Dövizle Kiralama Kanunla Kalktı, Ancak AVM'ler TL İle Sözleşmeleri Henüz Göndermedi
Dövizdeki aşarı dalgalanmadan sonra, daha önce Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sözlü olarak ikaz ettiği TL bazlı kira sözleşmesi hakkında kanuni düzenleme yapıldı. Ancak halen hiçbir alışveriş merkezi kiracılarına TL fiyatlı yeni sözleşme göndermedi.
En insaflı olarak kiracılarına euro kurunu sabitleyerek fatura kesen Torunlar Gayrimenkul Bursa’daki AVM’lerinde Ağustos, Eylül ve Kasım aylarında, 3 aylık kuru 4.95 den sabitleyeceğini duyurmuştu. Bu arada kanun çıkmasına rağmen onlarca AVM halen kiracılarına döviz kurlarına göre TL kira faturası gönderiyor. Ancak, AVM’lerin Ekim ayından itibaren TL bazlı sözleşme yapmaları gerekirken, hiçbir AVM’den bu konuda bir adım gelmedi. İşyeri sahipleri de kanuni düzenlemeden sonra, kiraların nasıl şekilleneceğini henüz bilemediklerini, bunun için 2019 yılı planlamalarını yapamadıklarını söylediler. TL rakamlı, yeni kira fiyatlı yeni sözleşmelerin kiracılara ulaştırılması için Ticaret Bakanlığını daha etkili görev davet eden perakende sektörü temsilcileri, bu hususta bakanlığın net bir tavır ortaya koyması gerektiğini söylediler.
Birçok AVM ise fatura kestiği günkü kuru uyguluyor. Kanun çıkmasına rağmen şimdiye kadar hiçbir AVM TL cinsinden kiracısına sözleşme göndermedi.
Dövizle kiralamaların yasaklanmasından sonra, yeniden düzenlenecek sözleşmelerde baz alınacak belirli bir kur seviyesinin olmayışı kafalarda soru işareti oluşturdu. Şirketlerin bu belirsiz süreci sıkıntısız atlatabilmesi amacıyla, çözüm merkezinde resmi arabulucular vasıtasıyla bir araya getirilerek; gizli, adil, hızlı, etkin ve düşük maliyetli çözümler sunacak yapılar ortaya çıkmaya başladı.
Buna göre; 12 Ekim 2018 tarihine kadar, daha önce akdedilmiş yürürlükteki sözleşmelerde döviz cinsinden kararlaştırılmış bulunan bedeller, Bakanlıkça belirlenen haller dışında, Türk parası olarak taraflarca yeniden tespit edilecek. Taraflar ortak paydada buluşamazlarsa arabulucular devreye girecek.
Turyap Çözüm Merkezi Direktörü Av. Dr. Hakan Hanlı konu ile ilgili yaşanan bu süreçte sözleşmeler güncellenirken ortaya çıkan soruların cevaplarını bir merkezde bulmaya çalıştıklarını belirtti.
Taraflar sözleşmeyi güncellerken birtakım soru ve sorunlarla karşılaştıklarını belirten Dr. Hanlı, "Anlaşmada hangi tarihli kurun esas alındığı, taraflar 30 gün içinde değişiklik yapmazsa devletin nasıl bir yaptırım uygulayacağı, bu süreç yaşanırken sözleşmenin nasıl devam edeceği, 12 Ekim’e kadar anlaşamayan tarafların yargı yoluna mı başvuracağı bilinmiyor. Merkeze gelen en önemli sorulardan biri de değişen sözleşmelerde noter masrafları ve harçlarının ne olacağı. Örneklendirecek olursak aylık kirası 10 bin dolar +KDV olan bir sözleşmenin TL cinsinden yenilenmesi halinde kefilsiz sözleşmelerde 8 bin 400 TL, kefilli sözleşmelerde ise 50 bin 170 TL harç ve damga vergisi ödenecektir. Kira kontratının tapuya şerh edilmesi halinde bu tutar 81 bin 174 TL’lere ulaşmaktadır. Arabuluculuk tutanakları ise ilam niteliğinde belgelerdir. Arabuluculuk anlaşma belgesi için ödenmesi gereken herhangi bir harç veya değerli kâğıt bedeli yoktur. Damga vergisi ise, taraflar anlaşma belgesini icra edilebilirlik şerhi verdirmeden başka bir ’resmi işlemde kullanmak isterlerse’, maktu olarak alınır. Söz konusu damga vergisi miktarı; 2018 yılı için 58,80 TL’dir. Şirketlerin bu belirsiz süreci sıkıntısız atlatabilmeleri için İstanbul Ticaret Üniversitesi işbirliğiyle Çözüm Merkezi olarak; resmi arabulucular vasıtasıyla tarafları bir araya getirerek; gizli, adil, hızlı, etkin ve düşük maliyetli bir çözüm sunuyoruz" diye konuştu.
