Enerji Alaninda Düzenlemeler Içeren Kanun Teklifi Meclis'te Kabul Edildi

Enerji alaninda düzenlemeler içeren Maden Kanunu ile Bazi Kanunlarda Degisiklik Yapilmasina Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi. Kanuna göre, Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu (UMREK) koduna göre raporlama zorunlulugu sadece "4. Grup" maden isletme ruhsatlari açisindan devam edecek. Böylece bunun haricindeki maden gruplari açisindan bu zorunluluk ve mevcut taksir yaptirimi kaldiriliyor. Düzenleme 28 Subat 2024 tarihinden geçerli olacak.

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlügü, arama ruhsati alarak buldugu madenler için UMREK koduna göre rapor hazirlama sarti aranmaksizin MTA tarafindan hazirlanan raporlar ile buluculuk hakkini kazanacak.

Içme-kullanma suyu temin edilen rezervuarlar ve sulak alanlar ile Kiyi Kanunu kapsaminda kalan kiyi ve sahil seritleri hariç olmak üzere denizler, baraj gölleri, suni göller ve tabii göllerin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanliginca yenilenebilir enerji kaynak alani olarak ilan edilen alanlarinda imar plani yapilmaksizin yenilenebilir enerji üretim santralleri kurulabilecek.

Içme-kullanma suyu temin edilen rezervuarlar ve sulak alanlar ile yasa kapsaminda kalan kiyi ve sahil seritleri hariç olmak üzere baraj gölleri, suni göller ve tabii göllerde imar plani yapilmaksizin Elektrik Piyasasi Kanunu’na göre hidrolik kaynaklara dayali önlisans veya üretim lisansi sahibi tüzel kisiler tarafindan yenilenebilir enerji kaynagina dayali birden çok kaynakli üretim tesisi kurulmasi mümkün olacak.

Söz konusu alanlarda Devlet Su Isleri Genel Müdürlügüne veya sulama birliklerine ait tarimsal sulama amaçli tesislerin elektrik ihtiyaçlarini karsilamak amaciyla Devlet Su Isleri Genel Müdürlügü veya Genel Müdürlügün izniyle sulama birlikleri tarafindan yenilenebilir enerji kaynaklarina dayali lisanssiz elektrik üretim tesisi kurulabilecek.

Öte yandan, teklifin bu düzenlemelerini içeren 4. maddesi, Danisma Kurulu karariyla, tekriri müzakere önergesiyle yeniden görüsüldü.

Maddeye, belediye sinirlari içinde yer alan söz konusu alanlarda DSI Genel Müdürlügünün izniyle ilgili belediyeler ve bagli kuruluslari tarafindan yenilenebilir enerji kaynaklarina dayali lisanssiz elektrik üretim tesisi kurulabilmesine yönelik düzenleme de eklendi.

Dogal gazin sivilastirilmasi

Dogal Gaz Piyasasi Kanunu’na "dogal gazin sivilastirilmasi" tanimi eklenerek, Türkiye’nin dogal gazda ticaret merkezi olma hedefleri çerçevesinde hem yerli üretim dogal gazin hem de farkli kaynaklardan ithal edilen veya ithal edilecek dogal gazin ülkede sivilastirilarak dünya piyasalarina LNG olarak pazarlanabilmesi hedefleniyor.

Yüzen LNG tesislerinin isletilmesi ve yer degisikligi kapsaminda saglanacak istisnalar, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanliginin görüsü alinarak Enerji Piyasasi Düzenleme Kurulu (EPDK) tarafindan bu düzenleme uyarinca yayimlanan usul ve esaslara göre belirlenecek.

Mevcut depolama tesisleri, mevcut tesislerdeki kapasite artislari veya yeni yapilacak tesisler, kullanim oranlari veya rekabet kosullari dikkate alinarak düzenlemenin sisteme erisime iliskin hükümlerinden Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanliginin görüsü alinarak Kurul karari ile belirli süre muaf tutulabilecek. Depolama sirketleri verecekleri hizmetlere iliskin birim bedelleri ve tesis kapasitelerini yayimlamak zorunda olacak.

