Devlet Nişanlarından Atatürk Kabartmasının Kaldırılmasına İptal

Danıştay 10. Dairesi, devlet madalya ve nişanlarında 'Atatürk' kabartmasının kaldırılmasını öngören 'Devlet Madalya ve Nişanları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in ilgili maddesini iptal etti.

Türkiye Kamu-Sen Genel Başkanı İsmail Koncuk, 5 Kasım 2013 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 'Devlet Madalya ve Nişanları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 6. maddesinde yer alan devlet nişanı, cumhuriyet nişanı, liyakat nişanı kısımlarında 'TC' ve 'Atatürk' kabartması ibaresine yer verilmeksizin eksik düzenleme yapan 1 ve 3. maddesinin' iptali ve yürütmesinin durdurulmasını istedi.

Davayla ilgili ilk incelemesini yapan Danıştay 10. Dairesi, yönetmeliğin yürütmesinin durdurulması istemini, 'yönetmeliğin değişik haliyle uygulanması durumunda telafisi güç veya imkansız zararların doğması koşulunun oluşmayacağı' gerekçesiyle reddetmişti.

- Esastan görüştü

Daire, başvuruyla ilgili esastan incelemesini tamamlayarak, yönetmeliğin ilgili maddesini iptal etti.

Dairenin kararında, devlet nişanının ön yüzünde Atatürk silüeti, Cumhuriyet nişanında Türk bayrağı, liyakat nişanında ise bir tüy kalem ile bir kılıç motifi yer alırken, dava konusu yönetmelik değişikliğiyle nişanların şekli ve nişanlarda kullanılan simgelerin değiştirildiği, nişanlarda Türk bayrağının renkleri olan kırmızı ve beyaz renkler ile ay ve yıldız motifi ve Cumhurbaşkanlığı armasında bulunan on altı kollu güneş motiflerinin tercih edildiğinin görüldüğü belirtildi.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 'Başlangıç' kısmında, 'Türk Vatanı ve Milletinin ebedi varlığını ve Yüce Türk Devletinin bölünmez bütünlüğünü belirleyen bu anayasanın, Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu, ölümsüz önder ve eşsiz kahraman Atatürk'ün inkılap ve ilkeleri doğrultusunda, Türk Milleti tarafından demokrasiye aşık Türk evlatlarının vatan ve millet sevgisine emanet ve tevdi olunacağı'nın, 2. maddesinde, 'Türkiye Cumhuriyetinin, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti' olduğunun vurgulandığı kaydedildi.

- Başbakanlığın savunması

Davalı Başbakanlığın savunmasında, nişanların diğer ülkelerdeki tasarımların incelenerek tasarlandığı, genel olarak devletlerin uygulamalarında nişanlarda, milli ve kültürel simgeler üzerinden uluslararası düzeyde temsiliyetin ifade edilmeye çalışıldığının belirtildiği aktarıldı.

Kararda, Başbakanlığın savunmasında ayrıca, bu temsilin 'hilal, haç' gibi dini semboller ile 'bayrak, defne ve zeytin dalı' gibi milli ve kültürel semboller kullanılarak ifade edildiği, bu anlamda yeni tasarımlarda kullanılan Türk bayrağının ve Cumhurbaşkanlığı armasının milli, tarihi ve kültürel değerleri yansıttığı ve Türkiye Cumhuriyeti Devletini temsil ettiğinin belirtildiği kaydedildi.

- 'Anayasanın sözüne ve ruhuna uygun'

Anayasaların dayandığı temel felsefenin, temel görüş ve ilkelerin yer aldığı, geçmişin gururunun, geleceğin umudunun, milli birlik ve beraberliğin vurgulandığı, devletin kurucusunun ve kurucu değerlerin yer aldığı kısmın anayasaların başlangıç kısımlarını oluşturduğuna işaret edilen kararda, şu tespitler yapıldı:

'Türkiye Cumhuriyeti Devleti adına verilen Devlet Nişanlarında, anayasanın sözüne ve ruhuna uygun olarak yer alan Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu, milli birlik ve beraberliğimizin simgesi olan Ulu Önder Atatürk'ün kabartmasının kaldırılması yönünde yapılan yönetmelik değişikliğinin, haklı makul, somut ve kabul edilebilir bir nedene dayandırılamadığı görülmektedir. Bu durumda, devlet nişanında yer alan Atatürk kabartmasının kaldırılması anlamını taşıyan düzenlemenin belirtilen anayasal hükümler karşısında eksik düzenleme niteliğinde olması nedeniyle hukuka aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.'

Dava dilekçesinde, nişanlardan 'Türkiye Cumhuriyeti' ibaresinin de kaldırıldığının öne sürüldüğü kararda, yönetmelik eklerinde yer verilen nişanlarda, davacı iddiasının aksine 'Türkiye Cumhuriyeti' ifadesine açıkça yer verildiğinin görüldüğü ifade edildi.

Dairenin kararını davalı taraf olan Başbakanlığın temyiz hakkı bulunuyor. Temyiz istemini, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu görüşecek.