Yaygin görülen kanserler, kanserde gecikme ve geç tedavi konularinda önemli uyarilarda bulunan Doç. Dr. Evren Fidan, “Kanser, günümüzün önemli bir halk sagligi sorunu olup gündemdeki yerini korumaktadir. Sebebi bilinen ölümler siralamasinda kalp ve damar hastaliklarindan sonra ikinci siradaki kanser, öldürücülügü yaninda biraktigi sakatliklar ve tedavisindeki yüksek maliyetler nedeniyle is gücünde ve ülke ekonomisinde çok agir kayiplara neden olmakta. Kanserde erken teshis giderek önemi artan bir kavramdir. Gelisen tip sayesinde kanser tanisi koymak ve erken teshis ile hastalari basariyla tedavi edilebilmek mümkündür. Cerrahi öncesi ve cerrahi öncesi uygulanan tedaviler, radyolojik yöntemlerdeki gelismeler, cerrahi yöntemlerdeki gelismeler, hedefe yönelik tedavi ve immünoterapiler gibi yöntemlerle hastalarin tedavi olma oranlarinda artma ve kansere bagli ölüm oranlarinda azalma saglamak mümkün. Ülkemizde birçok kisi, vakit ayiramama, yapilacak testlerden dolayi canlari yanacagi endisesi ve maddi imkanlarinin kisitli olmasi gibi nedenlerden dolayi erken tetkik ve taramalarini yaptiramamakta ve maalesef erken tani ile tedavisi mümkün olan birçok kanser türünün geç teshis edilmesinden dolayi her yil binlerce insan hayatlarini kaybetmektedir. Kanserin belirtilerini erken fark etmek, bulgularini arastirmak ve ileri tetkik için hastalarin sevk edilmesi erken tani sansini arttirmakta. Bu nedenle, kanserde erken tani programlari toplumun, saglik çalisanlarinin ve politika olusturucularinin bilgisini arttirmayi hedeflemeli, erken tani olanaklari hakkindaki farkindaligi arttirmalidir” dedi.
Ancak hala tarama programlariyla bir kiside yüzde yüz kanser mevcut olup olmadigini söylemenin mümkün olmadigini kaydeden Fidan “Bazi tür kanserlerin hücresel seviyede tespit edilmesine yönelik belirteçler üzerinde bilimsel çalismalar da sürmekte. Erkeklerde en sik görülen kanserler Akciger ve Prostat Kanseri iken kadinlarda en sik görülen Meme Kanseri, her 4 kadin kanserinden birisi olmaya devam etmekte. Tarama ile erken teshis edilebilen kanser türleri Meme Kanseri, Kolon Kanseri, Akciger Kanseri, Prostat Kanseri, Rahim Agzi Kanseridir. Türkiye’de de Saglik Bakanligi bünyesinde Meme Kanseri, Rahim Agzi Kanseri ve Kolon Kanseri Tarama Programlari yürütülmektedir” diye konustu.
Kanser tarama yaslari
Kanserlerde tarama yaslari hakkinda da bilgi veren Doç. Dr. Evren Fidan, sunlari söyledi:
“Meme kanseri için 20 yasindan itibaren ayda bir kez meme muayenesi yaparak memenizi tanimaniz ve en ufak rutin disi degisiklikte hekiminize basvurmaniz önerilmektedir. Memede kitle, sertlik, meme görünümünde degisiklik durumunda, en kisa zamanda uzman bir hekime muayene olunmalidir. Meme Kanseri erken tanisi için 20-40 yas arasinda, 2-3 yilda bir doktor muayenesi ve 40 yasindan sonra yilda bir kez Mamografi hayat kurtarici olabilmektedir. Yine Rahim Agzi Kanseri’nin en önemli özelligi genç kadinlar arasinda yaygin bir sekilde görülmesidir. Genellikle 35-55 yas arasinda tani konulmaktadir. Tüm dünyada kadin kanserleri içinde 3. siklikta görülüyor. Rahim Agzi Kanseri Taramasi, ilk cinsel iliskiden itibaren 29 yasina kadar 3 yilda bir veya 21-29 yas arasi üç yilda bir kadin dogum muayenesi ve Pap-Smear Testi, 30 yas ve üzeri 5 yilda bir kadin dogum muayenesi, Pap-Smear Testi ve HPV Testi seklindedir. Kolon Kanseri Taramasi için 45 yasindan itibaren her yil diskida Gizli Kan Testi, 5 yilda bir rektal muayene ve Rektosigmoidoskopi 10 yilda bir rektal muayene ve Kolonoskopi ile yapilmaktadir. Bu taramalarda, polip saptanirsa ayni seansta polipler alinabilmekte ve bu uygulama ile kanser gelisimi olmadan önlenmis olmaktadir. Prostat Kanseri için ailede Prostat Kanseri hikayesi olanlarin, 45 yasindan itibaren ailede Prostat Kanseri olmayanlarin ise 50 yasindan itibaren her yil üroloji muayenesi olmalari ve PSA Testi yaptirmalari önerilmektedir. Akciger Kanseri ise Hayat boyu 30 paket/yil ve daha fazla sigara içimi olan, son 15 yillik dönemde aktif sigara içmis olan ve 55-74 yaslari arasindaki kisilerde, bir defa Düsük Doz Tomografi Taramasi yapilmasi erken teshiste önemlidir.”
“Kanserden korunmak da eger kanser tanisi konulmus ise tedavi olmak da mümkün” diyen Fidan “Ancak hastalarin muayene olma korkusu ve yogun is temposu teshis ve tedavi olanagini geciktirmekte. Yumurtalik kisti olan, miyomu bulunan, sigara kullanan, ailesinde kanser öyküsü olan, erken yasta cinsel iliskiye baslayan ve partner sayisi birden fazla olan kisiler, adet düzensizligi yasayan kadinlar açisindan düzenli kontroller son derece önemlidir. Bu yüzden Kanser Tarama Programlari, daha da yayginlasmali ve toplumun bu konudaki bilincini artiracak faaliyetler artirilmalidir” dedi.
Doç. Dr. Evren Fidan Açiklamasi 'Yogun Is Temposu Ve Muayene Olma Korkusu Kanserde Teshis Ve Tedaviyi Geciktiriyor'
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tip Fakültesi Farabi Hastanesi Tibbi Onkoloji Uzmani Doç. Dr. Evren Fidan, yogun is temposu ve muayene olma korkusunun kanserde teshis ve tedaviyi geciktirdigini söyledi.
