'Ermenistan'a Hava Savunma Sistemi Kurmak Gerginliği Artırır'

Putin'in yeni planının Rusya'nın Türkiye ve NATO'ya karşı yeni bir hamlesi gibi gören uzmanlar, bu adımın Yukarı Karabağ sorununun çözüm sürecini ve Kafkasya'da barışı hakim kılma çabalarını zedeleyici bir girişim olarak değerlendirdi.

Uzmanlar, Putin'in kararının Ermenistan'a özgüven kazandıracağı ve bu ülkenin Türkiye ve Azerbaycan'a karşı yürüttüğü saldırgan ve işgalci politikalarını güçlendireceği konusunda hemfikir.

Özyeğin Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın, muhabirine yaptığı açıklamada, "Rusya'nın bu hareketini hem NATO'ya hem de birliğin güney kanadında olan Türkiye'ye karşı bir hamle olarak düşünebiliriz. Yani  bu, 'siz Malatya'ya radarı koyduğunuz zaman ben de S-300'leri koyarım' anlayışıdır" değerlendirmesinde bulundu.

-"Sistem Ermenistan'a çok ciddi bir hava savunması garantisi sağlar"

Caşın, Rusya'nın askeri gücü dikkate alındığında, ortak hava savunma sisteminin hayata geçirilmesini "Rusya için çok kolay bir hadise" olduğunu savunarak, "Ben şu an o sistemin aktif olduğunu düşünüyorum" dedi.

Söz konusu sistemin teknik özellikleri hakkında da bilgi veren Caşın şöyle devam etti:

"Bu sistem, ortak ve yüksek irtifada Ermenistan'ı hem Türkiye'den hem de Azerbaycan'dan gelebilecek hava saldırılara karşı, hem erken uyarı mekanizması olacak hem de onları vurma yeteneği verecektir. Yani Ermenistan'a çok ciddi bir hava savunması garantisi sağlar. Buna Karadeniz de dahil."

Rusya ve Ermenistan'ın böyle bir işbirliğine gitmesinin tek nedeninin Türkiye olmadığının altını çizen Caşın, etkili nedenin Rusya'nın hiçbir şekilde Avrupa Birliği'nin ve NATO'nun Kafkasya'ya girmesini istememesi oluğunu ileri sürdü.

Çaşın, "Dolayısıyla buradaki mücadele, Rusya ile NATO ve ABD arasındaki bir mücadele olarak algılanabilir. Türkiye bu füzelerin Ermenistan'a yerleştirmesine çok mutazarrır olmaz. Zira neticede bunlar savunma füzesidir. Türkiye'nin Ermenistan'a bir saldırı amacı olmadığına göre, bu füzelerin bizim için bir tehlike teşkil etmez" diye konuştu.

-"Rusya bu sistemi Suriye'de test etti"

Gazi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Şahin, Ermenistan'a kurulacak bu yeni hava sistemini, Rusya'nın etki alanını korumaya yönelik bir hamle olarak yorumladı.

Suriye'de Esed'in neredeyse tamamen Rus hava sistemi sayesinde ayakta kaldığını savunan Şahin, "Aslında biz Rus hava sisteminin Suriye'de çok etkili olduğunu gördük. O açıdan bu sistemi Suriye'de test etmiş oldu. Şimdi Rusya bunun bir benzerini de  gücünü artırmak için Ermenistan üzerinden Kafkaslar'da yapmak istiyor" değerlendirmesinde bulundu.

Şahin, kurulacak ortak hava sisteminin Ermenistan'a koruma sağlayacağı için bu ülkenin bölgede sürdürmekte olduğu uzlaşmaz tavrını daha da ileri götürmesine neden olacağını iddia etti.

- "Ermenistan'ın Türkiye'ye yönelik saldırgan politikaları artacak"

Kafkasya Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Araştırmalar Merkezi (QAFSAM) Başkanı Dr. Araz Aslanlı, Rusya'nın Ermenistan'da bir askeri üsse sahip olduğunu hatırlatarak, iki ülke arasında Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü çerçevesinde askeri işbirliğinin de bulunduğuna dikkati çekti.

Putin'in talimatında, "Kafkasya bölgesinin kolektif güvenliğinin sağlanması adına Ermenistan ile bölgesel ortak hava savunma sisteminin kurulması" ifadelerinin geçtiğini kaydeden Aslanlı, Ermenistan ile Rusya arasında direkt sınır ve dolayısıyla ortak hava sahası olmadığına işaret etti.

