Doğu'nun Endemik Bitkileri Koruma Altında

YASİN DİKME - Güneydoğu Anadolu Projesi Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (GAPTAEM) tarafından TÜBİTAK desteğiyle yürütülen proje kapsamında, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yetişen ve yok olma riski bulunan endemik bitki türleri koruma altına alındı.

"Doğal Yayılış Gösteren Geofit Bitkileri Koleksiyonu Projesi" çerçevesinde bölgede toplanan endemik bitkiler, GAPTAEM'in Talat Demirören İstasyonu'nda kurulan koleksiyon bahçesine ekilerek çoğaltılmaya başlandı.

Proje sorumlusu ziraat mühendisi Ufuk Rastgeldi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'deki yaklaşık 3 bini endemik 10 bin 500 bitki türünden birçoğunun yok olma riskiyle karşı karşıya bulunduğunu söyledi.

Bunların arasında geofit bitki türlerinin çok önemli olduğunu belirten Rastgeldi, dip kısımlarında soğan, yumru bulunan bu türlerin ilaç ve kozmetik sanayisinde çok kullanıldığını vurguladı.

Rastgeldi, bu bitki türlerinin çeşitli tehlikelerle karşı karşı olduğunu anlatarak, "TÜBİTAK ile yürüttüğümüz projeyle, bunların yayılışlarını tespit etmeye çalışıyoruz. Kaybolma riski taşıyan bitki türlerini koruma altına alarak, ileride yapılacak bilimsel çalışmalara veri sağlamak ve katkı sunmak istiyoruz. Bunun yanında yaptığımız çalışmalarla, bu bitki türlerini değişik sektörlerde kullanma imkanı bulacağız." dedi.

- Bitkiler için koleksiyon bahçesi

Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinden enstitüye 350 bitki türü getirildiğini ifade eden Rastgeldi, şunları kaydetti:

"Bölgede yayılış gösteren endemik bitki türü çok. Biz de bölgede doğal florada türü kaybolma riskiyle karşı karşıya olan bitkilerin yerinde tespitini yaptık. Canlı bitki numunelerini getirerek enstitüde koleksiyon bahçesi oluşturduk. Bu bitki türlerinin çoğu, bilinçsiz toplama ve otlatma gibi nedenlerle kaybolma riski taşıyor. Bunları tespit edip koleksiyon bahçesinde koruma altına aldık. En azından doğada kaybolsa da burada üretimlerini yaparak, yaygınlaştırmayı düşünüyoruz. Bilimsel araştırmalar için yeterli materyal ve kaynak elde etmiş durumdayız. Bunun yanında ekonomik değeri yüksek bitkileri çoğaltarak değerlendirmeye çalışıyoruz."

Son yıllarda doğanın tahribata uğradığına işaret eden Rastgeldi, "Bilinçsiz, aşırı zirai ilaç kullanımı, yapılaşma ve otlatma doğal floradaki bitkileri olumsuz etkiliyor. İklim değişiklikleri de bu bitki türlerinin yayılışını etkiliyor. 'Lokal endemik' denilen bitkiler dünyada sadece bir yerde, çok az sayıda bulunuyor. Onların kaybolmasıyla artık o bitkilerin dönüşü olamıyor. Öyle olunca bu tür projelerin önemi daha çok ortaya çıkıyor." ifadelerini kullandı.