Ekonomi Bakanı Elitaş Açıklaması (2)

Elitaş, TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi ile Bakanlıkta basın toplantısı düzenledi. Türkiye'nin son iki yıldır büyürken dış ticaret açığını da aynı zamanda düşürmeyi başardığına işaret eden Elitaş, 2015 yılında ihracatın sektör bazında TİM sınıflandırmasında yer alan 26 sektörün 23’ünde bir önceki yıla göre düşüş görüldüğünü, öte yandan kıymetli maden ve mücevher, fındık ve mamulleri, savunma ve havacılık sanayi sektörlerinde ihracatta artış yaşandığını anlattı.

Geçen yıl ihracatta otomotiv sektörü ilk sırada yer alırken, bunu hazır giyim ve konfeksiyonla kimyevi maddeler ve mamulleri sektörlerinin izlediğini belirten Elitaş, şöyle devam etti:

"Otomotiv sektörü yüzde 4,8’lik azalışla 21,3 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Hazır giyim ve konfeksiyon sektörü yüzde 9,3’lük bir azalışla 16,9 milyar dolar ihracat yaptı. Kimyevi maddeler ve mamulleri sektörü ise yüzde 14,8’lik azalışla 16,3 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Oransal olarak yüzde 46,3 artışla kıymetli maden ve mücevher, yüzde 22,7 artışla fındık ve mamulleri yüzde 2,4’lük artış ile savunma ve havacılık sanayi sektörlerinde artış görüldü. İhracatta düşüş yaşanan sektörlerden madenciliğin özellikle Çin’deki ekonomik büyümenin yavaşlamasından etkilendiğini görüyoruz. Bu ülkeye olan madencilik sektörü ihracatımız yüzde 19 azalmıştır. Aynı şekilde çelik sektörünün ihracatındaki düşüşte, sektörün önemli ihracat pazarlarındaki siyasi istikrarsızlıklarının, anti-damping soruşturmalarının ve küresel talepte yaşanan zayıflıkların rol oynadığını görüyoruz."

Elitaş, tarım ürünleri ihracatının, Rusya'nın etkileri ve Türkiye'deki olumsuz hava koşulları nedeniyle üretimde yaşanan azalma dolayısıyla düştüğünü bildirdi. Geçen yıl 5 sektörde 10 milyar doların üzerinde, 10 sektörde ise 5 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştiğini belirten Elitaş, 26 sektörün 22’sinde 1 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştirerek önemli bir başarıya imza atıldığını, 1 milyar doların altında ihracat yapan ve yaşanan olumsuzluklardan fazlaca etkilenen 4 sektörün de ileriki dönemlerde ihracatlarını 1 milyar doların üzerine çıkarması için gayret sarf edeceklerini söyledi.

- "Ortadoğu'ya ihracat Irak yüzünden yüzde 10,4 geriledi"

Bakan Elitaş, bu yıl yüzde 46,4’lük pay ve 62 milyar dolarlık tutarla AB'nin en fazla ihracat gerçekleştirilen bölge olduğunu ancak bu dönemde AB’ye ihracatın çoğunlukla parite kaynaklı etki sebebiyle yüzde 8,3 azaldığını bildirdi.

Bu bölgeye avro bazında ihracatın yüzde 10,8 artmışken, avro/dolar paritesindeki gerileme sebebiyle dolar bazında yüzde 8,3 gerileme görüldüğüne dikkati çeken Elitaş, bu bölgeyi yüzde 19,5'lik pay ve 26,1 milyar dolarla Ortadoğu'nun izlediğini ancak bu ülkelere yönelik ihracatın da Irak etkisi sebebiyle yüzde 10,4 gerilediğini kaydetti.

Elitaş, Bağımsız Devletler Topluluğu ülkelerine ihracatın yüzde 31,6 gerilediğini, Afrika'ya olan ihracatın ise petrol ve emtia fiyatlarındaki gerilemenin etkisiyle bölge ülkelerinin alım gücü düşmesi neticesinde yüzde 8,8 düşerek 12,3 milyar dolar olduğunu anlattı.

Geçen yıl Türkiye'den 239 ülke ve gümrük bölgesine ihracat gerçekleştirildiğini ifade eden Elitaş, söz konusu dönemde en çok ihracat yapılan ülkelerin 13,4 milyar dolarla Almanya, 10,6 milyar dolarla İngiltere, 8,5 milyar dolarla Irak, 6,9 milyar dolarla İtalya ve 6,4 milyar dolarla ABD’nin takip ettiğini bildirdi.

Elitaş, geçen yıl 74 ülkeye ihracatın değer bazında arttığını, İsviçre, İngiltere ve Suudi Arabistan'ın ihracatın en çok arttığı ülkeler olduğunu dile getirdi.

- "Sayısal bir düşüş kaydedilse de daha fazla mal ihraç edildi"

Elitaş, geçen yıl özellikle petrol ve emtia fiyatlarında yaşanan gerilemenin, parite ve fiyat etkisiyle jeopolitik gelişmeler sonucunda, tutar bazında ihracatta en fazla düşüş yaşanan ülkelerin sırasıyla Irak, Rusya, Almanya, Azerbaycan ve Libya olduğunu ifade etti. Bakan Elitaş, "Almanya başta olmak üzere Avrupa ülkelerine ihracatımızın düşmesinin temel sebebi avro/dolar paritesindeki gerileme olmuştur. 2015 yılında 2014’e göre avro/dolar paritesinde ortalama yüzde 19,7 düşüş yaşanmıştır. 2014 yılında avro ile yaptığımız ihracatın dolar karşılığı 64,3 milyar iken, 2015 yılında bu rakam 58,7 milyar dolara gerilemiştir. Halbuki, 2014 yılında avro ile yaptığımız ihracat 48,3 milyar iken, bu sene yüzde 9,7 artışla 53 milyara yükselmiştir. Fakat nihai rakamlarımızı dolar üzerinden açıkladığımız için parite etkisi yüzünden ihracatımız olduğundan düşük gözükmüştür. Bu düşüşle birlikte ihracatta parite kaynaklı 12,9 milyar dolar gerileme kaydedildi. Eğer parite kaynaklı söz konusu azalma olmasaydı, geçen yılki aynı ihracatın parasal değerine hemen hemen yaklaşmış olacaktık" değerlendirmesini yaptı.

Elitaş, 2014 yılı ikinci yarısından itibaren gerileyen emtia fiyatlarının ihracatı düşüren bir diğer faktör olduğuna dikkati çekerek, emtia fiyatları kaynaklı ihracat düşüşünün 2015’in son çeyreğinde baz etkisi sebebiyle azalmış olsa da yıl genelinde 11 milyar dolar seviyesinde etkili olduğunu kaydetti. Elitaş, "2015 yılında yaşanan tüm küresel ve bölgesel sorunlara rağmen ocak-ekim döneminde ihracat miktar endeksinin yüzde 1,5 arttığını görüyoruz. Diğer bir ifadeyle dolardaki değerlenme nedeniyle ihracatımızda sayısal bir düşüş kaydedilse de daha fazla mal ihraç edilmiştir" diye konuştu.

Rusya'ya ihracatın azaldığını anımsatan Elitaş, öte yandan petrol fiyatlarındaki düşüşte asıl kaybeden petrol üreticileri gibi görünse de onların tedarikçilerinin de zarar gördüğüne işaret etti. Elitaş, bu bağlamda Türkiye’nin emtiaya dayalı ülke ekonomilerine gerçekleştirdiği ihracatının talep yönlü olumsuz etkilendiğini ifade etti.

(Sürecek)