Ekonomistler, Enflasyon Verisini Degerlendirdi

BURHAN SANSARLIOGLU - Ekonomistler, Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) geçen ay piyasa beklentilerinin üzerinde arttigini, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi'nin (TCMB) gelecek dönemde para politikasinda daha siki durus gösterebilecegini belirtti.

Türkiye Istatistik Kurumu (TÜIK) verilerine göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) haziranda aylik bazda yüzde 1,94, Yurt Içi Üretici Fiyat Endeksi (YI-ÜFE) yüzde 4,01 artis gösterdi. Yillik enflasyon tüketici fiyatlarinda yüzde 17,53, yurt içi üretici fiyatlarinda yüzde 42,89 oldu. AA Finans Enflasyon Beklenti Anketi'ne katilan ekonomistlerin haziran ayi enflasyon beklentilerinin ortalamasi yüzde 1,46 olmustu.

Ekonomistler, TÜFE'nin piyasa beklentisinin üzerinde artis gösterdigini belirtti.

AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, konuya iliskin olarak yaptigi degerlendirmede, enflasyonun geçen yilin haziran ayina göre yükselmis olmasinda, gida ve gida disi gruplardaki fiyat artislarinin kisitlamalarin kalkmasi sonrasi hizlanmasinin etkili oldugunu söyledi.

Gida grubunda yüzde 0,88 artis ile geçen yil gözlenen yüzde 1,6 fiyat düsüsünün tersi yönde bir gerçeklesme izlendigini belirten Bürümcekçi, alt gruplardan, konut, ev esyasi, eglence ve kültür, egitim ve lokanta-oteller gruplarindaki degisimlerin geçen yilin üzerinde olurken, giyim fiyatlarinin mevsimsel egiliminden fazla artmasinin da etkili oldugunu aktardi.

Bürümcekçi, kura hassas gruplardan mobilya, ev içi tekstil, ev aletleri, görsel-isitsel sistemler, kisisel bakim ürünleri gibi gruplarda fiyat artislarinin geçen yilin üzerinde gerçeklestigini dile getirdi.

Haziran ayinda enerji grubunda ise yüzde 2,2 artis ile geçen yilin yüzde 2,6 fiyat artisinin altinda bir gelisme izlendigini kaydeden Bürümcekçi, "Giyim fiyatlari mevsimlik degisiminin yüzde 2,40 artis ile geçen yilin yüzde 1,16 artisinin üzerinde olmasi ise yillik enflasyonu yukari çekti. Böylece, yillik TÜFE de önceki ayki yüzde 16,59 seviyesinden yüzde 17,53’e yükselis gösterdi." dedi.

- "Merkez Bankasi temmuz toplantisinda degisiklik yapmaz, ama ihtiyat dozunu artirir"

Haluk Bürümcekçi, gelecek dönem seyri açisindan gida fiyatlarinin belirsizligi ve oynakligi disinda, ham petrol ve diger emtia fiyatlarinin görünümünün, döviz kuru hareketleri ve kamu fiyat/vergi ayarlamalari gibi ana degiskenlerin enflasyon üzerindeki risklerin yönünü yukarida gösterdigini söyledi.

Kisa vadede, küresel çapta gida fiyatlarinin yani sira petrol ve emtia fiyatlarinin tirmanisini sürdürmesinin olumsuz yansimalarinin görülmeye devam ettigini vurgulayan Bürümcekçi, kur sepetinin subat sonundan beri yüzde 19 civarinda artmasinin ve yillik degisiminin yaklasik yüzde 30 seyretmesinin bu faktörün yukari yönlü etkisinin ithalat fiyatlarindaki yükselisle birleserek güçlendigine isaret etmekte oldugunu dile getirdi.