Rusya ile Ermenistan arasında yer alan Azerbaycan'ın Ermenistan'la, Gürcistan'n da Ermenistan'la yakın tarihte savaş yaşadığını ve aralarındaki sorunların henüz çözüme kavuşturulmadığını hatırlatan Aslanlı, şöyle devam etti:

"Türkiye'nin Ermenistan ve Rusya ile ilişkilerinde iyileştirme eğilimleri olsa da temel sorunlara yaklaşımlardaki farklılıklar önemli ölçüde devam etmektedir. O nedenle de Putin'in açıklaması genel anlamda Kafkasya'yı, tüm çevre ülkeleri ve NATO'yu yakından ilgilendirmekle beraber, Azerbaycan ve Türkiye açısından daha büyük önem taşımaktadır. Rusya'nın Ukrayna krizinden dolayı Batı ile ciddi gerginlik yaşandığı bir aşamada Türkiye ve Azerbaycan'ı rahatsız edecek eylemlerden kaçınması daha mantıklı olurdu."

Rusya'nın yeni girişiminin Yukarı Karabağ sorununun çözüm sürecini ve Kafkasya'da barışı hakim kılma çabalarını da zedeleyeceği uyarısında bulunan Aslanlı, bu çerçevede Ermenistan'ın Gürcistan'ın toprak bütünlüğüne yönelik faaliyetlerinde de artış gözlenebileceğini savundu.

Aslanlı, Rusya'nın Ermenistan'la kuracağı ortak hava savunma sisteminin Türkiye'ye etkisine yönelik de şunları kaydetti:

"Bu adımlar Rusya açısından öncelikle genel olarak bölgede egemenliğini artırma ve küresel güç konumunu geri kazanma hedefine yöneliktir. Ermenistan açısından bu tarz gelişmeler Türkiye'ye yönelik saldırgan (soykırım iddiaları, toprak ve tazminat talepleri) politikalarını sürdürmeye ve belki de artırmaya teşvik niteliği de taşımaktadır."

- "Ermenistan'la sorunları bulunan komşu ülkeler açısından tehlike"

Avrasya Güvenlik ve Stratejik Araştırmalar Merkezi (ATSAM) Başkanı Dr. Hatem Cabbarlı, Rusya'nın Ermenistan'da kuracağı hava savunma sistemini ABD'nin Doğu Avrupa'da kurmak istediğini benzer sistemlere karşı bir adam olarak değerlendirdi.

Ortak hava savunma sisteminin Batı'nın Rusya'ya yönelik tehditleri engellemeye odaklandığını söyleyen Cabbarlı, buna rağmen durumun Türkiye ve Azerbaycan'ın güvenliğine sıkıntı yaşatma ihtimaline dikkat çekti.

Cabbarlı, "Sistemin kontrol merkezinin Erivan'da mı yoksa Rostov'da mı olacağı, ateş emri kararının kimde olacağı, hangi tehlike karşısında emir verileceği henüz belli değil. Bu da Ermenistan'la sorunları bulunan komşu ülkeler açısından tehlike oluşturuyor" uyarısında bulundu.

- "Bölgedeki durumu daha da gerginleşecek"

Emekli Yarbay Üzeyir Ceferov, Rusya'nın Güney Kafkasya'daki tek müttefiki Ermenistan'a yapacağı her türlü desteğin Azerbaycan'ı olumsuz etkileyeceğini belirtti.

Ermenistan'ın Azerbaycan topraklarını 20 yıldan fazladır işgal altında tuttuğunu hatırlatan Ceferov, Erivan yönetiminin Moskva'nın desteği olmadan buna cesaret edemeyeceğini ve başaramayacağını öne sürdü.

Ceferov, şunları söyledi:

"Rusya, Kafkaslar'da en çok etkisinin olduğu Ermenistan'da ortak savunma sistemi kurarak diğer ülkeleri de etkisi altına almak istiyor. Rusya'nın bu adımı doğrudan Ermenistan'ın güçlenmesine ve işgalci politikasını devam ettirmesine yöneliktir, bunun başka adı yok. Rusya'nın girişimi iyi niyetli bir girişim değil. Bu girişim bölgedeki durumu daha da gerginleştirecek."