Kış aylarında marmelat ve reçel olarak kahvaltı sofralarında yer almasının yanı sıra çay ve meyve suyu olarak da tüketilen kuşburnu, Gümüşhane’de önemli tarım ürünlerinin başında gelirken, Gümüşhane yıllık yaklaşık bin 500 ton kuşburnu üretimiyle Türkiye’nin en fazla kuşburnu üretimi yapan il konumunda. Büyük bir bölümü geleneksel yöntemlerle işlenmesinin ardından kış mevsiminde tüketilen, ilin ekonomisine katkı sağlayan kuşburnu soğuk algınlığı ve gribe karşı etkili ve lezzetli olarak yerini alıyor.
“İlimizde bin 500 ton kadar kuşburnu rezervi bulunmaktadır”
Gümüşhane Tarım ve Orman İl Müdürü Edip Birşen, C vitamini deposu, Gümüşhane’nin incisi kuşburnu hasadının eylül ayı itibarıyla başladığını ve ekim ayında sona erdiğini belirterek, “Bu dönemde bütün üreticilerimiz çiftçilerimiz köylülerimiz kuşburnu bitkisini hasat ederek milli ekonomimize ciddi derecede katkı sağlamaktadır. İlimizin hemen hemen tamamında bulunan köylerde kuşburnu mevcuttur. Kuşburnu halen kültürü alınmamış bir bitki olması sebebiyle tarım arazilerimizin sınırlarında, mera alanlarında hemen hemen tüm alanlarda kuşburnu kendiliğinden doğal olarak yetişmektedir. Bunun için herhangi bir kültürel işlemlere bakım budama sulama gibi herhangi bir işlem yapılmamaktadır. Tamamen kendiliğinden yetişiyor. Yaklaşık ilimizde bin 500 ton kadar kuşburnu rezervi bulunmaktadır. Bu yıl iklim şartlarının iyi gitmesiyle rekor derecede yüksek bütün köylerimizde şuanda kuşburnu hasadı yapıldı” dedi.
“Gümüşhane kuşburnunun gen merkezidir”
Kuşburnu bitkisinin Türkiye’de doğal olarak yetişen 27 türünden 17’sinin Gümüşhane’de bulunduğunu ifade eden Birşen, “Gümüşhane kuşburnunun gen merkezidir. İlimizde altı adet kuşburnu işletmesi mevcuttur. Toplanan bu ürünler buralara verilerek hem aile ekonomisine ciddi bir gelir elde edilmekte, bu işletmelerde ürünler işlenerek katma değer oluşturmakta hem de istihdam sağlamaktadır” diye konuştu.
Kuşburnu herkesin bildiği gibi ciddi bir C vitamini deposu olduğunu belirten Birşen, “Toplanan bu ürünler işletmelerimizde kuşburnu marmelatı, kuşburnu suyu, kuşburnu çayı yapılarak tüketiciye sunulmaktadır. İlimizden birçok ile bunların sevkiyatı yapılmakta, büyük illere olsun komşu illere olsun bunlar sevk edilmektedir. Doğal olarak kendiliğinden yetişen bu ürün toplanarak fabrikalara veriliyor, işleniyor, mamül madde haline getiriliyor. İstihdama katkı sağlıyor, katma değer oluşturuluyor ve akabinde ise sağlıklı doğal bir ürün olarak tüketicimize sunuluyor” konuştu.
Birşen, “Kuşburnu hakkında çalışmalarımız devam ediyor. Özellikle kültüre alınması noktasında Bakanlığımızın çalışmaları mevcut. Kültüre alınması durumunda 1 dönüm alandan yaklaşık 1 ton kuşburnu ürünü elde edeceğiz. Baktığımız zaman kuşburnu çalı formunda bir bitki dolayısıyla çok fazla toprak seçiciliği olmamasında dolayı daha çok atıl durumdaki arazilerimizi kıraç arazilerimizi bu şekilde kuşburnu dikerek değerlendirebiliriz. Burada en büyük işletme Gümüşhane Belediye başkanlığımızın sahip olduğu bir işletmemiz daha önce kapalıydı bu işletmeyi Gümüşhane Belediye başkanlığının girişimleriyle yeniden hizmete girdi. İstihdam oluşturdu, bundan dolayı belediye başkanımız Ercan Çimen’e teşekkür ediyorum. İlimizin tarımsal hasılasına yapmış olduğu katkılardan dolayı son derece memnunuz. Gümüşhane’de kuşburnu ticarete konu olması yanında dağlardan toplanan kuşburnular evlerimizde de aile içi tüketim içinde ciddi derecede kullanılmaktadır. Köylerimizde toplanan bu kuşburnular evlerde marmelat yapılarak kurutulup çay yapılarak özellikle kış aylarında c vitamini deposu olarak tüketilmektedir. Kuşburnu Gümüşhane ile öyle özdeşleşmiş ki türkülere konu olmasının yanında, Gümüşhane’de her yıl kuşburnu festivali yapılmaktadır. Buda güzel bir görsele güzel bir şenliğe dönüşmüş bulunmaktadır” şeklinde konuştu.
"Kuşburnu demek Gümüşhane demek"
“Kuşburnu demek Gümüşhane demek, Gümüşhane demek kuşburnu demek” diyen Birşen, Gümüşhane’nin incisi kuşburnu üretimi mamul maddesi her geçen gün arttığını ifade etti.
Gümüşhane’nin Kelkit ilçesi Kınalıtaş köyünde kuşburnu hasadı yapan Peri Uygur ise şunları söyledi:
“Kuşburnunu her yıl bu mevsimde topluyoruz. Kuşburnu toplaması çok zahmetli, ellerimize dikenleri batıyor, yara yapıyor. Günde en fazla 20 -25 kg topluyoruz. Topladığımız bu kuşburnuları yıkadıktan sonra uç kısımları bıçak ile kestikten sonra kazanlarda pişiriyoruz. Pişen kuşburnuların içindeki çekirdeklerinin çıkması için ezerek kevgirden geçiriyoruz. Daha sonra elekten geçirip kuşburnular kazanda pişirdikten sonra kavanozlara koyuyoruz. kuşburnu marmelatı Tamamıyla organik hiçbir katkı maddesi kullanmıyoruz.”
Kuşburnu marmeladı yapan ev hanımı Hafize Çelik de 25 yıldır kuşburnu topladıklarını belirterek “Kuşburnu marmelatı, kuşburnu çayını ve reçelini yapıyoruz, çocuklarımıza veriyoruz severek yiyorlar, ihtiyaç fazlasını da satarak aile bütçemize katkıda bulunarak ihtiyaçlarımızı karşılıyoruz” diye konuştu.
Kınalıtaş Köyü muhtarı Temel Çelik de her yıl kuşburnu topladıklarını belirterek kuşburnu marmelatı, kuşburnu çayını ve reçelini yaptıklarını, fazla yaptıklarında pazarda satarak aile bütçelerine katkıda bulunduklarını söyledi.
Dağlardan Gelen Şifa Kaynağı Açıklaması Kuşburnu
Gümüşhane’nin önemli tarım ürünlerinden biri olan kuşburnu hasadında son günler yaşanıyor. Marmelat ve reçelinin yanı sıra çay ve meyve suyu olarak da tüketilen kuşburnu Türkiye’de en fazla Gümüşhane’de üretiliyor.
