Ekonomistler, Temmuz Ayi Is Gücü Verilerini Degerlendirdi Açiklamasi

BELGIN YAKISAN MUTLU - Ekonomistler, temmuzda issizlik oranindaki artista kisa çalisma ödenegi ve is akdi fesih yasagi gibi salgin desteklerinin sona ermesinin etkili oldugunu belirtirken, bu dönemde hizmetler sektörünün ise yeniden açilmanin etkisiyle istihdama katki verdigini söyledi.

Türkiye Istatistik Kurumu (TÜIK) verilerine göre, Türkiye'de issizlik orani, temmuzda bir önceki aya kiyasla 1,4 puanlik artisla yüzde 12'ye yükseldi. Bu dönemde issiz sayisi da 3 milyon 902 bin kisi oldu.

Ülke genelinde 15 ve daha yukari yastaki kisilerde issiz sayisi temmuzda önceki aya göre 506 bin kisi artarak 3 milyon 902 bin kisiye çikti. Is gücü 631 bin kisi artarak 32 milyon 632 bin kisiye ulasirken, is gücüne katilma orani 0,9 puanlik yükselisle yüzde 51,2 düzeyinde gerçeklesti.

Verinin detaylarina bakildiginda, yaz aylarinda normallesme ve turizmdeki hareketlenmenin etkisiyle istihdam edilenlerin sayisinin temmuzda hizmet sektöründe 454 bin kisi arttigi görüldü.

Öte yandan isten çikarma yasaginin haziranda sona ermesinin ardindan sanayi sektöründe istihdam edilenlerin sayisi 287 bin kisi azaldi. Istihdam edilenlerin sayisi temmuzda önceki aya göre tarimda 17 bin kisi artti, insaatta 60 bin kisi azaldi.

- "Salginin ilk dalgasindaki istihdam kaybinin tamamindan yüzde 30 fazlasi geri kazanildi"

Verilere yönelik AA muhabirine degerlendirmelerde bulunan AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, tarim disi istihdamin Kasim 2019-Mayis 2020 döneminde 2 milyon 124 binle rekor düzeyde geriledigini söyledi.

O günden bugüne tarim disi istihdamda toplam 2 milyon 771 bin artis kaydedildigini, dolayisiyla kaybin tamamindan yüzde 30 fazlasinin geri kazanildigini anlatan Bürümcekçi, "Sektörel olarak, sanayi o dönemdeki 587 bin kayba karsilik 688 bin yeni istihdam gerçeklestirirken, insaat sektörü sinirli kaybi fazlasiyla yerine koydu. Hizmetler ise son aydaki yüksek artisla 1 milyon 472 bin olan kaybin, 1 milyon 818 bin ile fazlasini yerine koyabildi." dedi.

Bürümcekçi, Türkiye ekonomisinin büyümenin güçlü dönemlerinde aylik ortalama 100 bin kisilik istihdam yarattigina isaret ederek, bu rakamin aktivitedeki yavaslama dönemlerinde 20-30 bin civarina geriledigini, resesyon sürecinde ise negatife döndügünü kaydetti.

Salginin ilk dalgasi sirasinda, nisan ayinda istihdam kaybinin 197 bin azalisa kadar ulastigini animsatan Bürümcekçi, "Temmuz itibariyla son 12 aylik ortalamasi 193 bin artisla istihdam piyasasinin salgin etkilerini geride biraktigini yansitmistir." ifadesini kullandi.

Bürümcekçi, is gücü istatistiklerinde, salgin dönemi istihdam desteklerinin kaldirilmasinin etkilerinin gözlenmeye baslandigini aktararak, su degerlendirmelerde bulundu:

"Son veri, istihdamda artis egiliminin hizmetler istihdamindaki toparlanma kaynakli devamina ragmen is gücüne katilim oraninda belirgin yükselis gözlenmesiyle bu gelismenin issizlik oranini yukari çektigini göstermistir. Salginin ilk dalgasi sonrasi uygulanan is akdi fesih yasagi, kisa çalisma ödenegi ve nakit destek gibi istihdam desteklerinin haziranda sona ermesiyle, kayitli issiz sayisi ve issizlik maasi basvurulari gibi öncü verilerde son aylarda bozulma gözlenmektedir. Son olarak da kayitli issiz sayisinin agustos ayinda 199 bin yükseldigi Is-Kur verilerinde görülmüstü. Buna karsilik, son Orta Vadeli Program'da istihdam tahminlerinin çok iyimser belirlendigi görülmüstü. Programa göre gelecek üç yillik dönemde yilda ortalama 1,17 milyon yeni istihdam yaratilmasi öngörüldü. TÜIK'in revize ettigi ve 2014'ten beri yayinlanan issizlik verilerinde son 7 yilin ortalama yillik artisi 234 bin hesaplanirken, son 15 yilda ise yillik ortalama 479 bin istihdam yaratildigi görülüyor. Ayrica, issizlik oraninin bu yil yüzde 12,6'ye gerilemesi, gelecek yillarda ise sirasiyla yüzde 12, yüzde 11,4 ve yüzde 10,9 ile kademeli düsüsünü sürdürmesi öngörülüyor."

-"Istihdamda hizmetlerin payi açilmanin etkisiyle artti"

Tera Yatirim Basekonomisti Enver Erkan, temmuzda geçen yilin ayni ayina göre is gücüne katilim oraninda 2 puanlik artis yasandigini, is gücünün ise 30 milyon 828 bin kisiden 32 milyon 632 bin kisiye çiktigini ifade etti.

Mevsim etkilerinden arindirilmis verilere göre, istihdam oraninin geçen yilin ayni dönemine göre 3 puan artarak yüzde 45,1'e yükseldigine dikkati çeken Erkan, "Açiklanan verilerde hizmetler sektöründe açilmanin etkisi gözlenirken, genç nüfus isgücü arzindaki artis ve hükümetin basta fesih yasagi olmak üzere desteklerinin bitmesiyle temmuzda issizlikte artis yasandi." dedi.

Erkan, genç nüfus issizlik oraninda yüksek seviyelerin devam ettigine deginerek, sunlari kaydetti:

"Genç nüfusta is gücü arzi gelmeye devam ettikçe, uygun is pozisyonlarinin da yaratilmasi önem arz ediyor. Istihdamda hizmetlerin payi açilmanin da etkisiyle artti. Toplam is gücünde hizmet sektörü yüzde 56,2'lik yer kapliyor. Sanayide ise biraz azalma var. Sanayi, önceki çeyreklerde gerek küresel büyüme açisindan gerekse de milli gelir büyümesine yaptigi katki açisindan güçlü taraftaydi. Küresel arz kisitlari kaynakli faaliyet üretim yavaslamasi olabilir. Bu nedenle agustos ayinda da benzer durum görebiliriz, ancak sert bir azalma yok, daha çok durma gibi görünüyor. Insaat tarafinda da benzer faaliyet yavaslamasi etkisini görecegiz. Küresel anlamda likidite oldukça genis ve ABD Merkez Bankasi'nin uygulayacagi politikalarla bunun azalacak olmasi gelismekte olan ülkeler nezdinde de spesifik politikalarin uygulanmasi gerekliligini gösteriyor. Bu durum is gücü piyasasindaki gelisim açisindan da önemli. Bu bakimdan firmalarin büyüme trendi ve borçlanma maliyetleri konusu, finansal stabiliteleri açisindan kritik yerde duruyor."