Flash kolayca haklanamaz

Apple patronu Steve Jobs ısrarla tersini iddia etse de Flash kolay kolay ölemez. Neden mi?

Uzmanlar HTML5'i yerlere göklere koyamayan ve iPhone ve iPad gibi cihazlarında Flash'ı ısrarla koymamak derdinde olan ve en yakın dost firması Adobe'un Flash'ına savaş açmış Steve Jobs'un Flash'ın kaderi hakkındaki "Flash bitecek!" düşüncelerini basitçe "dar görüşlülük" olarak nitelendiriyor.

Bu tür argümanların en büyük kozu ise HTML5'in açık kaynak, Flash'ın ise kapalı kaynak olması oluşturuyor. Şimdiye kadar bu tartışmanın yaşandığı yerler olan yazılım, işletim sistemi gibi alanlarda bu argümanın yeterli olmadığı aşikar.

Peki durum gerçekten bu kadar kolay mı? HTML5 ile Flash'ın meydan muharabesinde kim ne düşünüyor?

Flash video oynatmaktan daha fazlasını yapıyor

HTML5'in video oynatabilme özellikleri ön plana çıkarılıyor. Ama Flash sadece video oynatmaktan çok daha fazlasını sunuyor. Üstelik HTML5 ile yapılabileceklerden çok daha hızlı ve basitçe. Flash ilk çıktığı zamanlar (özellikle düşük hızlı internet zamanlarında) bir çok karmaşık şekli çok daha hızlı yükleyen animasyonları çok daha hızlı ve az boyutlu şekilde göstermesiyle kendini sevdirmişti. Bununla birlikte Flash kadar popüler olmasa da Microsoft Silverlight da kendini bu sahada göstermeye başladı.

Flash sadece videolar da değil, bir çok oyunda da kullanılıyor. HTML5 ile böylesine karmaşık oyunlar yapması oldukça zor. Diğer yandan HTML5'in etkileşimli web sayfalarında yapabilecekleri Flash'a göre çok daha uzun ve daha masraflı.

HTML5'in yaygınlaşma süreci

İnsanları kullandıkları şeylerden vazgeçirmek oldukça güç. En yakın örneği olarak Microsoft'un IE6'yı bitirmek için açtığı savaşa benzetebiliriz. Bildiğiniz üzere Microsoft gibi etkili araçlar kullanabilen bir firma bile IE6'yı henüz yüzde 10'lardan aşağıya düşüremedi. CSS3 ve HTML5'i tam olarak destekleyecek IE9'u yaygınlaştırmak çok daha zor olacak . Tüm tarayıcılar arasındaki uyumsuzluk HTML5 sayfaları tasarlamak isteyenleri her tarayıcıya ayrı zaman ayırmak zorunda bırakabilir. Opera ile düzgün görünen bir sayfanın, Firefox'ta tamamen farklı davranması gibi etmenler geliştiricilere oldukça zor anlar yaşatabiliyor.

Bunun yanında Flash'ta ise geliştiricide nasıl davranıyorsa, kullanıcıda da aynı şekilde davranan animasyonlar ve etkileşimli siteler hazırlamak mümkün. Adobe bu konuda çok daha fazla geliştirici aracı sunuyor. "Vakit nakittir" diye düşünülecek olduğunda, Flash geliştirmenin hızı HTML5'te aynı şeyleri yapabilmekten çok daha hızlı.

İçerik koruma ve video dağıtımında da Flash vazgeçilemez

Bir Youtube geliştiricisi John Harding "Her ne kadar Google HTML5'e tam destek vermek istese de, içerik koruması için Flash bizim için vazgeçilemez" diyor. Flash video dağıtımlarında kopyalanması güç bir akış protokolü olan RMTPE protokolünü kullanabiliyor, HTML5 video özelliklerinde ise bu mümkün değil. Özellikle içerik sağlayıcılar, videolarının sadece izlenebilmesini istiyor fakat kopyalanmasını istemiyor.

Diğer yandan kullanılacak çözücü de problem konusu. Eğer tarayıcı haklarını satın almazsa, her tarayıcı bir video çeşidinden eksik kalacak. Örneğin, yüksek çözünürlükleri sıkıştırarak uygun boyutlarda sunabilen ve bugün kullanılan en popüler çözücü H264, Flash'la her bilgisayara gelebilse de, HTML5 açısından Internet Explorer 9 ve Safari'de destekleniyor ama Opera ve Firefox'ta desteklenmiyor. Google VP8 formatını önerse de, On2 ve VP8'in sıkıştırma kalitesi H264'ün yanına yaklaşamıyor. Ogg Theora ise hepsinde standart olacak olsa da onun da kaderi VP8'e benziyor. Daha kaliteli videoları daha az bant genişliği ile göndermek daha tercih sebebi olacaktır.

Flash diğer telefonlara da giriyor.

Apple her ne kadar kendi telefonlarına koymamakta ısrar etse de, Flash çoktan bir çok diğer telefon işletim sistemine girmiş durumda. Zaten pazar payı yüksek Symbian'lara girmişti ama şimdi iPhone'u en çok zorlayacak rakiplerinden Android 2.2 ile birlikte geliyor.

Ayrıca Adobe çoktan Blackberry ve Windows Mobile'a da girmek için kolları sıvadı ve Flash için bu telefonlara çalışmalarının başladığını duyurdu.

Tabi Reklamcılar da bu konuda etkili

Web gemisinin lokomotifidir reklamlar. Kimileri her ne kadar can sıkıcı olsa da, kuşkusuz reklam gelirleri olmayacak olsa web'in de ilerlemesi bir hayli kısıtlanırdı. Tabi reklamcılar da hemen her tarayıcıda, her kullanıcı da reklamlarının gözükebilmesini ister. Daha önemlisi hazırladıkları etkileşimli reklamları çok daha hızlı hazırlanabilmesi bir diğer konu

Flash HTML5'in gelişi ile pek de tehdit altında görünmüyor. Özellikle teknoloji devlerinin hatta HTML5'in geliştirilmesinde öncü olanların bile şüpheyle yaklaştığı bu konuda Steve Jobs'un öngörülerinin fazla gerçekçi olmadığını söylesek zor olmaz.