Ege'de köklü çözüm yakın

Yunan basınına göre, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın geçen cuma günü Yunan mevkidaşı Yorgo Papandreu ile Atina'da gerçekleştirdiği görüşmede Ege kıta sahanlığı sorununun çözümü konusunda ilkesel anlaşmaya varıldı. Türk ve Yunan başbakanları, 2 buçuk saat süren ikili görüşmelerine paralel olarak iki kez baş başa yedikleri öğlen ve akşam yemeklerinde, Türk-Yunan anlaşmazlıklarının can damarını oluşturan konuları enine boyuna gözden geçirmek fırsatını buldu. İki başbakan Ege anlaşmazlıklarının giderilmesi için yürütülen istikşafi görüşmeleri yürüten yetkililerden kat edilen mesafe ve pürüz oluşturan noktalar hakkında ayrıntılı bilgi aldı. Bugüne kadar 42'nci turu tamamlanan bu istikşafi görüşmelerde sağlanan anlaşmalar ya da görüş birliği sağlanamayan konular basından gizleniyordu. İstikşafi görüşmeler, Ege kıta sahanlığı, kara suları, hava sahası gibi iki ülkeyi zaman zaman savaşın eşiğine getiren anlaşmazlıkların barışçıl ve mantık yoluyla giderilmesini hedefliyor.

SIZDIRILAN BİLGİLER
Yunan basınına sızdırılan bilgilere göre, Yunanistan bazı bölgelerde karasularını 12 mile çıkarırken, adalar civarında bunun geçerli olmayacağı ve daha azalıp artan bir plandan bahsediliyor. Dün Kathimerini gazetesinde çıkan habere göre, bu yöntemle Yunanistan'ın Ege'deki denetimin payının yüzde 80'in altına iniyor. Gazete, "İki taraf uluslararası Lahey Adalet Divanı'na başvurmuş olsaydı, Ege'de Yunanistan'a yine aynı pay düşmüş olacaktı" görüşünü savundu. Bu senaryo gerçekleşirse Yunanistan, uluslararası deniz hukuku anlaşmasından kaynaklanan hakkını kullanarak, Ege, İyon ve Akdeniz'deki kara sularını 12 mile kadar çıkartabilecek. Ancak bu plana göre Türk kıyılarından uzakta kalan Girit adası ya da batısındaki İyon denizindeki kara sularını 12 mile çıkartabilecek. Türk kıyılarına yakın adaların etrafındaki kara sularını ise Türkiye ile anlaşmalı olarak 6 mil ile 10 millik hava sahası arasında azaltıp arttırarak, adaların kara sularıyla hava sahasını eşitleyebilecek. Türk ve Yunan taraflarının Ege kaynaklı anlaşmazlıkların giderilmesine "çok yakın" olduklarından söz eden yunan basını arasında yer alan To Vima gazetesi ise, "Buna rağmen, Ege'de böyle bir anlaşmanın sağlanmasına, Ege konusunda son derece hassas olan Yunan kamuoyunun ne denli hazır olduğunun merak konusu" olduğunu yazdı. Öte yandan Başbakan Papandreu'nun Ankara ziyareti için gerekli hazırlıkların Kasım ayında Yunanistan'da yapılacak yerel seçimlerden sonra ele alınması bekleniyor.

TEMEL ANLAŞMALAR
Erdoğan-Papandreu görüşmelerinden sonra yapılan açıklamalarda, Yunanistan'ın kaçak göçmenlerin Türkiye ve Yunanistan üzerinden Orta Avrupa'ya sızmalarını önlemek amacıyla Türkiye ile işbirliği yapacağı ve bunun karşılığında AB'den, TC pasaportlarına vize kolaylıkları tanınmasını talep edeceği açıklanmıştı. Bu açıklamayı da bizzat Papandreu'nun yapması Türk tarafında memnuniyet yaratmıştı. Erdoğan'ın ise gerek büyük adadaki Yetimhanenin, Patrikhaneye iade edildiğini, Heybeli adadaki Ruhban okulunun da yeniden açılması için hukuki işlemlerin başlatıldığı yolundaki açıklamaları da Yunan tarafını memnun etti. Bu arada Erdoğan'ın geçen mayıs ayındaki Atina ziyareti süresinde imzalanan 22 işbirliği anlaşması çerçevesinde Yunan dışişleri bakan yardımcılarından Spiros Kuvelis'in bu hafta başında Türkiye'ye gelmesi bekleniyor. Ankara ve İstanbul'da yapılacak ikili görüşmelerde, Batı Trakya'nın Gümülcüne kentinde tarım ürünlerini barındıracak bir deponun kurulması, Çeşme karşısındaki Sakız adasında bir ticaret merkezinin açılması, Yunanistan'a ihraç edilen Türk gıda maddelerinin denetimi için Rodos adasında bir laboratuarın kurulması ve Türk ve Yunan TIR kamyonlarının geçişleri için ödenen ücretlerin belirlenmesi gibi iki ülke arasındaki ticari ilişkileri kolaylaştıracak işlemlerin gözden geçirilmesi bekleniyor.