'Gidani Koru Sofrana Sahip Çik' Kampanyasi Guinness Rekoru Kirdi

ANKARA – Tarim ve Orman Bakani Bekir Pakdemirli, geçen yil hayata geçirdikleri "Gidani Koru Sofrana Sahip Çik" kampanyasi kapsaminda, 790 bin kisinin "sofranasahipcik.com" adresine girerek verdigi söz ile Guinness nezdinde dünyada ilk kez "çevresel sürdürülebilirlik alaninda verilen en fazla söz" rekorunu kirdiklarini duyurdu.

Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan'in esi Emine Erdogan'in katilimiyla, "Gidani Koru Sofrana Sahip Çik" kampanyasinin 1. yil etkinligi, Tarim ve Orman Bakanliginin ev sahipliginde gerçeklestirildi.

Pakdemirli, burada yaptigi konusmada, en büyük medeniyet siçramalarinin, üretim tekniklerindeki degisimlerden dogdugunu belirterek, insanoglunun geleceginin, sürdürülebilirlikte gizli oldugunu söyledi.

Üretim kaynaklarinin yogun kullanimiyla son 50 yilda dünya tarimsal hasilasinin 11 kat artarak 3,5 trilyon dolara ulastigini belirten Pakdemirli, "Her yil dünyada 1,3 milyar ton gidanin israf edilmesi, kabul edilebilir bir durum degildir. Kovid-19 ile yatagina aç giren insan sayisi bugün 800 milyonu asmistir. Tarimsal hasilada Avrupa'da lider, dünyada ilk 10'da olan güzel ülkemiz ise her yil neredeyse 19 milyon ton gidasini çöpe atiyor." diye konustu.

Pakdemirli, gida kayiplari ve israfinin, çiftçiler, tüketiciler ve gida deger zincirindeki diger paydaslara getirdigi ekonomik zararin yaninda, üretim kaynaklari ve çevreyi de olumsuz etkiledigine dikkati çekti.

Kaynaklarin sonsuz olmadiginin altini çizen Pakdemirli, bunlarin verimli kullanilmasi, sürdürülebilir üretim sistemlerinin dogal döngüyü dikkate alarak dogru planlanmasi, kisacasi dünyanin kendini onarmasina firsat taninmasi gerektigini söyledi.

Pakdemirli, 2050'de artan nüfusu besleyebilmek için gida üretimini yüzde 60 artirmak, bunun için de yüzde 15 daha fazla su kullanmak zorunda kalinacaginin altini çizdi.

- "1 trilyon dolarlik gida çöpe gidiyor"

Pakdemirli, gida tedarik zincirinin, tarladan sofraya kadar olan tüm süreçleri kapsadigini dile getirerek, "gida kaybi" ve "gida israfi" konularina da dikkati çekti.

Bireyler olarak, israfa yol açan aliskanliklari degistirmenin önemine isaret eden Pakdemirli, söyle devam etti:

"Gelismis ülkeler gidayi, daha çok marketlerde veya evlerinde israf ediyor. Bunun ekonomik bedeli 680 milyar dolar. Gelismekte olan ülkeler ise alt yapi ve teknoloji yetersizligi nedeniyle gidayi sofralarina gelmeden önce, hasatta, depolamada ve tasimada kaybediyor. Bunun ekonomik bedeli ise 310 milyar dolar. Yani toplamda yaklasik 1 trilyon dolar degerinde gida çöpe gidiyor. Ülkemizde ise yapilan arastirmalarda, özellikle taze meyve ve sebzede, neredeyse yüzde 50'lik kayip görüyoruz. Ekmegin neredeyse günlük 5 milyon adedini çöpe atiyoruz."

Birlesmis Milletler Gida ve Tarim Örgütü (FAO) ile is birligi içinde geçen yil mayis ayinda bu kampanyayi baslattiklarini hatirlatan Pakdemirli, geçen bir yilda, salgina ragmen belirledikleri eylemlerin yüzde 50'den fazlasinda ilerleme kaydettiklerini bildirdi.