Yurt içinde üretilen veya ithal edilen dogal gazin sivilastirilarak yurt disina ihraç edilmesi ya da yurt içinde yeniden satisi amaciyla kurulacak sivilastirma tesislerini isletecek tüzel kisilerin Kuruldan lisans almalari gerekecek.

Dogal gaz sivilastirma lisansi basvurusunda bulunan tüzel kisilerin teknik ve ekonomik güce sahip olmalari ve yönetmeliklerde belirtilen diger sartlari tasimalari zorunlu olacak. Sivilastirma tesislerinde yürütülen faaliyetler depolama faaliyeti olarak sayilmayacak. Sivilastirma tesisi isletmecileri faaliyet gösterdikleri tesislerin ilgili standartlara ve teknik kriterlere göre yapilmasi ve isletilmesinden sorumlu olacak. Sivilastirma tesislerinde yürütülecek faaliyetlere iliskin usul ve esaslar Bakanlik görüsü alinarak Kurul tarafindan belirlenecek.

YEKA yarismalari

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarinin Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçli Kullanimina Iliskin Kanun’da yapilan degisiklikle, Yenilenebilir Enerji Kaynak Alani (YEKA) yarismalarina iliskin usul ve esaslar, ilgili yarisma sartnamesinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanligi tarafindan belirlenecek. Yarisma sonucunda olusan fiyat veya bedel, yarisma sartnamesinde belirlenecek süre boyunca YEK Destekleme Mekanizmasi kapsaminda degerlendirilecek.

10 yillik süresini bitiren lisanssiz üretim faaliyeti kapsamindaki tesisler, talep halinde ve lisans alma bedeli ile lisans süresi boyunca elektrik piyasasinda olusan saatlik piyasa takas fiyatini, tesis tipi bazinda uygulanan güncel YEK Destekleme Mekanizmasi fiyatindan fazla olmasi halinde aradaki fiyat farkinin YEK Destekleme Mekanizmasina katki bedeli olarak ödeyerek lisansli üretim faaliyetine geçebilecek.

Bu kapsamdaki basvurular için uygulanacak lisans alma bedeli, lisans süresi ve lisansli üretim faaliyetine geçilmesine iliskin diger hususlar EPDK tarafindan ayrica belirlenecek.

Lisanssiz üretime devam edecek tesislerde üretilecek ihtiyaç fazlasi elektrik enerjisi için elektrik piyasasinda olusan piyasa takas fiyatini geçmemek üzere uygulanacak fiyat ve uygulamaya iliskin usul ve esaslar, Cumhurbaskani tarafindan belirlenecek.

Enerji verimliligi projelerinin desteklenmesi

Enerji Verimliligi Kanunu’na ’basvuru sahibi’, ’spesifik enerji tüketimi’ ve ’karbon yogunlugu’ tanimlari ekleniyor.

Enerji verimliligi projelerinin desteklenmesi, enerji veya karbon yogunlugunun veya spesifik enerji tüketiminin azaltilmasiyla ilgili uygulamalara yönelik usul ve esaslar belirleniyor. Buna göre, enerji verimliligini artirmak amaciyla hazirlanan projeler, Bakanlik tarafindan 15 milyon lirayi geçmemek kaydiyla bedellerinin en fazla yüzde 30’u oraninda desteklenecek. Bu kapsamdaki destekler hibe veya faiz destegi seklinde verilecek. Destek bedeli her yil, bir önceki yila iliskin ilan edilen yeniden degerleme oraninda, takvim yili basindan geçerli olmak üzere artirilacak.

