Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı ile Dünya Bankası işbirliğiyle hazırlanan ' Türkiye Ülke Ekonomik Raporu - Kayıtdışılık : Nedenler , Sonuçlar , Politikalar ' konulu seminer Bursa Ticaret ve Sanayi Odasında gerçekleştirildi .
Dünya Bankası Ankara Ofisi ve Gelir İdaresi Başkanlığı işbirliğiyle Bursa Ticaret ve Sanayi Odası ' nda ( BTSO ) düzenlenen " Kayıtdışı Ekonomi " konulu toplantıda konuşan Dünya Bankası Türkiye Başekonomisti Marc Thomas , işgücü , denetim , iletişim ve farkındalık oluşturma alanlarında yapılacak çalışmalarla kayıt dışılık sorununun aşılabileceğini söyledi .
Hazırlanan raporda rakamsal verilerden çok kayıt dışılığın nedenleri , sonuçları ve uygulanması gereken politikalar üzerinde durulduğunu açıklayan Thomas , kalkınma açısından önemli toplumsal ve ekonomik sonuçlar doğuran kayıt dışılığın politika yapıcılar için de temel bir endişe konusu olduğunu bildirdi .
Thomas , Türkiye ' nin gelir düzeyinin düşünüldüğünde kayıt dışılık düzeyinin aşırı derecede yüksek olmadığına dikkat çekerek , kayıt dışılığın ilk sırasında istihdam , ardından da vergi kaçakçılığının geldiğini bildirdi .
" EN BÜYÜK KAYITDIŞILIK TARIM SEKTÖRÜNDE "
Türkiye ' de nispeten yüksek paya sahip tarım sektörünün çoğunlukla kayıt dışı işleyişe sahip olduğunu anlatan Thomas , bu durumun genel kayıt dışılık oranını yukarı çektiğini söyledi .
Gelir ve ücretlerin düşük gösterilmesi ve çalışanların sosyal güvenlik sistemine kaydedilmemelerinin Türkiye ' de kayıt dışı ekonomik faaliyetin en önemli iki türünü oluşturduğunu bildiren Marc Thomas , " Kayıt dışılık ifadesi ile sosyal güvenlik sistemi , katılımın , kurumsal yapıların , firmaların uzun vadeli planlarının , mevcut yasal çerçevenin dışında kalınıyor . Kayıt dışılık mali neticeler , verimlilik ve büyüme , ekonomik ve sosyal kırılganlık , sosyal uyum ve hukukun üstünlüğü açılarından sonuçlar doğurmaktadır . " dedi .
Vergi denetimlerinin sıklaştırılması ve koordinasyonun artırılması ile işgücü düzenlemelerinin daha esnek hale getirilmesinin kilit öneme sahip olduğunu ifade eden Thomas , uluslararası deneyim ve Türkiye ' deki kanıtların kayıt dışılığın kapsamlı biçimde anlaşılması ve bütüncül politika müdahalesi gerekliliğine işaret ettiğini söyledi .
Türkiye ' de iş gücü piyasasında yapılacak reformun ikinci safhasının esnekliği artıracağını ve çalışanların işsizlik halinde gelir kaybına karşı daha iyi korunmalarını sağlayacağını belirten Thomas , şunları söyledi : " Bu kapsamda belirli süreli iş sözleşmelerinin kullanımına dair kısıtlamaların hafifletilmesi , geçici çalışma bürolarının yasallaştırılması ve faaliyetleri üzerindeki kısıtların asgariye indirilmesi , kıdem tazminatı reformu , aşırı iş güvencesini ortadan kaldırarak yerine , işsizlik sigortasını geliştirmek suretiyle çalışanların korunmasında güçlendirilmiş uygulamalar hayata geçirilebilir . "
" KAYIT DIŞI İLE MÜCADELE HIZLANDIRILMALI "
Bursa TSO Genel Sekreteri Nihat Balkan ise kayıt dışı ekonominin ' az gelişmişlik ve demokrasi sorunu ' olduğunun altını çizerek şunları söyledi : " İsviçre ' de kayıt dışılık oranı yüzde 8 . 8 iken , Nijerya ' da bu rakamın yüzde 58 olması bunu ortaya koymaktadır . Kayıt dışı ekonominin GSMH ' ye oranı gelişmekte olan ülkelerde yüzde 41 , serbest piyasaya geçiş ülkelerinde yüzde 38 ve OECD ülkelerinde ise yüzde 18 . "
Türkiye ' de kayıt dışı ekonominin büyüklüğünün uluslararası araştırmalarda yüzde 32 görünmesine rağmen , milli gelirin yüzde 50 ' si kadar olduğunun yorumlandığını bildiren Balkan , " Kayıt dışı ekonomi borçlanmayı artırıyor , haksız rekabet oluşturuyor , ekonomik politikaların yapılmasını zorlaştırıyor , devletin saygınlığına , toplumun ahlaki değerlerine zarar veriyor . Küresel ekonominin kurallarının yeniden yazıldığı tarihi günlerde Türkiye ' nin kayıt dışı ekonomiyle mücadeleyi hızlandırması şarttır . " şeklinde konuştu .
