ERÜ Rektörü Mustafa Çalis, TURKOVAC'in Gelistirilme Sürecine Iliskin Degerlendirmelerde Bulundu Açiklamasi

ERGÜN HAKTANIYAN - Erciyes Üniversitesi (ERÜ) Rektörü Prof. Dr. Mustafa Çalis, Türkiye'nin yeni tip koronavirüs (Kovid-19) asisi TURKOVAC'in üniversitelerinde gelistirilmesi sürecine iliskin, "Aykut Özdarendeli ve ekibi çok çok etkin ve yetkin bir ekip hem de 2013'ten beri devam eden fiziki altyapimiz buna uygundu. Bu bizim hizli olmamizi gerektirdi. Tecrübe oldugu için neyin ne zaman gerekecegini bildigi için Aykut hoca ve ekibi, onunla ilgili önce tedbir aldi, bize sundu, biz de gereklerini yaptik." dedi.

Asi Arastirma ve Gelistirme Uygulama ve Arastirma Merkezinde AA muhabirinin sorularini yanitlayan Rektör Çalis, salginin ortaya çiktigi ilk günden itibaren ekiplerinin büyük bir gayretle çalismaya devam ettiklerini söyledi.

Yerli asi adayinin tüm çalismalarinin ERÜ bünyesinde yapildigini hatirlatan Çalis, TURKOVAC'in Türkiye Saglik Enstitüleri Baskanligi tarafindan desteklendigini vurguladi.

"Çok sükür hem preklinik çalismasi hem de Faz-1 ve Faz-2 çalismasi çok basarili geçti." diyen Çalis, birkaç gün önce de Faz-3 çalismasina geçildigini ve asinin uygulamasinin yapildigini ifade etti.

Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan tarafindan asiya "TURKOVAC" isminin verildigini hatirlatan Çalis, "Insallah Faz-3 de basarili geçer, bir an önce yerli asimiz hem vatandaslarimiza hem tüm dünyaya hem de mazlumlara uygulanir." dedi.

Çalis, Faz-3 asamasini Saglik Bakanliginin koordine ettigini belirterek, "Dolayisiyla Saglik Bakanimiz da açikladi, 20 bine yakin ve üzerinde gönüllüde uygulanacagini ifade ettiler. Faz-3 asamasi yeni basladi." diye konustu.

ERÜ'nün arastirma üniversitesi oldugunu vurgulayan Çalis, sunlari kaydetti:

"Arastirma üniversitelerinin, asla egitim ögretimden taviz vermeden Ar-Ge'ye yogunlasmasi gerekiyor. Biz Erciyes Üniversitesi olarak da birçok alanda çok büyük basarilar elde ediyoruz. Asi örnegini verecek olursak, belki Türkiye Cumhuriyeti tarihinde bir üniversitede Faz-2'yi basarili bir sekilde bitirmis çok az örnek vardir. Biz preklinik çalismayi burada yaptik ve burada gelistirdik. Faz-1 ve Faz-2'yi yine Erciyes Üniversitemizdeki Iyi Klinik Arastirma ve Uygulama Merkezinde yaptik. Faz-1 ve Faz-2 de basarili bir sekilde geçti. Bir üniversitede Faz-2'nin sonuna gelip her asamayi basarili geçiren güzel bir örnek, tek örnek diyebiliriz. Bununla gurur duyuyoruz. Erciyes Üniversitesi olarak ülke olarak gurur duyuyoruz. Daha birçok çalismalar devam edecek. Sunu ifade etmek isterim; yeni asi uygulama arastirma merkezimiz yapiliyor. Gelecek yil insallah bitecek. Orasi bittiginde bir asinin Faz-1, Faz-2, Faz-3'teki gönüllülere uygulama dozunu da biz orada üretecegiz, bu çok önemli. Hiç kimseye ihtiyaç kalmadan üniversitemiz Faz-3'ü tamamlayip asiyi ticari hale getirip insanliga sunmus olacak. Insallah 2022'de asi merkezimiz bittiginde onu basaracak düzeye gelecegiz."

- "3. doz olarak yerli asimiz yetisir diye ümit ediyoruz"

Arastirma üniversitesi olarak yeni çalismalarinin olduguna deginen Çalis, "Tabii sadece Kovid-19 degil bizim birçok projemiz var, su anda çesitli enfeksiyon hastaliklarina karsi, kanser hastaliklarina karsi asi gelistirecegimiz projelerimiz var. Ileride birçok asinin Erciyes Üniversitesinden çikacagini söyleyebilirim." dedi.

Çalis, yerli asinin Türk ismiyle anilmasinin gurur verici oldugunu belirterek, bundan dolayi Cumhurbaskani Erdogan'a tesekkür etti.

"Yani Türk isminin burada olmasi Türkiye'de gelistirilen bir asinin insanliga, mazlumlara ulasacagini düsünecek olursak geçekten müthis bir isim, hayirli, ugurlu olsun." diyen Çalis, bulunan ismin birçok kesim tarafindan begenildigini de kaydetti.

