Endonezya Depreminin Nedenleri Araştırılıyor

Endonezya’nın Sulawesi Adası’nda geçtiğimiz Cuma günü 7.5 büyüklüğünde deprem meydana gelmiş ve tetiklediği tsunami yüzünden oluşan dev dalgalar Palu sahillerini vurarak şehirdeki binaların yıkılmasına bin 424 kişinin hayatını kaybetmesine, yüzlerce kişinin yaralanmasına yol açmıştı.

Deprem tektonik levhaların yatay olmaktan çok tsunami üretme olasılığı olmayan dikey hareketlerinden oluşmuştu. Bilim adamları birçok verileri araştırdıktan sonra, güçlü depremin gelgit dalgalarına neden olan su altı heyelanlarını tetikleyerek uzun bir fay hattı boyunca meydana geldiğine inanıyor. Güney Kaliforniya Üniversitesi Tsunami Araştırma Merkezi Müdürü Costas Synolakis, "Bu, bir tsunami oluşturmak için standart mekanizma olmayan bir depremdir ve oldukça nadirdir" dedi.

Başka depremlerden korkuluyor

Yetkililer, adanın batı ucunda Sulawesi’de meydana gelen depremden daha kötü etkilerin yaşanacağı ve ardından tsunaminin kaçınılmaz olduğu başka bir depremden korkuyor.

Açe’de ve başka yerlerde meydana gelen tsunamilerde, yıkıcı dalgalar yerkabuğunun yanlara doğru değil de yukarıya doğru şiddetli hareketleriyle oluştu. Ancak Sulawesi’nin deprem kuvveti ve ardından ortaya çıkan artçı sarsıntıların sualtında bir ya da birden fazla toprak kayması meydana gelmesine neden olduğu ve sahile büyük dalgalar gönderdiği düşünülmektedir.

“Deprem heyelan tarafından tetiklendi”

Nanyang Teknoloji Üniversitesinin Dünya Gözlemevi’nden bir tsunami uzmanı olan Adam Switzer, "Bu tsunaminin en azından kısmen bir heyelan tarafından tetiklendiğine dair inancımız var. Depremin tek başına bu büyüklükteki bir tsunamiyi üretmesi pek olası değil" açıklamasında bulundu.

Gel-git izleme istasyonunda arıza

Sulawesi’de deprem meydana geldikten kısa bir süre sonra tsunami uyarısı verilmiş fakat kısa bir süre sonra uyarı kaldırılmıştı. Sulawesi’de tsunami tehlikesine karşı insanları uyarmak için etkili bir mekanizmanın olup olmadığı bilgisi net değil. Ancak yetkililer, Palu şehrinin büyük dalgaları tespit edebilecek olan gel-git izleme istasyonunda bir arıza meydana geldiğini itiraf etti.

1992’den beri belgelenen yaklaşık 35 tsunamiden 4 tanesinin depremle meydana gelen etkilenen denizaltı heyelanlarından kaynaklandığına inanılıyor, ancak Synolakis’e göre Sulawesi depreminde böyle bir şey yoktu.

“Bu olaydan ders almalıyız”

Yetkililerin hazırlıksız oldukları yönündeki eleştirilere rağmen, sismologlar olaylar zincirinin çok karmaşık olduğunu ve tsunamiyi tespit etmenin en gelişmiş uyarı sistemleri için bile zor olacağını söylüyor.

Synolakis, "Bu, otomatik sistemlerin gerçekten tahmin edemeyeceği bir şey" açıklamasında bulundu. Switzer ise, meslektaşlarıyla beraber çalışarak Sulawesi’de tam olarak ne olduğunu anlamaya çalıştıklarını söyledi.



Switzer ve meslektaşlarının tam olarak ne olduğunu anlamaya çalıştıklarını ve bunun büyük olasılıkla uzun bir süreç olacağını söyleyerek, "Bu olayı iyice anlamalı ve bundan ders çıkarmalıyız" ifadelerini kullandı.