Ekonomistler Enflasyon Verilerini Degerlendirdi

BELGIN YAKISAN MUTLU - Ekonomistler, agustos ayinda baz etkisi nedeniyle düsüs beklenen yillik enflasyonun piyasa tahminlerinin üzerinde gerçeklesmesinde gida ile güçlü turizm sezonu kaynakli hizmet fiyatlarindaki artisin etkili oldugunu belirtiyor.

Türkiye Istatistik Kurumu (TÜIK) tarafindan açiklanan verilere göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) agustosta yillik yüzde 19,25 artis kaydetti. Endeksteki artis aylik bazda ise yüzde 1,12 düzeyinde gerçeklesti.

AA Finans'in gerçeklestirdigi ankete katilan ekonomistler, agustos ayinda enflasyonun yüzde 0,72 artmasini bekliyordu. Ekonomistlerin agustos ayi enflasyon beklentilerinin ortalamasina (yüzde 0,72) göre bir önceki ay yüzde 18,95 olan yillik enflasyonun yüzde 18,78'e gerileyecegi hesaplaniyordu.

Beklentilerin üzerinde gelen enflasyon verilerine iliskin degerlendirmelerde bulunan AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, 2003 yili bazli TÜFE'nin agustos aylari tarihsel ortalamasinin yüzde 0,41 düzeyinde bulundugunu, bu yil için baz etkisinin lehte olduguna isaret ettigini, ancak verinin beklentilerin üzerinde geldigini söyledi.

Enflasyonun geçen yila göre yükselmesinde gida ve gida disi gruplardan ev esyasi ve lokanta-otellerde görülen fiyat artislarinin etkili oldugunu aktaran Bürümcekçi, kura hassas gruplarda ise görünümün olumlu oldugunu ifade etti.

Bürümcekçi, mobilya ve ÖTV indirimi nedeniyle araç satin alimi ve görsel-isitsel sistemler gibi gruplarda enflasyonun geçen yilin altinda kaldigina isaret ederek, "Geçen ay enerji grubunda yüzde 0,6 artisla önceki yilin yüzde 1,3 fiyat artisinin altinda bir gelisme izlendi. Giyim fiyatlari mevsimlik degisiminin, yüzde 3,1 azalisla geçen yilin yüzde 2,1 azalisinin üzerinde olmasi da yillik enflasyonu asagi çekti. Böylece, yillik TÜFE önceki ayki yüzde 18,95 seviyesinden yüzde 19,25'e yükselis gösterdi. Bu ise Nisan 2019'dan beri görülen en yüksek enflasyona isaret etti." diye konustu.

- "Enflasyon önümüzdeki iki aylik dönemde yüksek seyrini koruyacak"

Haluk Bürümcekçi, gida enflasyonunu hem islenmemis hem de islenmis gidanin yukari çektigine dikkati çekerek, sunlari kaydetti:

"Kisa vadede, tedarik zincirlerindeki aksamanin arz üzerine getirdigi kisitlamalarla küresel çapta petrol ve emtia fiyatlarinin yüksekligini korumasinin olumsuz yansimalari görülmeye devam etmektedir. Buna ek olarak, ekonomik aktivite ve iç talebin 3. çeyrekte de gücünü korumasi üretici fiyatlarinda gözlenen artisin tüketiciye daha fazla yansitilmasi olasiligini artirmaktadir. Buna karsilik, kur sepetinin son iki ayda yüzde 5'in üzerinde gerilemesi ve yillik degisiminin yüzde 13 civarina inmesi, bu faktörün çekirdek enflasyon üzerinde asagi yönlü etkide bulunabilecegini göstermektedir. Ayrica, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi'nin (TCMB) son yatirimci toplantisinda belirttigi üzere eylül sonuna kadar uzatilan hizmet sektörlerindeki KDV indiriminin tekrar uzatilmasi yönünde bir egilim olursa buradan gelebilecek 0,5-1,0 puan arasi yukari yönlü etki de gözlenmeyebilir. Dolayisiyla, TL'de ani deger kaybinin gözlenmedigi durumda bile enflasyonun önümüzdeki iki aylik dönemde yüksek seyrini koruyacagini, düsüsün ise ancak son iki ayda görülebilecegini düsünüyoruz. Enflasyonda yilin en iyi ihtimalle yüzde 17-18 araliginda bitirmesi beklenebilir."