Paydaslarin destegiyle toplu tüketim yerleri, perakende, lojistik gibi alanlara yönelik, gida kayip ve israfini azaltmaya katki saglayacak çok degerli kilavuzlar hazirladiklarini belirten Pakdemirli, gelecek günlerde bunu sektörle paylasacaklarini kaydetti.

Gida bankaciligi konusuna iliskin de degerlendirmelerde bulunan Pakdemirli, bunun gidanin yani sira yakacak, kiyafet ve hijyen malzemelerinin de ücretsiz olarak ihtiyaç sahipleriyle bulusmasi oldugunu söyledi.

Pakdemirli, bugün milyonlarca ton güvenilir gidanin, Son Tüketim Tarihi (STT) ve Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi'nin (TETT) yaklasmasi, ürün paketindeki etiketin ters basilmasi veya ürünün paketinde, gidanin güvenilirligini etkilemeyecek ufak bir deformasyon olmasi sebebiyle çöpe gittigine isaret etti.

Gida bankaciligi sisteminin Türkiye'de de uygulandigini vurgulayan Pakdemirli, bunun daha cazip hale gelmesi için çalismalarinin devam ettigini anlatti.

- "100 milyon dolar tasarruf"

Gidani Koru kampanyasini baslatmadan önce, hane halkinda gida israfi üzerine bagimsiz bir anket çalismasi yaptirdiklarini vurgulayan Pakdemirli, su bilgileri paylasti:

"Bu anketi kampanyamizin birinci yilinda tekrarladik. Yapilan analiz sonucuna göre, Türkiye genelinde, hanelerde, TÜIK gida enflasyonu verilerine göre yilda 664 milyon lira tasarruf ettik. STT ve TETT arasindaki farka yönelik bilinç yüzde 20 artti. Yanlis porsiyon planlamasindan kaynaklanan gida israfi yüzde 22’den yüzde 13'e düstü. Israf edilen gidalarin yeniden degerlendirilme orani yüzde 45'den, yüzde 55'e çikti. Gida atiklarindan kompost yapanlarin oraninin yüzde 3'ten yüzde 6'ya çiktigini tespit ettik. Türkiye'de her 4 kisiden 1'inin kampanyamizi duymasi farkindalik yaratti."

Pakdemirli, kampanyalarini duyanlarin yüzde 93'ünün bunu faydali buldugunu, yüzde 84'ünün ise kampanyadan sonra gida israfina karsi daha dikkatli olmaya basladigini vurgulayarak, "790 bin kisinin sofranasahipcik.com internet adresine girerek verdigi söz ile Guinness nezdinde dünyada ilk kez 'çevresel sürdürülebilirlik alaninda verilen en fazla söz' rekorunu kirdik. Ayni girisim ile 1,4 milyar nüfuslu Çin'in elinde bulunan 'dünyada en çok söz verilen kampanya' rekorunu ise 82 milyon vatandasimiz ile kirmaya çok yaklastik." ifadelerini kullandi.

Türkiye disinda, Azerbaycan ve Orta Asya ülkelerinde de gida kaybi ve israfini azaltmak için çalistiklarini anlatan Pakdemirli, BM Genel Sekreterinin özel çagrisiyla toplanacak olan BM Gida Sistemleri Zirvesi için yogun çalismalarini sürdürdüklerini söyledi.

Yil sonuna kadar gida bankaciligi konusunda yasal mevzuati hazirlayip meclise sunacaklarini vurgulayan Pakdemirli, böylece, güvenilir gidanin çöpe gitmesini engelleyip, ücretsiz olarak ihtiyaç sahipleriyle bulusmasini saglayacaklarini kaydetti.

Pakdemirli, tarlada kalan arz fazlasi ürünleri, gönüllüler vasitasiyla toplayip, yine ihtiyaç sahiplerine dagitacaklari bilgisini vererek, "Gida zinciri aktörleri için gida kaybi ve israfini azaltacak kilavuzlar yayinlayacagiz. Tüketicilerimizi, gidani koru mutfagi atölyeleri ile hem gida israfi üzerine bilinçlendirecegiz hem de gida okuryazarliklarini artirip, dogru pisirme tekniklerini ögretecegiz. Çöplerimizin neredeyse yüzde 55’ini olusturan gida atigini azaltacagiz." diye konustu.