Enerji veya karbon yogunlugunu veya spesifik enerji tüketimini Bakanligin belirledigi kriterler çerçevesinde azaltan basvuru sahiplerine, ödenek imkanlari göz önüne alinmak ve 10 milyon lirayi geçmemek kaydiyla, kriterlerde belirlenen yila ait enerji giderinin en fazla yüzde 30’u oraninda destek ödemesi yapilacak. Destek bedeli her yil, bir önceki yila iliskin ilan edilen yeniden degerleme oraninda, takvim yili basindan geçerli olmak üzere artirilacak.

Enerji verimliligi projelerinin ve enerji veya karbon yogunlugunu veya spesifik enerji tüketimini azaltan basvuru sahiplerinin desteklenmesi ile ilgili usul ve esaslar Bakanlik tarafindan yönetmelikle düzenlenecek. Bakanlik tarafindan enerji verimliligi desteklerine iliskin is ve islemlerde mevzuat ile belirlenen hükümlere aykiri davranilmasi, sahte veya muhteviyati itibariyla yaniltici belge düzenlenmesi veya kullanilmasi, yanlis ve yaniltici bilgi verilmesi veya herhangi bir usulsüzlük tespit edilmesi halinde, basvuru veya proje sahiplerine ödenen desteklerin, ödeme tarihinden itibaren belirlenen oranda hesaplanarak faizi ile birlikte bir ay içinde ödenmesi istenecek.

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Arastirma Kurumu, enerji verimliliginin artirilmasi ile yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarindan yararlanilmasina yönelik arastirma ve gelistirme projelerini öncelikle destekleyecek. Bu projelerin yönlendirilmesinde ve degerlendirilmesinde Bakanligin görüsü alinacak.

Geçici süreli elektrik enerjisi talepleri

Elektrik Piyasasi Kanunu’nda yapilan degisiklikle, olaganüstü hal karari alinan veya genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde, elektrik hizmetlerinin kesintisiz karsilanabilmesi için geçici süreli elektrik enerjisi talepleri Kurul karari ile belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde karsilanabilecek.

Elektrik dagitim tesisleri veya nakil hatlarina iliskin irtifak alani, en düsük yaklasim mesafesi, iletkenin salinim mesafesi ve direkler arasi uzaklik dikkate alinarak ilgili mevzuata göre belirlenecek. Böylece fahis kamulastirma bedelleri belirlenmesinin önüne geçilmesi ve kamu kaynaklarinin tasarrufuyla yatirimlarin artirilmasi hedefleniyor.

Yenilenebilir enerji kaynak alanlari yarismalari sonucunda imzalanan sözlesmeler nedeniyle hak kazanilmis olanlar hariç, düzenlemenin yürürlüge girdigi tarihten önce mevcut olan üretim lisanslarini, ön lisanslarini, lisans basvurularini sonlandirmak veya kurulu güç düsümü suretiyle tadil etmek isteyen tüzel kisilerin 2 ay içerisinde Kuruma basvurmalari halinde basvurulari sonlandirilarak veya tadil edilerek Kuruma sunduklari teminatlari kismen ya da tamamen iade edilecek.

Söz konusu yarismalar sonucunda imzalanmis sözlesmelerini iptal etmek isteyen tüzel kisilerin düzenlemenin yürürlüge girmesinin ardindan iki ay içerisinde Bakanliga basvurmalari halinde tüm hak ve yükümlülükleri sona erecek, basvurulari sonlandirilacak, Bakanliga ve Kuruma sundugu teminatlari iade edilecek.

Nükleer Düzenleme Kanunu’nda yapilan degisiklikle, nükleer madde tasiyan kisinin talebi, nükleer tesis isletenin muvafakati ve Nükleer Düzenleme Kurumunun onay yönündeki karariyla, tasiyicinin sorumlu olabilmesine imkan taniniyor. Buna göre, isleten, nükleer maddelerin tasinmasina iliskin sigorta yaptirma veya teminat gösterme yükümlülügünü Kurumun onaylamasi sartiyla tasiyiciya devredebilecek. Yükümlülügü devralan tasiyici, düzenleme kapsaminda isleten olarak sorumlu olacak.