AHMET BAYRAM - İzmir'den Marmaris'e geziye giderken 24 kişinin hayatını kaybettiği kazaya ilişkin Muğla Cumhuriyet Başsavcılığına sunulan bilirkişi raporunda kazanın nedeni olarak gösterilen "uygunsuz" fren tadilatının özellikle yük ve yolcu taşımacılığında faaliyet gösteren eski araçlarda sıklıkla rastlanan bir durum olduğu belirtildi.
Makina Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Üyesi Hakan Güçkan, AA muhabirine, eski model araçlarda fren sisteminde zayıflama ya da bir hata meydana geldiğinde yetkili olmayan servislerde mekanizmayı güçlendirmek için bu tür tadilatların yapıldığını söyledi.
Özellikle 5 yaşın üzerindeki araçların garanti kapsamı dışına çıktıktan sonra yüksek maliyet öne sürülerek yetkili servislere götürülmediğini belirten Güçkan, yetkili yerlerin dışındaki tadilatlarda yan sanayi ürünlerinin kullanıldığı ve orijinal yapının bozulduğunu vurguladı.
Muğla'da yaşanan kazadaki midibüsün yaşlı bir araç olduğunu ve 35 kişiye yüzde 10 gibi eğimde yokuş indiğini anımsatan Güçkan, "Bir de fren sisteminde uygun olmayan bir tadilat yapıldığını öğreniyoruz. Bu araçların fren sistemi havalı. Havalı frenlerde, sisteme hava üreten ve basan bir kompresör vardır. Kompresörün 2 günde bir tüpün havasını boşaltması gerek. Yani tüpün içinde biriken suyun da boşaltılması gerek. Dipte su toplanınca tüpün içindeki havanın hacmi değişiyor. Durum böyle olunca bir iki fren yaptıktan sonra tüpün içindeki hava, su nedeniyle tam sıkışmayınca frenler tutmuyor." dedi.
Güçkan, normalde ön ve arka olmak üzere 2 fren devresine sahip araçların yetkili olmayan servislerde yapılan tadilatlarla tek devreye düşürüldüğüne işaret ederek, şöyle konuştu:
"Bunu yapınca hidrolik basınç çok yükseliyor. Bu basınç da çok yükseldiğinden tekerleklerden birinde fren patlaması olabiliyor çok kolaylıkla. Bu tadilatın ardından frende patlama olduğunda da ön ve arka devreler bir devrede birleştirildiği için araç frensiz kalıyor. Bu tamamen uygunsuz, onaysız, kayıt dışı, tehlikeli ve kabul edilmeyen ama ne yazık ki belli bir yaşın üzerinde araçlarda sıklıkla gördüğümüz bir olay."
Bu tür işlemlerin genellikle "merdiven altı" diye tabir edilen servislerde yapıldığını dile getiren Güçkan, "Bunun onaylanması mümkün değil. Yetkili servise götürüp, bu kazada olduğu gibi bir tadilat yaptırmak isteseniz zaten kabul etmezler. Ancak maliyeti düşük olduğu için piyasada yaygın bir uygulama." ifadelerini kullandı.
- Çözüm önerileri
Akredite fren test laboratuvarı sahibi ve Yüksek Makine Mühendisi Alpay Lök de Marmaris'teki kazanın yaşandığı midibüsteki gibi tadilatları kesinlikle onaylamadıklarını söyledi.
"Marmaris'teki kazada bu tadilat olmasaydı, fren sisteminin orijinalliği korunsaydı belki de 24 kişinin öldüğü bu kaza yaşanmayacaktı." değerlendirmesinde bulunan Lök, Türkiye'de özellikle araç ve yolcu güvenliğiyle ilgili uygunsuz ve onaysız tadilatlara karşı yaptırımların artırılması gerektiğine dikkati çekti.
Alpay Lök, şu bilgileri paylaştı:
"Şu anda onaysız tadilat, bir ölümlü kazaya yol açmadığı sürece araç yakalandığında, yaptırımı aracı bağlamak şeklinde. Bu yakalandıktan sonra araç üzerindeki düzenek söküldükten sonra araç yine serbest kalıyor. Bunun daha büyük yaptırımı olması gerek, tadilatı yapana ve yaptırana uygulanacak bir yaptırım olması lazım. Her önüne gelen frenci olamamalı. Bununla ilgili meslek standartları belirlenip, frencilerin belli şartları sağlıyorlarsa belli bölgelere müdahale etmelerine izin verilmeli. Kayıt dışı çalışan atölyelerle ilgili denetimler artırılmalı hatta çalışmasına izin verilmemeli. Ayrıca ilave bir araç denetimine ihtiyaç var, aracın freninin mevcut muayene sistemini dışında yapılacak ayrı bir muayeneyle test edilmesi, yanlış parça kullanılıp kullanılmadığının denetlemesi gerek."
- Olay
Muğla-Antalya karayolunun Sakargeçidi mevkisinde 13 Mayıs'ta uçuruma devrilen 03 FR 747 plakalı midibüs, yaklaşık 15 metre aşağıdan geçen karayoluna düşerek 35 AL 1645 otomobile çarpmıştı. Kazada 24 kişi hayatını kaybetmiş, 10 kişi yaralanmıştı.
Midibüste bulunan, çoğunluğu kadın ve çocuklardan oluşan grubun, Anneler Günü kapsamında İzmir'in Buca ilçesinden Marmaris'e gitmek üzere hareket ettikleri öğrenilmişti.
Kazaya ilişkin Muğla Cumhuriyet Başsavcılığına sunulan bilirkişi raporunda, kazanın nedeninin midibüsün fren sistemine yapılan tadilat olduğu belirtilmişti.
'Frene Uygunsuz Müdahale Eski Araçlarda Yaygın Bir Sorun'
İzmir'den Anneler Günü etkinliği için Marmaris'e gidenleri taşıyan midibüsün uçuruma devrilmesi sonucu 24 kişinin öldüğü kazaya 'fren tadilatı'nın neden olduğuna ilişkin bilirkişi raporu, yetkili olmayan yerlerde maliyet düşük diye yaptırılan tadilatları gündeme getirdi Makina Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Üyesi Güçkan: '(Uygunsuz fren tadilatı) Bu tamamen uygunsuz, onaysız, kayıt dışı, tehlikeli ve kabul edilmeyen ama ne yazık ki belli bir yaşın üzerinde araçlarda sıklıkla gördüğümüz bir sorun' Akredite fren test laboratuvarı sahibi ve Yüksek Makine Mühendisi Lök: 'Marmaris'teki kazada bu tadilat olmasaydı, fren sisteminin orijinalliği korunsaydı belki de 24 kişinin öldüğü bu kaza yaşanmayacaktı'.