Bürümcekçi, sunlari kaydetti:

"Buna ek olarak, ekonomik aktivite ve iç talebin ikinci çeyrekte de parasal sikilasmadan sinirli etkilenerek devam etmesi ve hizmet sektöründe kisitlamalarin kaldirilmasi enflasyon üzerindeki riskleri artirmaktadir. Ayrica, temmuz ayinda elektrik ve dogal gaz fiyatlarinda yapilan artisin dolayli etkilerle beraber enflasyonu 1 puan civari yukari çekmesini beklerken, temmuz sonuna kadar uzatilan hizmet sektörlerindeki KDV indiriminin sonraki dönemde kaldirilmasi durumunda buradan yaklasik 1 puan yukari yönlü etki de gelebilecegini düsünüyoruz. Dolayisi ile, TL deger kaybinin daha fazla yükselmedigi durumda bile enflasyonun uzun bir süre mevcut yüksek seyrini korumasi ve üçüncü çeyrek sonlarinda yüzde 19 civarinda zirvesini gördükten sonra yili en iyi ihtimalle yüzde 16-17 araliginda bitirmesi beklenebilir."

Haluk Bürümcekçi, 28 Temmuz'da yayimlanacak Enflasyon Raporu’nda TCMB'nin yil sonu tahminini yüzde 12,2 seviyesinden en az 1,5-2,0 puan yükseltmesinin beklendigini ifade etti.

Ayni raporda yer verilecek enflasyon patikasina iliskin tahmin araliginin özellikle üst sinir degerlerinin önemli olacagini söyleyen Bürümcekçi, Merkez Bankasinin daha ihtiyatli bir durus olarak faiz indirimi planlamalarini en azindan son çeyrege ötelemesini getireceginin söylenebilecegini sözlerine ekledi.

- Merkez Bankasi daha siki olabilir

GCM Yatirim Arastirma Müdürü Dr. Tugberk Çitilci de TÜFE'nin piyasa beklentisi üzerinde gerçeklestigini belirterek, "Üretici enflasyonu yillik olarak yüzde 42,89 seviyesine ulasirken TÜFE -ÜFE makasi açilmaya devam ederek ileri dönemler için maliyet baskisini öne çikarmaktadir." dedi.

Temmuz ayinda devreye alinan dogal gaz ve elektrik zamlarinin üretici enflasyonu üzerinde negatif etkilerinin ve bunlarin gecikmeli olarak fiyatlara yansimasi ile 3. çeyrek boyunca yüksek enflasyona adaptasyonun sürecegini ifade eden Çitilci, su degerlendirmelerde bulundu:

"Basarili asilanma süreci ile normallesme hizlanirken arz ve talep yönlü soklar enflasyonu yukari yönlü beslemeye devam etmektedir. Yillik enflasyon ile TCMB'nin yüzde 19 seviyesinde olan politika faizi arasinda daralan makas reel faiz tartismalarini tekrar devreye alacakken, enflasyon baskisi TCMB’nin 3. çeyrekte erken bir faiz indirimine gitme senaryosunu ortadan kaldiracaktir. Erken faiz indirimi senaryosunun devreden çikmasi olumlu bir durum olurken, enflasyon artisi ile reel faizin daralmasi TCMB'nin faiz artisina gidip gitmeyecegi tartismalarini 3. çeyrek sonu ve 4. çeyrek boyunca çok sik duyuyor olacagiz. Bu noktada yurt içi tema bu sekilde olurken, yurt disi dinamiklerde Fed para politikasi degisimi ve güçlü dolar temasinin sürmesi durumunda artan emtia fiyatlari ilave negatif katalizör olarak enflasyon temasina yansiyacaktir."

Gedik Yatirim Ekonomisti Serkan Gönençler ise "Kur gelismelerinden ve yurtiçi ÜFE enflasyonundan TÜFE enflasyonuna geçiskenligin temmuzda da etkili olmasini ve TÜFE enflasyonunun yüzde 18'i asmasini bekliyoruz. TÜFE enflasyonunun kasim ayindan önce yüzde 17'nin altina gelmesi de zor görünüyor. Buna göre, TCMB önümüzdeki aylarda para politikasini daha önce öngörülenden daha siki tutmak durumunda kalabilir." ifadelerini kullandi.