Dogu Anadolu Gözlemevi'ne Kurulacak Ayna Erzurum'a Ulasti

Türkiye'nin 2023 vizyon projeleri arasinda bulunan Dogu Anadolu Gözlemevi'ne (DAG) kurulacak aynayi tasiyan uçak Erzurum'a geldi.

Rusya'nin baskenti Moskova'dan havalanan kargo uçagi, özel önemler ve ekip esliginde güvenli bir sekilde Erzurum Havalimani'na indi.

Yarin tira yüklenecek DAG aynasi, saatte 10 kilometre hizla yaklasik 5 saatlik hassas yolculugun ardindan gözlemevinin bulundugu Konakli Dagi bölgesine ulastirilacak.

Atatürk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ömer Çomakli, aynayi tasiyan uçak önünde gazetecilere yaptigi açiklamada, 2023 vizyon projesinin zor sartlara ragmen basarili bir sekilde yürütüldügünü söyledi.

- Aynanin götürülecegi kara yolunda çalisma yapildi

Gözlemevinin daha önce teleskobunun geldigini animsatan Çomakli, söyle konustu:

"Dogu Anadolu Gözlemevi'nin en önemli parçasi Moskova'dan geldi. DAG'in kurulum süreci, pandemi kosullari basta olmak üzere cografik ve atmosferik çalisma sartlarina ragmen, Astrofizik Arastirma ve Uygulama Merkezi tarafindan basariyla yürütülüyor. Rusya’da bulunan teleskobun 4 metre çapli aynasinin optik testleri DAG teknik ekibinin katilimiyla Moskova’da yapildi ve testlerden basariyla geçti. 3 ay gibi kisa bir sürede DAG yerleskemizin yolunu islah ettik ve Erzurum’a uçakla gelen aynamiz insallah yarin kara yoluyla DAG yerleskesine tasiyacagiz."

Çomakli Türkiye’nin en büyük teleskop aynasini kara yoluyla tasimak için yollardaki hazirliklari tamamladiklarini belirterek, Türkiye'nin iddiasini ortaya koydugu her alana katki saglayabilecek böylesine önemli bir projenin sonuna dogru ilerliyor olmaktan büyük bir heyecan duyduklarini dile getirdi.

Hem yerli hem de yabanci teknik ekip ve isçilerin özverili çalismalariyla DAG teleskop kurulumunun yaklasik yüzde 90’nin tamamlandigini aktaran Çomakli, "Bu sürecin sorunsuz ilerlemesinde pandeminin yayilimini önlemek amaciyla DAG yerleskesinde alinan özel önlemler sayesinde koronavirüs vakasinin hiç yasanmamasi da etkili oldu. Yerleskenin yapimi, Erzurum’daki hava sartlarina ragmen hala devam ediyor. Kurulum sürecinin her asamasinda oldugu gibi tamamlandiginda da mekanik, elektrik-elektronik, titresim, optik ve yazilim testleri yapilacak olup 2022 yili sonunda belki insallah üçüncü çeyreginde isigin alinmasini hedefliyoruz." diye konustu.

- "Dua edelim sabaha kadar bir sey olmasin"

Uçagin geldigi sirada duygulu anlar yasadigini anlatan Çomakli, sunlari kaydetti:

"Duygulanmamak elde degil. Bir Erzurumlu olarak önemli bir projenin Erzurum’da gerçeklesmesi bizi mutlu etti. Ülkemizin 2023 vizyon projelerinden en önemlisinin üniversitemizce yürütülmesi benim de rektörlük dönemime denk gelmesi ayrica mutlu etti. Cahit hocayla 8 yildir buna çok emek verdik. Ayna bunun aslinda son halkasiydi ve en hassas parça. Onun basina bir sey gelse bizi 4-5 yil geri atacak. Sag salim getirdik çok zorluklar çektik. Havaalanina indi bu bizi mutlu etti. Bu projenin su an ki maliyeti 1 milyar 100 milyon Türk Lirasi. Bu Türkiye’nin büyük ve güçlü bir ülke oldugunu gösteriyor. Dua edelim sabaha kadar bir sey olmasin."

Üniversitenin Astrofizik Arastirma ve Uygulama Merkezi (ATASAM) Müdürü ve DAG Proje Yürütücüsü Prof. Dr. Cahit Yesilyaprak da aynanin teknik özellikleri hakkinda bilgi vererek, sunlari anlatti:

"4 metre çapinda özellikle kirmizi ötesi gözlemlere duyarli sekilde kaplanmak üzere Rusya’ya göndirilmisti. Hassas bir durum ve üzerine 1 mikronluk kalinlikta bir kaplama yapildi. O yüzden hassasiyeti oradan geliyor. Yaklasik 4,7 ton agirliginda. Esnetilebilir bir özellige sahip çünkü aynayi bir sekilde atmosferik kosullara göre ayna yüzeyinde belli deformasyonlari bilerek atmosferdeki türbülans etkisini yok edecek sekilde bazi özelliklere sahip. O yüzden dünya üzerinde en hassas, en ince ve en gelismis kaplamaya sahip aynadir."

- "Kirmizi ötesi bölgede gözlem yapacak"

Yesilyaprak, DAG teleskopunun kendi sinifinda en teknolojik teleskopu oldugunu belirterek, bu cihazin, 3 optik özelligi bir arada barindiran 4 metre sinifindaki tek teleskop oldugunu söyledi.

Bu özellikleri nedeniyle DAG teleskopunun önemli oldugunu vurgulayan Yesilyaprak, "Erzurum’un atmosferindeki nem onarinin düsük olmasi, yani soguk olmasi bize zaten kirmizi ötesi bölgede gözlem yapacak o kosullari saglayacak temel özellikti. Erzurum’un seçilme sebebi de buydu. Kara yolunda 30 kilometre hizla gidebilecek. Sonrasinda dag yoluna geçtikten sonra saatte 10 kilometre hizinda olacak. Tamamen hava kosullarina bagli ama biz 4-5 saatte bu isi bitirmeyi düsünüyoruz." diye konustu.

Yesilyaprak, bu süreçte kendilerine destek olanlara tesekkür etti.

???????