Engelleri Birlikte Asmak Için Çalistilar

Bursa Teknik Üniversitesi, Yildirim Belediyesi ve Simbiyoz Sosyal Aktivite Dernegi isbirligiyle BTÜ ev sahipliginde gerçeklestirilen çalistayda, engellilik konusunda Türkiye, Fransa ve Ispanya’nin ortak yerel yönetimlerinin, üniversitelerin ve sivil toplum kuruluslarinin yer aldigi Cosmopolis Projesi de tanitildi.

Engelliler alaninda daha detayli çalismalar yapilmasi gerektigini belirten BTÜ Rektörü Prof. Dr. Arif Karademir, “Insani insan yapan ve diger varliklardan ayiran en önemli özelligi gönlü ve merhamet duygusudur. Kisinin içinde tasidigi benin niteligi çok önemli. Kisilerin statü ve davranislari arasindaki uyumsuzlugu gösteren birçok örnekle karsilasiyoruz. Distan saglikli görünen fakat içten ruhu çürümüs, etrafindaki insanlara hayati zindan eden kisiler görüyoruz maalesef. Allah kimseyi sevmek ve merhamet duygusundan yoksun birakmasin. Engellilik konusu tüm kurumlarin el ele çalisip asmasi gerektigi bir konu. Bursa Teknik Üniversitesi olarak topluma fayda saglayacak çalismalar içerisinde yer almaya özen gösteriyoruz.” ifadelerini kullandi.

1992 yilindan bu yana engellilik konusunda uluslararasi farkindaligi artirmak üzere 3 Araligin Dünya Engelliler Günü olarak ilan edildigini dile getiren BTÜ Sosyoloji Ögretim Üyesi Doç. Dr. Medine Sunay, “Günün anlamina binaen biz de farkindaligi artirmak ve mevcut sorunlarin tespiti ve çözüm önerilerini gelistirmek üzere engellilik çalistayini düzenledik. Yildirim özelinde gerçeklestirdigimiz çalismalar kapsaminda engelli alaninda çalisan uzmanlar ve engelli vatandaslarimizla bir araya gelerek sorunlari tespit ederek engelleri birlikte asmayi amaçladik.” seklinde konustu.

Çalistayda Cosmopolis Projesini tanitan Simbiyoz Aktivite Sosyal Girisimcilik Kuluçka ve Sosyal Gelisim Merkezi Kurucusu Hülya Aras, “Cosmopolis projesi Türkiye, Fransa, Ispanya ortaklari olan yerel yönetimler, üniversiteler, dernekler arasinda isbirligi ve katilimciligin artirilmasina yönelik uluslararasi bir proje. Projenin Türkiye lokalinde paydaslari Yildirim Belediyesi, Bursa Teknik Üniversitesi ve Simbiyoz Sosyal Aktivite Dernegidir. Projede amacimiz Yildirim ilçesinde engellilik konusunda çalistay ve farkindalik etkinlikleri ile engellilik konusunda yerel yönetime önerilerde bulunmak, akademik çalismalara veri olusturmak ve güzel uygulamalari uluslararasi mecralarda paylasmakti.” dedi.

Dezavantajli bireylerin topluma dahil edilmesini iyilestirme ve farkli baglamlarda deneyim alisverisini tesvik etme amaçli Team 4 Team projesini yürüttüklerini aktaran Aras, “Burada da yine engelliler dahil dislanmis kisilerin sosyal katilimlarini sürdürülebilir hale getirmek, dijital araçlari kullanarak vatandas katilimini gelistirmek, sehir ve kasabalarin daha iyi olmasini saglamak için kamusal alanda insan yerlesimlerini kapsayici, güvenli, dayanikli ve sürdürülebilir olarak düzenlemeyi hedefledik. Uzun vadede sehirlere katilim, yönetim ve sosyal kooperatifler, dijital platformlar gibi yenilikçi projelerin olusturulmasi beklenen etkiler arasinda.” diye konustu.

Çalistaya çevrimiçi olarak katilan ve engelli haklari alaninda çalisan Istanbul Barosu Avukati Süreyya Kardelen Yarli, “Engelli haklari ya da onlarin hayata katilimlari ile ilgili yasal düzenlemeler çok düzensiz ve eksik ne yazik ki. Dezavantajli guruplarla çalisirken bizi en çok zorlayan konu bu. Çünkü eger alanda özel olarak çalismiyorsaniz bu tip bir dava size geldiginde konu ile ilgili arastirma ve bilgi toplama asamasi ciddi anlamda zaman aliyor. Medeni kanun vb. düzenlemeler yapilirken dezavantajli guruplarin bunlardan nasil yararlanacagi ya da bu düzenlemelerden nasil etkilenecegi göz ardi ediliyor. Maalesef engelli bireylere yönelik uygulamalar yapilirken onlarin fikirlerinin alinmadigini ve duyarsiz kalindigini görüyoruz. Engelli alaninda çalisan avukatlar seslerini diger alanlarda çalisanlar kadar duyuramiyor.” dedi.

