Ev Sahibi-Kiraci Sorunlarinda Arabuluculuk Dönemi Basliyor

Ev sahipleri ile kiracilar arasindaki uyusmazliklar 2022 yilinda büyük artis gösterdi. Yeni kira bedelinin belirlenmesi, kiraci ve ev sahibi arasinda çözümü gereken bir sorun haline geldi. Bugünlerde kiracilar, TÜFE’yi asan kira artis talebinden yakinirken, ev sahipleri ise, evlerinin yeniden kiralanmasi halinde elde edebilecekleri daha yüksek kirayi gerekçe göstererek, TÜFE oranindaki artisin ekonomik gerçeklige uygun olmadigini ileri sürüyorlar. Konu hakkinda degerlendirmede bulunan Dr. Av. Arabulucu Umut Metin, arabuluculugun uygulama alaninin genisletilmesinin yerinde oldugunu ve olmasi gereken bir adim oldugunu söyledi.



Kira artisinda TÜFE siniri, sorunu çözüyor mu?

Kira artisinda TÜFE sinirina deginen Dr. Av. Arabulucu Umut Metin, ’’Borçlar Kanunumuz kiranin ancak bir önceki kira yilinin tüketici fiyat endeksi (TÜFE) kadar artisina izin veriyor. Yani kanun kirada TÜFE’den fazla artis yapilamaz diyor. Peki bu düzenleme, sorunlari çözmeye yetiyor mu? Hukuki düzenleme, kira sorunlarini gideremiyor. Ev sahibi - kiraci sorunlarinda artis devam ediyor. Geçen sürede bir kisim ev sahipleri, kirayi yasal yillik artis orani (TÜFE) üzerinde arttirmak isterken, kiracilar ise TÜFE kadar bir artistan yana tavir aldi. Bu durumda, kiraciya istedigi kira artisini yapamayan ev sahipleri, kirayi arttirmak için farkli yöntemlere basvurdu. Öyle ki, taraflar arasinda mutabakat olusmayinca, kiraciyi dava yoluyla tahliye etme veya kira bedelinin yeniden belirlemesi gibi taleplerle mahkemelerde basvurular artti. TÜFE kadar artis düzenlemesi bu haliyle sorunlari maalesef engelleyemedi’’ seklinde konustu.



’’Sorunun nedeni; resmi TÜFE rakamlarinin, ekonomik gerçeklikle uyumlu olmamasidir’’

Sorunu çözmek için öncelikle bu sorun neden ortaya çiktigini anlamak gerektigini vurgulayan Av. Metin, ’’Sorunun nedeni; resmi TÜFE rakamlarinin, ekonomik gerçeklikle uyumlu olmamasidir. Yani kirada artisi düzenleyen TÜFE, ile hepimizin yasaminda her gün gördügü fiyat degisimi uyumlu degildir. Örnek vermek gerekirse, bir ev sahibi, evini çevredeki emsallere uygun olarak yeni bir kiraciya kiraya verirken 5 bin TL’ye kiraya verebilecekken, 2 yil önce kiraladigi ve TÜFE artisi ile ancak 2 bin TL’ye varan bir kirayi almaya razi olmayacaktir. Bu haliyle, TÜFE siniri kuralinda hata olmasa da, hukuk kuralinin bagli oldugu endeksin sonucu hakkaniyetli bir hesaba imkân vermemektedir. Gelinen noktada, kanuni düzenleme çözüm üretemez hale gelmistir. Ev sahibi-kiraci iliskilerinin düzenli ve sorunsuz olmasi gereken iliskiler oldugu gözetildiginde konuya hizli bir çözüm üretilmesi ise ihtiyaçtir’’ diye konustu.



