Dünya Edebiyatinin Usta Ismi Cengiz Aytmatov'un Tüm Eserleri Simdi Sadece Ketebe'de

Yazdigi eserlerle dünya edebiyatinin ustalari arasina giren Cengiz Aytmatov’u aslinda ülkemizde sinemaya uyarlanan 1977 yapimi “Selvi Boylum Al Yazmalim” hikâyesiyle hemen herkes taniyor. Eserde yasanan destansi ask, hâlâ sevginin ne oldugunu sorgulayanlara rehberlik ederken bozkirin usta kalemi Aytmatov, kitaplarinda insana dair en temel meseleleri genis bir bakis açisi ve güçlü üslubu ile ele aliyor.

Cengiz Aytmatov’un kitaplari, sadelikle bilgeligin harmanlandigi ve ortaya yürege dokunan essiz hikâyelerin çiktigi birer derya olarak karsimizda duruyor. Ketebe Yayinlari’nin ilk defa tüm eserleri bir araya getirdigi külliyat, titiz bir çalismayla kendi dilinden Türkçeye çevrilerek okura sunuluyor.

Aytmatov’un Kirgizistan bozkirlarinin sesini dünyaya duyurmakta ki basarisinin altinda evrensel hikâyeler anlatabilme gücü yatiyor. Kitaplarda doga betimlemelerinin güzelligi okuru sarip sarmalarken, yazar dogayi yasayan, nefes alip veren ve sürekli degisen kahramanlardan biri gibi resmediyor. Hikâyelerin baskahramanlarinin iç sesleri ise diyaloglardan daha çok öne çikiyor. Sessizligin ve boslugun ortasindan çikan bu sözler söylendigi dönemi asarak bugünün ve gelecegin okuruna pusula oluyor.

Aytmatov’un zamansiz masallari

II. Dünya Savasi’nin yikici etkileri Cengiz Aytmatov hikâyelerinin en önemli temalarindan birini olusturuyor. Ogullarini ve eslerini askere gönderen bozkirdaki kadinlarin yasam mücadelesi, hasretleri ve alt üst olan hayatlari Aytmatov’un penceresinden basarili bir sekilde okura aktarilirken, dönemin Sovyet Rusya’nin bir parçasi olan Kirgizistan’in, rejim ve kendi gelenekleri arasindaki gelgitleri bir yan unsur olarak arka planda yer buluyor. Cengiz Aytmatov ise var olan durumu aktarirken insanlikla ilgili daha temel meselelere egiliyor.

Insan eliyle gelen modernlesmenin dogaya etkileri, okuma askiyla yanan çocuklarin ayrildiklari köyleriyle arasinda açilan mesafeler, makinelerin toprakla bulustugu o ilk anlar büyülü bir dille vücut buluyor. Yazarin her bir hikâyesi yoklugun varlikla, sevginin kötülükle, emegin sömürüyle imtihan oldugu birer zamansiz masala dönüsüyor.

Pek çok eseri beyaz perdeye uyarlanan Cengiz Aytmatov, sinematografik kurgulari kadar derin iç sesleri aktaran bir yazar olarak okura büyük bir edebi sölen vadediyor. Edebiyatin iyilestiren ve dönüstüren etkisini tatmak isteyen herkes bu sölene davetli.

Cengiz Aytmatov’un Ketebe Yayinlari’ndan çikan eserleri:

Cemile

Kizil Elma / Ogulla Görüsme

Beyaz Gemi

Deve Gözü / Baydamtal Irmaginda

Yüz Yüze

Toprak Ana

Yildirim Sesli Manasçi / Askerin Oglu / Beyaz Yagmur

Selvi Boylum Al Yazmalim

Ilk Ögretmenim

Deniz Kiyisinda Kosan Ala Köpek

Elveda Gülsari

Erken Gelen Turnalar - Sultanmurat

Gün Olur Asra Bedel

Cengiz Aytmatov

1928’de Kirgizistan’in Talas eyaletine bagli Seker köyünde dogdu. Gençligini II. Dünya Savasi sonrasinin zorlu atmosferinde geçiren yazar, erken yaslardan itibaren çesitli islerde çalisti. Cambul Veterinerlik Teknik Okulu’ndaki egitimi sirasinda edebiyata yöneldi. 1952 yilindan itibaren yayimladigi makaleler ve kisa hikâyeler sayesinde Maksim Gorki Edebiyat Enstitüsü’ne kabul edildi ve 1958 yilinda mezun oldu. Egitimi boyunca kisa hikâyeler yayimlamaya devam etse de, esas basarisini 1958 yilinda yayimlanan Cemile adli romaniyla yakaladi. Söz konusu romani izleyen yillarda Aytmatov, önde gelen Sovyet yazarlar arasindaki yerini alarak Literaturnaya Gazeta ve Yazarlar Birligi gibi birçok kültürel kurumun yönetim kurulunda yer aldi. Edebi çalismalari Lenin Ödülü ve Devlet Ödülü gibi çesitli ödüllere layik görüldü.

Kirgizistan’in 1991 yilindaki bagimsizligindan sonraki yillarda siyaseten aktif bir yasam süren yazar, 10 Haziran 2008 tarihinde, Almanya’nin Nürnberg sehrinde hayata veda etti. Yüzden fazla dile çevrilen eserlerinde, mitleri ve folklorik unsurlari çaginin siyasi meseleleriyle sentezlemis, modernlik ve gelenek sorunlariyla, insan-doga iliskilerini yogun bir biçimde ele almistir.