Dünya Bankası Kalkınma Raporu Açıklandı

“Dünya Kalkınma Raporu 2015-Akıl, Toplum, Davranış” raporu, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nda açıklandı. Dünya Bankası Türkiye Direktörü Martin Raiser, insanların ekonomide farklı sonuçlarla karşı karşıya kaldığını belirterek, “Her birey tek başına rasyonel olabilir. Ama kolektif yapı olarak da rasyonel bir yapı ortaya koymak önemli” dedi.

Raiser, rasyonel davranış ile ilgili yapılan çalışmalara değinerek, “Rasyonel davranış, kolektif rasyonalite, neo klasik ekonomileri de eleştirmeye başladık. Zamanında liberal ekonomiye dair çok ciddi eleştirilerde bulunmak modaydı. Onun yerine başka alternatifler üzerinde de duruluyordu ama artık iş modanın ötesine geçti, politik açıdan da işin davranış boyutuna eğilmenin ne kadar önemli olduğu ortaya çıktı. Mesela sağlık sistemi açısından organ bağışı çok önemlidir. Bireysel açıdan rasyonel bir karar değildir. Bireysel olarak rasyonel olmayan bir kararı toplumsal faydaya nasıl dönüştürebilirsiniz” şeklinde konuştu.

TEPAV İcra Direktörü Güven Sak ise, “Türkiye’de iktisat politikalarını tasarlarken artık ‘sanayi nereye gitsin’ diye politikalar tasarlayacaksak, iktisatçılar olarak mesela ‘biyoteknoloji nasıl bir şey, biyolojik süreçler nasıl süreçler’ diye öğrenmek zorunda hissediyoruz. Biyoteknoloji, nano teknolojideki değişikliklerin bildiğimiz üretim süreçleri üzerine yol açtığı değişiklikleri anlayabilmek için yapılan çalışmaları öğrenmemiz gerekiyor. Politikalar yapılırken insanların davranışlarını değiştirmek için tasarlanıyor. Aynı zamanda farklı ortamlarda, kültürlerde insanların tasarlanan politikalara ne tür tepkiler vereceği üzerine ayrıntılı düşünmek gerekiyor” ifadelerini kullandı.

Sak, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Türkiye çerçevesinde düşünürken iktisat politikası tasarladığınızda ve sonuçta umulan sonuçlara ulaşmadığınızda, umulan hedefleri elde edemediğinizde ya öncülerinizin, varsayımlarınızın yanlış olması gerekiyor ya da mekanizmada bir yanlışlık olması gerekiyor. Ya temel iktisat varsayımlarında hata yapmış olmanız gerekiyor ya tasarlama biçiminizde hata olması gerekiyor. Bu tür davranışsal modelleri iktisadın içerisine yerleştirerek, politikaların tasarımında hata yapmanızı azaltıyor olabiliriz. Türkiye’de üzerinde düşünmemiz gereken şey, politikayı uygulamaya başladıktan sonra ‘acaba umduğumuz sonuçlar elde ediliyor mu’ diye dönüp daha sık araştırmalar yapmamız gerekiyor.”

Dünya Bankası Kalkınma Raporu Direktörü Varun Gauri, halk yararına insanların çaba gösterdiklerini söyleyerek, örnek olarak su tasarrufunda bulunan insanlara ödül verildiğini ve su tasarrufuna da ciddi bir katılımın sağlandığını belirtti.