’’Kira uyusmazliklarinda arabuluculuk, acilen devreye alinmalidir’’

Av. Metin, sözlerine söyle devam etti: ’’Artan kira uyusmazliklarinda etkili çözüm için arabuluculuk zorunlu hale getirilmelidir, Adalet Bakanimiz Bekir Bozdag’in açiklamalarini olumlu buluyorum. Mahkemelerde soruna çözüm üretmek, yillar alir. Mevcut ekonomik sartlarda ise, yillarca hak aramak tercih edilecek bir yöntem degildir. Kiraci ile ev sahibi arasinda yillarca süren dava, yarginin is yükünü arttirdigi gibi, hem kiraci hem de ev sahibi için huzuru kaçirmaktadir. Kiraci ve ev sahibini zorunlu kalmadikça davaci - davali yapmamak gerekir. Ev sahiplerin de çok önemli bir kisminin yalnizca 1 ev sahibi oldugu veya kendisi baska bir adreste kiraci iken, evini kiraya vermis olabilecegi gibi durumlar gözetildiginde, soruna iki tarafli hakkaniyetli, gerçekçi ve hizli çözüm üretmenin faydasi daha iyi anlasilacaktir. Çözüm için arabuluculuktan daha hizli bir yöntem de yoktur.

’’Kira sorunlarinda hizli çözümün anahtari, zorunlu arabuluculuktur’’

Mahkemelerdeki is yükünün hafifletilmesini destekleyen arabuluculuk yöntemi, kira uyusmazliklari için de rahatça uygulanabilirdir. Kira uyusmazliklarinda ihtiyari arabuluculuk yöntemi zaten uygulanabilmektedir. Kiraci ve ev sahibi uzlasirsa ihtiyari olarak arabuluculuktan faydalanabilir. Ancak özellikle iletisimi zayif veya kopmus ev sahibi - kiraci iliskilerinde taraflari masa basinda bir arabulucu yönetiminde bulusturmak ve müzakereye imkân vermek gerekir. Mahkemelerin artan kira sorunlarini süratle çözebilmesi mümkün olamamaktadir. Kira sorunlarinda arabuluculugu mutlaka basvurulmasi gereken ilk yol olarak planlamak gerekir. TÜFE siniri düzenlemesinin sorunu gidermedigi açik iken, bu sartlarda taraflari çözüm için masada bulusturmak ve bu bulusmaya arabulucunun imkân vermesi önemli ve degerlendirilmesi gereken bir firsat olacaktir.

Ev sahipleri ve kiracilarin büyük çogunlugu arabuluculuk yöntemiyle, sorunu gidermeye imkân veren arabuluculuktan haberdar degildir. Sorunu kendi içlerinde halledemedikleri durumlarda, dava yolu ilk seçenek olarak akla gelmektedir. Çünkü arabuluculuk, kira uyusmazliklarinda genel olarak zorunlu degildir. O halde, kira sorununu geride birakip, kira iliskisinde taraflarin mutlulugunu saglamak için arabuluculuk daha çok uygulanmalidir.

’’Kira uyusmazliklarinda ilk yol, arabuluculuk olmalidir.

Kira sorunlarinda arabuluculuk sisteminin zorunlu, yani davadan önce, anlasma için öncelikle uygulanmasi gereken yöntem haline gelmesi kaçinilmazdir. Bu zorunluluk çerçevesinde, kira bedelinde ya da kiranin ödenmemesi sebebi ile ortaya çikan uyusmazliklar için dava açmak, arabuluculuk basvuru sartina bagli kilinacaktir. Ülkemizde kiraci - ev sahibi sorunlari azalsin isteniyorsa, çözümü bellidir ve arabuluculuktur.’’

’’Arabuluculuk topluma faydali bir reformdur’’

Arabuluculugun Türkiye’de ulastigi basari oraninin, kira uyusmazliklari için de umutlandirdigini belirten Av. Metin, ’’Ülkemizin ve vatandaslarimizin da ihtiyaci bu yöndedir. Arabuluculuk sayesinde, ev sahibinin ya da kiracinin magduriyeti süratle giderilmekte, iki tarafin rizalasmasi saglanabilmektedir. Bir baska ifade ile arabuluculuk, özellikle dava öncesi zorunlu arabuluculuk sayesinde kiracinin da, kiralayanin da magdur olmayacagi bir sistem hayata geçmis olacaktir. Arabulucunun en önemli görevi, taraflar arasinda duygudaslik yapmayi saglayarak, taraflarin zor ekonomik kosullarda kendi çözümlerini üretmelerine yardimci olarak, sürdürülebilir bir kiraci-ev sahibi iliskisi olusturmasini saglamak olacaktir. Toplumda birbirini anlama ve uzlasi kültürü egemen kilinacaktir. Bu haliyle yapilacak yasal düzenlemenin süratle hayata geçirilmesini destekliyorum’’ açiklamasinda bulundu.