Fransa 'Sarı Yeleklilere' Karşı Sertleşiyor

ŞERİFE ÇETİN / YUSUF ÖZCAN - Fransa'da akaryakıt zamlarıyla başlayan ancak daha sonra Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron yönetimine isyan ve öfkeye dönüşen "sarı yeleklilerin" gösterileri 9'uncu haftasına girerken, hükümet eylemcilere yönelik daha sert cezalar getirmeye hazırlanıyor.

Fransa Başbakanı Edouard Philippe’nin izinsiz gösteri yapanlara ve şiddete başvuranlara karşı yeni bir yasa kabul edeceğine yönelik açıklaması, hükümetin "sarı yeleklilere" karşı tutumunu sertleştireceğine işaret ediyor.

Macron’un ilk etapta "sarı yeleklilere" verdiği bazı ekonomik tavizlere rağmen gösterilerin önüne geçememesi ve protestoların 17 Kasım’dan bu yana şiddetlenerek artması, Fransa hükümetini daha ağır adımlar atmaya zorluyor. Cumhurbaşkanı Macron’un yeni yıl konuşmasında karşı çıkılan reformların sürdürüleceği ve "kamu düzeninin ne pahasına olursa olsun korunacağına" yönelik açıklamaları da adımların sertleşeceği sinyalini veriyor.

Yasanın hızlı şekilde hazırlanarak şubat başında onaylanması bekleniyor. Onaylanana kadar ise ülke çapında düzenlenecek protestolarda yaklaşık 80 bin polisin görev yapması öngörülüyor.

- İzinsiz gösteriler ve "maskeliler" yasaklanacak

Başbakanı Philippe’nin uygulamaya koyulması planlanan yasaya ilişkin paylaştığı bilgilere göre, Fransa'da "izinsiz" gösterilerin yasaklanması öngörülüyor.

İzin almadan gösteri yapanları cezalandıracak düzenlemenin, aynı zamanda gösterilerde "maske" takılmasını da yasaklaması planlanıyor.

- Şiddete sert ceza

Protestolarda şiddet olayları çıkaranların sert şekilde cezalandırılmasını öngören yasa, aynı zamanda olay çıkaranların tüm bilgilerinin yer alacağı bir liste oluşturmasının önünü açıyor. Böylece bu listede yer alan kişilerin eylemlere katılmasının engellenmesi hedefleniyor.

Yasa uyarınca gösteriler sırasında ortaya çıkan zararın maliyetinin de eylemciler ya da Başbakan Philippe’'in deyimiyle "sorun çıkaranlar" tarafından karşılanması öngörülüyor.

- Futbol holiganlarına benzer yasaklar

Fransa'da futbol holiganlarının maçlara katılmalarını engelleyen yasaya atıfta bulunarak benzer bir uygulamanın "sorun çıkaran sarı yelekliler" için de geçerli olması gerektiğini savunan Philippe, protestoculara hem maddi hem de hapis cezası verilebileceğine işaret ediyor.

Dönemin İçişleri Bakanı ve daha sonra Cumhurbaşkanlığı yapan Nicolas Sarkozy'nin 2003 yılında öncülük ettiği yasaya göre, futbol holiganlarına 2 yıl hapis ile 30 bin avroya yakın para cezası verilebiliyor.

Bu yasa aynı zamanda hükümlü holiganların maçlara katılımını yasaklamakla beraber, maç olduğu günlerde bu kişilerin bölgelerindeki karakollara bildirim yapmasını zorunlu kılıyor.

Philippe, bu yasanın "işlevsel" olduğunu ve benzer cezaların "sarı yeleklilere" de uygulanarak şiddetin kontrol altına alınabileceğini savunuyor.

Başbakan Philippe, uygulamaya koyulması planlanan yasanın Fransa'da gösteri hakkını engellemeyeceğini ancak "kanunları çiğneyenleri" cezalandıracağının altını çiziyor.

- Gösterilerde şiddet bilançosu ağır

Fransa'da akaryakıt zamlarına ve ekonomik şartların kötüleşmesine tepki olarak 17 Kasım 2018'de başlayan ancak daha sonra Cumhurbaşkanı Emanuel Macron yönetimine karşı dönüşen eylemler, ülkede son yılların en şiddetli protestosu haline geldi.

Protestolarda polisle eylemcilerin ara ara çatışması, kamu kurumlarına saldırılar, mağazaların yağmalanması, araçların ve çöp bidonların yakılması, sokaklarda alevlerin yükselmesi, polisin eylemcilere sert müdahalesi dikkati çekti.

Gösterilerde şimdiye kadar 10 kişi hayatını kaybetti, binden fazla kişi yaralandı.

"Sarı yeleklilerin" eylemlerinde çıkan olaylarda şu ana kadar 5 bin 600 kişi gözaltına alınırken, binden fazla kişiye ise hapis cezası verildi.

Ekonomik yönden ise eylemler 58 bin kişiyi işsiz bırakırken, gösterilerin devlete maliyeti 32 milyon avro oldu.

Bununla beraber gösteriler nedeniyle alışveriş merkezlerinin zararı 2 milyar avroyu geçti.