Engelli çocuklarin bakim problemlerine de deginen Yarli, “Ailede genelde baba çalisiyor ya da bu durumu kaldiramayip evi terk ediyor. Çocugun bakimiyla ilgilenmek durumunda olan anne de dogal olarak çalisamiyor aldigi cüzi miktardaki bakim maasi ile geçinmeye çalisiyor. Kötü olan su ki ek maddi destek için yardim basvurusunda bulunamiyor bu aldigi bakim maasi nedeniyle. Ve aileler maalesef ciddi maddi zorluklar altinda eziliyor. Otizm disinda engelli olup özel rehabilitasyon ihtiyaci olan bir çok çocuk var fakat yine devlet destegi yetersiz. Bununla birlikte aileler çocuklarinin hangi engel durumunda oldugunu bilmedigi ve herhangi bir cinsel temas yasama ihitmali olmadigini düsündügü için aslinda devlet destegi ile uzmanlar tarafindan engelli çocuga aktarilmasi gereken bilgiler verilmediginden bu çocuklar cinsel istismara çok açik hale geliyor. Engelli çocuklar ne yazik ki ihmal ve istismara en çok ugrayan bireyler. Devletin bu alanda acilen önlem almasi gerekiyor.” dedi.

Engelli istihdaminin yeterince saglanmadigina da deginen Yarli, engelli istihdaminin en çok kamuda oldugunu, cezalarin caydirici olmamasi nedeniyle isverenlerin engelli birey istihdam etmek yerine cezayi ödemeyi tercih ettigini belirtti.

Okul öncesi dönemden itibaren engelli bireylere yönelik farkindaligin saglanmasi gerektiginin altini çizen Yarli, “Yetiskin insanlarda bu farkindaligi olusturmak daha zor. Ama kaynastirma sinifi ve benzeri uygulamalarla çocukluktan itibaren bu bilinci olusturabiliriz.” ifadelerini kullandi.

Kentte Erisilebilirlik ve Sivil Katilim konu basligiyla çevrimiçi olarak çalistaya katilan PinGoin Erisilebilirlik ve Is Gelistirme Uzmani Iç Mimar Melike Yüksel ve Büsra Altintepe, engellilerin her alanda daha bagimsiz yer alabilmesinin önemini ve buna yönelik gelistirdikleri Pingoin uygulamasini anlatti. Engelli bir kisinin sosyallesmek üzere bir mekâna gitmesinin çok çetrefilli bir süreç oldugunu belirten Yüksel, “Binadan çikarken uygun basamak veya asansörün olmasi, otobüsün engelli rampasinin olup olmamasi, gidecegi mekanin engelli tuvaleti var mi yok mu gibi bastan sona engelliyi sosyallesmekten uzaklastiran bir durum söz konusu. Bu süreci iyilestirmek ve engelli bireylerin sosyallesmesini kolaylastirmak için Pingoin uygulamasini gelistirdik.” dedi.

Pingoin uygulamasiyla sosyal hayatta deneyim esitligi saglamak için çalistiklarini belirten Iç Mmar Büsra Altintepe, gittikleri mekanlari erisilebilirlik açisindan degerlendirdiklerini, mekanlara iç mimari düzenleme önerilerinde bulunduklarini ve bu sekilde toplumsal bilinci artirmaya çalistiklarini aktardi.

Dünyada yaklasik 1 milyar engelli bireyin oldugunu belirten BTÜ Sosyoloji Bölümü Ögretim Üyesi Doç. Dr. Adem Dag, “Engellilik, bizim beynimizde olusturdugumuz bir kavram. Oysa 40 yas itibariyle her yil insanin isitme duyusu 0,5 desibel azalmaya baslar ve akabinde kronik hastaliklar zuhur eder. Dolayisiyla hepimiz belirli saglik sorunlarini yasayacak bireyler haline gelecegiz.” dedi.

Engelliligin sosyal dislanmanin bir sonucu oldugunun altini çizen Dag, “Engellileri tedavi etmek ya da onlara özel tasarimlar yapmak yerine onlarin topluma herkes gibi dahil olmasini saglamaliyiz. Engelli bireyler kendilerini çok fazla ifade edemiyor. Bu siyasal bir mesele olup ayni zamanda toplumsal dönüsüme ihtiyaci olan bir husus. Egitim, istihdam, konut, ulasim, gelir korumasi, kültür-sanat, spor faaliyetleri, dini alanlar ve bunun gibi pek çok alanda esit katilim için yasal düzenlemelerin yapilmasi gerekiyor.” seklinde konustu.

Dijital Savunuculuk baslikli konusmasiyla çalistayda konusan Internet Gazetecileri Dernegi Genel Sekreteri ve Bursada Bugün Genel Yayin Yönetmeni Aysin Komitgan internet gazeteciligi kavrami ve internet yasasi konusunda bilgiler aktardi. Teknolojinin hizla ilerledigi günümüzde internet kullaniminin arttigini ve herkesin gazeteci gibi her konuda paylasim yapar hale geldigini aktaran Komitgan, “Sosyal medya çok dogru kullanilmiyor. Alana yönelik yasal düzenlemeler olmadigi ve cezai yaptirimlari olmadigi için insanlarin birbirlerini çok rahat yipratabildigi, psikolojik siddete, tacize maruz birakabildigi bir alan. Türkiye’de internet medyasinin yasal bir düzleme oturtulmasi gerekiyor. Kisilerin hak ve özgürlüklerini korumak ve medyanin gelecegini kurtarmak adina internet yasasinin çikmasi için mücadele ediyoruz” ifadelerini kullandi.