Yerli asiya karsi güven olacagini anlatan Çalis, söyle devam etti:

"Saglik Bakanligimizin izin verdigi tüm asilar zaten etkili ve güvenilir asilardir. O soru hep geliyor. Tabii yerli asimizi bekleyen birçok vatandasimiz oldu. Insallah yerli asimiz da ticari olarak da kullanilacagini düsünüyorum ama su anda hangi asiya ulasabiliyorlarsa olmalari gerekiyor çünkü bir pandemi durumu var. Sayin Bakanimiz da açiklamisti ileriki dönemlerde takviye olarak veya 3. doz olarak yerli asimiz yetisir diye ümit ediyoruz."

Çalis, yerli asinin antikor düzeyi ile ilgili sunlari kaydetti:

"Tüm asi olan gruptaki gönüllülerimizde yüzde 100 antikor olustu. Bu, çok büyük bir veri. Ayni zamanda etkinlik gösteren baska parametreler de var. Onlar da çok etkin çikti, sadece antikor degil, diger etkinlik parametreleri de çok iyi çikti. Bunu Saglik Bakanligimiz da biliyor. Biz onlara gönderdik verileri. Etkinlik çok iyi tabii Faz-2'deki etkinlik degil Faz-3'teki çalisma bu amaçla yapilacak. Hem güvenlik hem etkinlik Faz-3'te de yapilacak. Insallah onun sonucu da iyi çikar diye ümit ediyoruz. Mutant virüslerle ilgili Aykut hocamiz ve ekibimiz çalisiyor. Ilk Ingiliz varyanti ön plana çiktiginda da hemen çalismalara basladilar. Onunla ilgili güzel sonuçlar var ama bunu simdiden söylemek istemiyoruz, çalismalar devam ediyor."

ERÜ olarak her seyi prosedüre uygun olarak yaptiklarini vurgulayan Prof. Dr. Mustafa Çalis, söyle devam etti:

"Aslinda asilar 3-5 belki 10 yilda çikabilecek ürünler. Bizim asi uygulama arastirma merkezimiz 2013 yilinda kuruldu ve 2015 yilinda resmi olarak faaliyete geçti. Çok etkin bir merkez. Niye bu kadar hizli sorusuna, gerçekten hem bizim ekibimiz, Aykut Özdarendeli ve ekibi çok çok etkin ve yetkin bir ekip hem de 2013'ten beri devam eden fiziki altyapimiz buna uygundu. Bu bizim hizli olmamizi gerektirdi. Tecrübe oldugu için neyin ne zaman gerekecegini bildigi için Aykut hoca ve ekibi, onunla ilgili önce tedbir aldi, bize sundu, biz de gereklerini yaptik. 5 ay sonra gerekecek bir malzemeyi 5 ay önce temin etmeye çalistik. Bunlar çok etkili oldu. Bazi ülkelerin SARS ve MERS virüsü ile ilgili çalismalari vardi, dolayisiyla onlarin en az 6-7-8 ay bizden önce olacagini biz tahmin ediyorduk. Yani sifirdan baslayip 1,5 yil içerisinde Faz-2'yi de içinde olacak sekilde tüm asamalari çok basarili bir sekilde geçmemiz çok büyük bir basari, biz bununla gurur duyuyoruz Erciyes Üniversitesi olarak."

- "Kaliteden asla taviz vermedik"

Prof. Dr. Aykut Özdarendeli'nin basarili çalismalara imza attigini belirten Çalis, yapilan tüm çalismalarin dünya standartlarinda prosedürlere uygun bir sekilde yapildigini söyledi.

"Biz kaliteden asla taviz vermedik, prosedürden asla taviz vermedik." diyen Çalis, Iyi Klinik Uygulama ve Arastirma Merkezinin dünya çapinda kuruluslarca, Avrupa Ilaç Ajansi, Kanada, ABD gibi birçok yer tarafindan denetlendigini ve kabul edilen bir merkez oldugunu ifade etti.

Dünya çapinda büyük sirketlerin faz çalismalarinin yapildigi bir merkezin asi çalismalarinda kendilerinin hizini artirdigini vurgulayan Çalis, "Onun için arastirma üniversitelerinin misyonu Ar-Ge çalismasi yapmak, ürün gelistirmek, çikti ortaya koymak. Özellikle Erciyes Üniversitemizin bu alanda çok yetkin olmasi bizi çok ön plana geçirdi." dedi.

Çalis, 17-18 merkezde asi çalismasi yapildigini hatirlatarak, onlarda da çok iyi sonuçlar çikacagini ümit ettigini dile getirdi.

Yakin zamanda birden çok yerli asinin olacagina inandigini belirten Çalis, Asi Uygulama ve Arastirma Merkezinde Aykut Özdarendeli ile beraber 8-10 kisilik çekirdek ekip tarafindan asinin gelistirildigini aktardi.

Çalis, Iyi Klinik Uygulama ve Arastirma Merkezinde ise 28-30'a yakin ekibin oldugunu, orada da faz çalismalarinin bu ekip tarafindan yürütüldügünü sözlerine ekledi.