullanilmasi ve daha da gelistirilmesine yönelik çabalari koordineli sekilde sürdüreceklerdir. Taraflar ayrica küresel enerji sektöründeki gelismeleri de dikkate alarak, bölgenin enerji arz güvenliginin pekistirilmesini teminen elektrik alaninda da bölgesel is birligine katki saglayacak çabalarin artirilarak sürdürülmesi konusundaki niyetlerini ortaya koyarlar." vurgusu yapildi.

Iki ülkenin topraklarindan geçen Dogu-Bati/Orta uluslararasi ulastirma koridorunun rekabet kabiliyetinin artirilmasi amaciyla karsilikli is birligini pekistirecekleri bildirilen beyannamede, su ifadelere yer verildi:

"Türkiye ve Azerbaycan akilli ulasim sistemleri teknolojilerinden istifade ederek, uluslararasi ulastirma koridorlarinin Türkiye-Azerbaycan bölümlerinde transit-ulastirma potansiyelini daha da gelistireceklerdir. Taraflar, Türkiye ve Azerbaycan'i birlestiren Azerbaycan Bati rayonlari ile Azerbaycan'in Nahçivan Özerk Cumhuriyeti arasindaki koridorun (Zengezur Koridoru) açilmasinin ve söz konusu koridorun devami olarak Nahçivan-Kars demiryolunun insaatinin iki ülke arasindaki ulastirma-iletisim iliskilerinin yogunlastirilmasina önemli katki saglayacagini belirtirler.

Taraflar, Türkiye ile Azerbaycan arasindaki iliskilerin mevcut seviyesinin genel bölgesel ve uluslararasi baris ve istikrara katkida bulunmakta oldugunu, iliskilerin sadece iki ülkeye degil, ayni zamanda bölgeye baris ve istikrar getirerek, basta bölge ülkeleri olmak üzere uluslararasi toplumun huzur, baris ve çikarlarina da hizmet edecegini vurgular."

- Azerbaycan, Türkiye'nin terörizme karsi yürüttügü mücadeleyi kati surette destekleyecek

Beyannamede, taraflarin, bölgesel ve uluslararasi istikrar ve güvenligi olumsuz etkileyen çesitli tehdit ve çagrilara, özellikle terör, onun tüm sekil ve tezahürlerine, finansmanina, ayni zamanda kitle imha silahlarinin yayilmasina, organize suçlara, kara para aklanmasina, uyusturucu kaçakçiligina, insan ticaretine, yasadisi göçe karsi mücadele alaninda ortak çaba ve is birliklerini genisletecek ve derinlestirecekleri kaydedildi.

Azerbaycan, Türkiye'nin egemenligine, toprak bütünlügüne, sinirlarinin dokunulmazligina, istikrar ve güvenligine yönelik tüm eylemleri, ayni zamanda terörün tüm sekil ve tezahürlerini kinadigi bildirilen beyannamede, Türkiye'nin terörizme karsi yürüttügü mücadeleyi kati surette destekleyecegi vurgulandi.

Taraflarin, çesitli ülkelerde yasayan Türk ve Azerbaycan diasporalari arasindaki is birliginin daha siki sekilde gelistirilmesi, onlarin maruz kaldiklari genel sorunlar karsisinda birlikte adim atilmasi ve devamli dayanisma sergilenmesi amaciyla gayretlerini birlestirecekleri kaydedilen beyannamede, taraflarin ülkelerinin tanitimi ve ulusal çikarlarinin korunmasina dair tarihi gerçeklerin dünya kamuoyuna duyurulmasinda diaspora faaliyetinin koordinasyonunu ve karsilikli destegini tesvik edecegi belirtildi.

- Türkiye-Azerbaycan Medya Platformu

Ermenistan'in Türkiye'ye karsi asilsiz iddialarinin, tarihin çarpitilmasi ve tarihi gerçeklerin tahrif edilerek, siyasallastirilmasi girisimlerinin bölgede baris ve istikrara zarar verdigi vurgulanan beyannamede, sunlar kaydedildi:

"Bu çerçevede 1915 yili olaylarina iliskin olarak kendi arsivlerini açan Türkiye'nin, Ermenistan'daki ve diger ülkelerdeki arsivlerin açilmasi ve bu konuda tarihçiler tarafindan arastirmalarin yapilmasina yönelik çabalarini desteklemektedirler.

Taraflar, 10 Aralik 2020'de imzalanan 'Türkiye Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Arasinda Medya Alaninda Stratejik Isbirligine Dair Mutabakat Zapti'na uygun olarak Türkiye-Azerbaycan Medya Platformunun olanaklarini göz önünde bulundurarak, iki ülkenin ilgili kurumlari arasinda enformasyon, iletisim ve sosyal diplomasi alanlarindaki is birligini daha da güçlendirecek ve bu çerçevede disisleri bakanliklari arasinda sürekli olarak enformasyona iliskin sik görüsmeler ve degisimler yapilacaktir.

Taraflar, parlamentolar arasi is birliginin daha da güçlendirilmesi ve bu yönde karsilikli faaliyetin artirilmasini tesvik ederler. Taraflar, iki halkin ortak degerlerinin önemli tezahürlerine gerekli sosyal destegin gösterilmesini saglayacak, tarihi ve kültürel miraslarin korunmasi için ortak faaliyet gerçeklestireceklerdir. Taraflar, Türk dünyasinin birlik ve refahina hizmet edecek ulusal ve uluslararasi çabalarin artirilmasina dikkat çektiler. Taraflar, Türk kültür mirasinin uluslararasi düzeyde tanitimi ve tesviki alaninda ortak is birligini güçlendireceklerdir.

Taraflar, Türk dayanismasinin daha da pekistirilmesi amaciyla Türk Dili Konusan Ülkeler Isbirligi Konseyi, Türk Akademisi, Türk Kültür ve Mirasi Vakfi, TÜRKSOY ve Türk Dili Konusan Ülkeler Parlamenter Asamblesi çerçevesinde gerçeklestirilen faaliyetlere ivme kazandiracaklardir. Taraflar, bir tarafin vatandaslarinin diger tarafin topraklarina kimlik karti ile seyahat etmelerine dair kabul edilen anlasmadan duyduklari memnuniyeti ifade ediyor ve söz konusu anlasmanin halklarimiz arasindaki yakinlik ve insanlar arasindaki iliskiler açisindan müstesna önemini ifade ederek, bir tarafin vatandaslarinin diger tarafin topraklarinda ikamet etme hakki elde etmelerini mütekabiliyet ilkesine dayali olarak kolaylastirmak için gerekli çalismalarin yapilmasini takdir ederler. Taraflar, gerekli devlet destegini saglayarak halklari arasindaki ortak degerlere dayali yakin iliskileri insani, sosyal güvenlik, bilimsel, egitim, saglik, kültür, gençlik ve spor alanlarinda daha da gelistirecek ve derinlestireceklerdir. Bu amaçla, iki ülkenin ilgili kurumlari tarafindan ortaklasa olarak sürekli faaliyetler gerçeklestirilecektir."