Dünya 12 Eylül referandumuna kilitlendi

Anayasa değişikliği paketinin oylanacağı referanduma birkaç gün kala, yabancı basın kaynakları olası sonuçlar üzerinde değerlendirmelerde bulunuyor. Analistler, referandumun AK Parti için bir güvenoyu oylaması haline geldiği görüşünde.

WALL STREET JOURNAL: Referandum AK Parti için bir test

Pazar günü oylanacak olan anayasa değişikliği referandumu, Ak Parti iktidarının bir üçüncü dönemi garanti edip etmeyeceği ve Avrupa Birliği (AB) üyeliği için gereken reformları güçlendirip güçlendiremeyeceğine yönelik bir test olma özelliği taşıyor.

Çok küçük bir farkla alınacak bir zafer veya yenilgi genel seçimler öncesinde hükümetin cesaretini kırabilir ve oy kazanmak için yapılan harcamayı anormal boyutlara taşıyabilir. Öte yandan, analistler yatırımcıların çıkacak sonucun etkisini göz ardı ettiklerini belirtiyor.

Viyana merkezli Credit Agricole Cheuvreux SA gelişmekte olan ülkelerden sorumlu analisti Simon Quijano-Evans, “Geçtiğimiz hafta yapılan anketler tek bir şey gösteriyor: Halen evet oyları kazanacakmış gibi gözükse de, aradaki fark zaman geçtikçe daralıyor. Sonuç olarak fark çok az olacak” dedi.

Morgan Stanley ekonomistleri, Pazartesi günü müşterilerine olası risklere karşı kendilerini güvence altına almalarını belirtti ve özellikle Türkiye’de oturmayan yatırımcıların “belirgin bir destek farkı” tahmin ettiklerini ifade etti.

Merrill Lynch ise referandum da şansların eşit olduğunu belirtti. Ak Parti hükümetinin mali disipline olan bağlılığı hakkındaki endişeler geçen ay bütçe açığını kısıtlayan yasamaya yönelik planların iptal edilmesi kararıyla artmıştı.

BLOOMBERG: Kürtlerin boykot kararı Erdoğan’ı zor duruma düşürebilir

Bir zamanlar Türkiye’deki Kürt azınlık için kahraman figürü olan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, şimdi son kozlarını oynuyor. Son iki genel seçimde açık ara farkla galip gelen Erdoğan’ın işi, 12 Eylül’de yapılacak referandumda o kadar kolay görünmüyor.

Erdoğan’ın vaat ettiği hakları ve 26 yıllık terörü bitirme sözünü destekleyen Kürt nüfusu, referandumda sonuçları etkileyen faktör olabilir. Ankara merkezli MetroPOLL şirketinin başkanı Özer Sencar, “Bu pakette Kürtlere doğrudan fayda getiren hiçbir şey yok. Ancak 1980 darbesinde zulüm görenler hesaplaşmak istiyor” dedi.

Kürtlerin oy gücü ise BDP’den gelen boykot çağrısı ile çelişkiye düşmüş durumda. BDP, anayasa değişikliklerinde kendilerine danışılmadığı ve anayasanın daha geniş çaplı bir değişime gerek olduğu gerekçesiyle boykot kararını destekliyor. Diyarbakır’da asılı olan birçok pankartta, “Kürtlerin olmadığı bir anayasa istemiyoruz, 12 Eylül’de sandıklara gitmiyoruz” mesajları yer alıyor.

ASSOCIATED PRESS: Referandum öncesi işkence aletleri gözler önüne serildi

“Utanç Müzesi” adlı sergide, bir zamanlar tutukluların kollarına vurmak için kullanılan tahta bir sopa, falakaya yatırmak için kullanılan bir cop ve elektrik vermek için kullanılan kablolar sergileniyor. Tüm bunlar, istismar ve işkenceyle anılan 1980’deki askeri darbenin ardından yürürlüğe giren anayasa üzerinde yapılacak değişikliğin oylanacağı referandum öncesinde sergilenmesiyse dikkat çekici.

Pazar günü 12 Eylül’ün 30’uncu yıldönümünde oylanacak referandum paketi, Başbakan Tayyip Erdoğan iktidarı için bir güvenoyu oylaması haline geliyor. Referandum aynı zamanda dindar Müslümanlar ile laik kesimler arasındaki son savaş alanına dönmüş durumda.

Sunulan değişiklikler hükümet ve Mustafa Kemal Atatürk’ün laik vasiyetinin geleneksel koruyucuları olan mahkemeler arasındaki farklılıkların altını çiziyor. Nobel Ödüllü yazar Orhan Pamuk referandumu darbeyle hesaplaşma yolu olarak görüp ‘evet’ oyu kullanacağını belirtirken, bazıları İslami kökenlere sahip iktidar partisine bir cevap verme fırsatı bulduklarını düşünüyor.

Resmi rakamlara göre, 12 Eylül’de yaşanan darbenin ardından yaklaşık 650 bin insan tutuklanmış ve 230 bin kişi askeri mahkemelerde yargılanmıştı. 300 civarında kişi hapishanelerde ölürken, 171 kişi işkence kurbanı olmuş, 49 kişi ise idam edilmişti.

GLOBAL TIMES: Yeni anayasa yarışında Türkiye referanduma gidiyor

Pazar günü anayasaya değişikliği paketi için referanduma gidecek Türkiye, iktidar partisi ve muhalefetin artan referandum kampanyalarına sahne oluyor. Ak Parti için, büyük tartışma konusu olan reform için alacağı oy, sahip olduğu desteğin göstergesi niteliğimde.

Türkiye’deki politik atmosfer Ak Parti’nin anayasa değişikliğini gündeme getirdiği Mayıs ayından bu yana acımasız bir referandum kampanyasına sahne oluyor. Sunulan değişiklikler arasında en çok tartışma konusu olan maddeler, yargı sisteminin değiştirilmesi, politik partilerin kapatılması için parlamento komisyonuna izin verilmesi ve askerlerin sivil mahkemelerde yargılanmasını içeren maddeler.

Muhalafet, Ak Parti’nin yargı sistemini kendisine düşman gördüğünü belirtti. Muhalefet lideri Kılıçdaroğlu, 26 maddenin tümüne birden ‘evet’ ya da ‘hayır’ demenin mantık olarak yanlış olduğunu ifade etti.