TCMB'nin eylül ayi Para Politikasi Kurulu toplantisinda degisiklik yapmayacagini öngören Bürümcekçi, ancak para politikasi durusuna iliskin mesaj cümleleri degisirse faizlerde indirim beklentisinin sonraki toplantilar için güçlenebilecegini sözlerine ekledi.

- "Gelismeler, enflasyonda yukari yönlü hareketin devamina isaret ediyor"

Ahlatçi Yatirim Menkul Degerler Arastirma Müdürü Baris Ürkün de eylül ayi enflasyonunda geçen seneden baz etkisi ve TL'nin dolar karsisindaki kazanimi ile bir geri çekilme ihtimalinden bahsedildigini, ancak kendisinin gida ve emtia fiyatlarindaki yükselis, maliyet unsurlari ve devam eden salginin olumsuz etkisi gibi nedenlerle beklentilerin üzerinde bir rakam öngördügünü söyledi.

Gida fiyatlarinda uzun bir süredir yükselis yasandigina dikkati çeken Ürkün, sunlari kaydetti:

"Yurt disina bakinca orada enflasyon yükselisinin nedenleri arasinda gida ve emtia fiyatlarindaki yükselis ile tedarik ve arz sorunlari gibi maliyet unsurlari öne çikiyor. Bunlar henüz ortadan kalkmadi ve bizi de etkiliyor dogal olarak. Bu nedenle her ne kadar otomotiv sektöründe vergi matrahi indiriminin enflasyonu asagi yönlü etkileyecegi ve baz etkisi ile beklentiler düsük kalsa da biz enflasyonun beklenti üzeri gelecegini tahmin ettik. Nitekim baktiginizda gida ve alkolsüz içecekler grubunda yillik enflasyon, yüzde 29 ile TÜFE'den çok çok yüksek, neredeyse 10 puan üzerinde. Diger taraftan agustosta güçlü bir turizm sezonu geçirdik, kisitlamalar kaldirilinca geçen yila göre çok daha kuvvetli bir dönem geçirdik. Bunun da enflasyonda etkisi var."

Ürkün, enflasyonda maliyet unsurlarinin önemine vurgu yaparak, ÜFE'nin agustosta yillik yüzde 45 düzeyinde gerçeklestigini, bunun da tüketici fiyatlarina yansitilmasinin göz önünde bulundurulmasi gerektigini ifade etti.

Yillik enflasyonun lokanta ve oteller grubunda yüzde 21,48'lik, ulastirmada yüzde 21,76'lik artis yasandigini, bu nedenle hizmet tarafinin da enflasyona olumsuz etki ettigini anlatan Ürkün, "Tüm bunlarin sonucunda enflasyonda böyle bir sonuçla karsilastik. Eylül ayi enflasyonunda da egitim, giyim ve ayakkabi etkisini görmeye baslayacagiz. Ayni zamanda turizm sezonu birçok yerde ekim, kasima kadar uzatildi. Bunun da etkisini özelikle ÜFE tarafinda maliyetlerin yansitilmasi ve hizmet sektörü açisindan görecegiz. Bu gelismeler, enflasyonda bir miktar yukari yönlü hareketin devamina isaret ediyor." diye konustu.

Baris Ürkün, disaridan da enflasyon ithalati olduguna isaret ederek, "Delta varyanti ve bu kapsamda bazi ülkelerde devam eden kisitlamalar enflasyon üzerinde yukari yönlü baski yaratiyor. Benim görüsüme göre baz etkisinden ziyade enflasyonda bu tarz etkenlerle yükselis yasanacagina inaniyorum. Enflasyonda yil sonunda yüzde 17-18 civarinda seviyeler gündeme gelebilir." dedi.

Bundan sonraki süreçte TCMB'nin elinin faiz indirimi için zayiflayabilecegini belirten Ürkün, "Gelen sonuçla enflasyon politika faizinin üzerine geçmis oldu ve gözler Merkez Bankasi'na çevrildi. Su ana kadar faiz artirimi konusunda bir beklenti yoktu, daha çok son çeyrekte indirim yapilacagi yönündeydi ama enflasyon bu sekilde yükselisine devam ederse ben bunun TCMB tarafini biraz zorlayabilecegini düsünüyorum. Eger baz etkisi daha agir basar da enflasyonda gerileme görülürse TCMB faiz indirimi için kosullari zorlayacaktir." seklinde konusmasini tamamladi.