Fas'ta Bitmeyen Fransızca Tartışması

MUHAMMED BENDERİS - Resmi dili Arapça olan Fas'ta Milli Eğitim Bakanlığı'nın liselerde teknik ve fen derslerinin Fransızca olarak işlenmesi yönünde bir genelge çıkarması ülkede tartışmalara yol açtı.

Ülkede okullarda derslerin Arapça işlenmesini isteyenler söz konusu kararı "ulusal kimliğe ihanet" olarak nitelendirirken, kararı destekleyenler, bunun ulusal çıkarlar doğrultusunda atılan bir adım olduğunu, teknolojik ve ekonomik gelişmelere ayak uydurmayı amaçladığını savundu.

- "Fransızcaya değil dayatılan dil politikasına karşıyız"

AA muhabirine konuşan Faslı araştırmacı Selman Bunuman, "Fransızca eğitime karşı çıkmak, Fransızcayı reddetmek değil, zorla, kültürel ve iktisadi yollarla dayatılmak istenen dil politikasını kabul etmemektir." dedi.

Fransızca dahil tüm yabancı dillerin bilimsel araştırmalarda öneminin tartışmaya açık olmadığını vurgulayan Bunuman, sorunun ulusal diller pahasına tek bir dile yönelinmesi olduğunu ifade etti.

Bunuman, Arapça ve Berbericenin kendi dillerine saygı duyan ve onları egemenliğin bir parçası olarak kabul eden ulusların deneyimlerinin öngördüğü şekilde anayasal ve yasal olarak layık oldukları konuma getirilmesi gerektiğini söyledi.

Faslı araştırmacı, "Mücadelemiz Fransızcadan uzaklaşmak için değil, ülkenin egemenliğe saygı duyulması ve asırların dönüşümün farkındalığı içindir." diye konuştu.

- "Fas'ta dil meselesi tamamen siyasallaştırıldı"

Fas'ta eğitim alanında araştırmalar yapan Hassan Hama da toplumların gelişme ve kalkınmasının dil sisteminin dışında olmaması gerektiğini belirtti.

Hama, "Dil, kültürel kalkınmanın başlangıcıdır ve hiçbir ülke anadilinden uzaklaşarak gelişemez. Sorun şu ki, Fas'ta dil meselesi tamamen siyasallaştırıldı. Oysa tartışmanın siyasi bir açık artırmaya dönüşmemesi gerekiyordu." ifadesini kullandı.

Eğitimin Arapça olmasını savunanların büyük çoğunluğunun çocuklarını yabancı üniversitelerde ve enstitülerde okutmasının bir çelişki olduğunu vurgulayan Hama, şunları kaydetti:

"Eğitim dili meselesinin herkesin katılacağı ulusal bir tartışma konusu haline getirilmesi, siyasal ve ideolojik çerçeveden çıkarılması gerekiyor."

- Fransızca eğitimi destekleyenler

Fransızca eğitimi destekleyenler ise öğrencilerin üniversite derslerinde zorlanmasının hükümeti liselerde teknik, fen ve matematik derslerinin Fransızca işlenmesini benimsemeye ittiğini belirtiyor.

Fas'taki üniversite rektörleri yayımladıkları bir açıklamada, ulusal çıkarlar, teknolojik ve ekonomik gelişmelere ayak uydurmak için Fransızca eğitimi desteklediklerini aktardı.

Açıklamada, çok dillilik ve profesyonel entegrasyonu teşvik etmek amacıyla yabancı dil öğretiminin artırılması ve ilköğretimden başlayarak buna öncelik verilmesi gerektiği vurgulandı.

- Karar "sıralı dil öğrenimi" ilkesiyle de çelişiyor

Liselerde teknik ve fen derslerinin Fransızca olarak işlenmesinin ayrıca Eğitim ve Öğretim Yüksek Kurulu tarafından hazırlanan stratejik vizyon kapsamındaki "sıralı dil öğrenimi" ilkesiyle de çeliştiği belirtiliyor.

Bu ilke, öğrencilerin ilkokulda Arapça, Amazig dili (Berberice) ve Fransızcadan istifade etmesi, ortaokulda bu dillere İngilizcenin eklenmesi ve lisede de öğrencilerin bir dili seçmeli ders olarak alması anlamına geliyor.

Bazı araştırmacılar, Milli Eğitim Bakanlığı'nın bu kararla halka tek başına Fransızcayı empoze etmek istediği değerlendirmesinde bulunuyor.