Gazete tirajları yükselişte

Bütün ülkede satış ve dağıtımı yapılan yaygın basının Ağustos ve Eylül 2009 aylarında toplam tirajı 3 milyon 860 bin 601'den 4 milyon 7 bin 617'ye yükseldi. Dağıtılan gazete sayısı ise 46'dan 47'ye yükseldi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)'nun verilerine göre yerel, bölgesel ve yaygın basın olarak 5 bin 665 gazete ve dergi yayınlanıyor. Bunların 2 bin 479'u gazete, 3 bin 186'sı dergi. Gazete satışlarındaki kıpırdanmaya rağmen 2007 ve 2008 yıllarında, sağlık ve akademik konular dışındaki dergi sayısı azaldı. Akademik dergilerde sayıca artış oranı yüzde 38, sağlık dergilerinde yüzde 10 oldu. Dergilerde çalışanların eğitim durumlarında ön lisans ve lisans seviyelerinde artış, diğerlerinde düşüş görüldü. Ülke çapında yayın yapan basın grubundaki gazetelerin günlük tiraj ortalamaları toplamı Ağustos 2009'da 3 milyon 860 bin 601 iken Eylül 2009'da 4 milyon7 bin 617'ye yükseldi. İlan alan yaygın basın grubundaki gazete sayısı 46'dan 47'ye çıktı. Gazetelerin günlük tiraj ortalamaları, 5 bin 169 ile 614 bin 247 arasında değişiyor.

Geçen yıl akademik dergilerde patlama yaşandığını ifade eden Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Basın Yayın Tekniği Anabilim Dalı Başkanı Yrd. Doç. Dr. Oğuzhan Kavaklı, 2009'da da özellikle hakemli akademik dergilerde artışın devam ettiğini belirtti. Yrd. Doç. Dr. Kavaklı, "TÜİK verilerine göre ülkemizde toplam dergi sayısı, 2007'den 2008'e kadar yüzde 6,01 azalmayla 3 bin 338'den 3 bin 186'ya düştü. Akademik dergiler ise yüzde 38'lik artışla 172'den 237'ye çıktı. Onları, yüzde 10'luk artışla 275'den 303'e yükselen sağlık dergileri takip etti. Bunun dışında bütün dergi türlerinde düşüş görüldü. Akademik dergilerdeki artışı, akademik yükseltilmelerde bilimsel makale yayınlama zorunluluğu olmasına bağlıyorum. Sağlık dergilerinin artışı da toplumun bu konuda medyadan beklentilerinin arttığını gösteriyor." dedi.

Gazete ve dergilerde fikir işçisi olarak çalışanların eğitim durumu itibarıyla dağılımında ise üniversite mezunları çoğunluğu teşkil ediyor. 2007'den 2008'e genel lise mezunlarının sayısı 15 bin 253'den 13 bin 949'a gerilerken ön lisans mezunları 3 bin 363'den 3 bin 480'e, lisans mezunları 20 bin 404'den 21 bin 769'a yükseldi. 2008'de lise altı, genel lise, mesleki ve teknik lise mezunu çalışanların toplam sayısı 22 bin 357, ön lisans, lisans ve lisansüstü mezunların sayısı ise 30 bin 93 oldu.

2007 ve 2008 yıllarında gazete ve dergilerin yayın bölgesine göre dağılımında gazetelerde yerel, dergilerde yaygın (ulusal) baskı oranı arttı. Gazetelerde yerel baskı yapan yayın organı yüzde 91,6'dan 92,9'a yükseldi. Dergilerde yerelin sayı oranı 42,1'den 38,9'a gerilerken ulusal (yaygın) dergiler yüzde 51,1'den 53'e çıktı.

Gazete ve dergilerin en ağırlıklı içerik türlerine göre dağılımında gazetelerin tamamına yakınında (2 bin 66) ağırlıklı tür "siyasi-haber-güncel" olarak belirlenirken dergilerde "sektörel-mesleki" tür öne çıktı. Yayın sıklığına göre aylık dergiler 857 ile birinci sırayı aldı. İkinci sırada ise 794 dergiyle üç aylıklar bulunuyor.