Dış basın krizin geldiğini söyledi

Yabancı basın organları, Türkiye’nin vakit geçirmeksizin tepkisini ortaya koyarak büyükelçisini geri çağırdığına vurgu yaptı. Bu kararın birçok dış politika meselesinde Türkiye’nin desteğine ihtiyaç duyan Başkan Barack Obama’yı zor bir durumda bıraktığına dikkat çeken yabancı basın, Türkiye ile Ermenistan arasındaki normalleşme sürecinin de olumsuz etkilenebileceğinin altını çizdi.

Kriz çıkaran oylama ve karar dış basının satırlarına şöyle yansıdı:

THE NEW YORK TIMES: Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi, Perşembe günü, Obama yönetiminin son dakikada Türkiye’yi gücendireceğine ve Türk-Ermeni ilişkileriyle ilgili çabaları riske atacağına kesin gözüyle bakılan oylamadan vazgeçilmesi için yaptığı çağrıya rağmen, geçen yüzyılda Ermenilerin toplu katlinin soykırım olarak kınanmasını kıl payı farkla kabul etti. Komite üyelerinin geçen yüzyılın en karanlık dönemlerinden birini kınamakla ilgili ahlaki zorunlulukları ve Amerikanın bölgesel ve güvenlik çıkarları adına hayati önem taşıyan NATO ortağı Türkiye ile ilişkileri korumak arasında kararsız kaldıkları çok belliydi.

THE WASHINGTON POST: Ermeni meselesi Obama yönetimini bir yol ayrımına soktu. Komite üyesi senatörler gibi Obama, Başkan Yardımcısı Biden ve Clinton da Beyaz Saray’a ölümleri soykırım olarak tanımlamaları çağrısını yaptı. Ancak yönetimin pek çok alanda Türkiye’nin işbirliğine ihtiyacı var. Türkiye, Afganistan’daki koalisyona asker katkısı yaptı ve Irak’taki ABD güçlerinin desteklenmesi için İncirlik Hava Üssü’nün kullanılmasına izin verdi. Türkiye ayrıca an itibariyle BM Güvenlik Konseyi’nin geçici üyelerinden biri ve dolayısıyla komşusu İran’a uygulanacak yaptırımlar üzerinde oy hakkı var.

THE WALL STREET JOURNAL: Perşembe günkü oylama aynı zamanda Lockheed Martin Corp., Boeing Co., Raytheon Co., United Technologies Corp. ve Northrop Grumman Corp. gibi büyük savunma şirketleri açısından da kaygı yarattı. Türkiye bu şirketlerle helikopter, füze ve F-35 savaş uçakları gibi birçok ürünün tedariki için anlaşma yapmış durumda. Şirketler bir müşteri olarak Türkiye’yi kaybetmekten endişe ediyor.

FINANCIAL TIMES: Ankara uzun bir süredir bu oylamanın ABD ile Türkiye ilişkilerine zarar vereceği yönünde uyarılar yapıyor. Türk hükümeti aynı zamanda Ermenistan ile olan ilişkilerini de normalleştirmeye çalışıyor. Washington ise şu anda Ankara’yı İran’a karşı yaptırımlarını artırmaya ikna etmenin yollarlını arıyor.

THE GUARDIAN: Temsilciler Meclisi’nin kararı, Ermeni kökenli ABD’lilerin yoğun lobi çalışmalarının bir sonucu. Geçen yıl ABD Ulusal Ermeni Komitesi, Kongre’yi böyle bir karar almaya ikna etmek için 50 bin dolar harcadı. Hatta Kongre, ABD Başkanı Barack Obama’nın katliamı andığı yıllık konuşmasında “soykırım” gibi olaylardan bahsetmesini istedi.

DAILY TELEGRAPH: Ermeni tasarısının ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi’nde kabul edilmesi Başkan Barack Obama’yı zor bir duruma soktu. Bir tarafta, yaşanan olayları ‘soykırım’ olduğunu reddeden NATO üyesi Türkiye bulunurken diğer tarafta ise Kasım’da yapılacak seçimler öncesinde önemli bir seçmen kitlesi ve onların Kongre’deki destekçileri olan Ermeni kökenli ABD vatandaşları bulunuyor.

THE TIMES: Obama yönetimin Ermeni tasarısının Temsilciler Meclisi’nde geçmesini engelleme şansı hâlâ bulunsa da, tasarının Dış İlişkiler Komitesi’nde kabul edilmesi, ABD’nin en yakın Müslüman müttefiki olan Türkiye ile ilişkilerini bozma tehlikesi taşıyor. Washington, Kuzey Irak girmek ve İran’ın bölgede yalnızlaştırılması çabalarında Türkiye ihtiyaç duyuyor. Obama, seçim kampanyasında Birinci Dünya Savaşı döneminde yaşanan olayları soykırım olarak tanıyacağına söz vermişti. Ancak, geçen sene Ankara’ya yaptığı ziyarette, Türkiye’yi model Müslüman ülke olarak övmüş ve soykırım tanımını kullanmamıştı.

EL PAIS: “Ermeni soykırımı Türkiye ile ABD arasında yeni bir kriz yarattı. Ankara, Temsilciler Meclisi’nin Birinci Dünya Savaşı sırasında Ermeni vatandaşlarının “yok edilmesini” tanımasının ardından, ABD Büyükelçisi’ni geri çağırdı.

EURONEWS: ABD Temsilciler Meclisi’nin Ermeni Soykırımı’nı tanımasının ardından, Ankara hükümeti ABD Büyükelçisini geri çağırdı. Washington’ın uyarılarına rağmen, Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi’nin bu şekilde bir karar alması, iki ülke arasında diplomatik kriz yaratabilir.