COŞKUN ERGÜL - TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop, Anayasa Mahkemesinin anayasa değişikliklerini; sadece ve sadece, teklifte 184 imza olup olmadığı, oylamada 330 ve üzeri oy alıp almadığı, iki kez görüşülüp görüşülmediği konularında denetleyebileceğini, gizli oy konusu dahil, başkaca şekil hususlarıyla ilgili denetleme yapmasının Anayasaya aykırı olduğunu söyledi.
Şentop, 'CHP'nin Anayasa değişiklik teklifini Anayasa Mahkemesine götüreceğini açıklaması, teklifin Genel Kuruldaki oylamasında yaşanan gizli oy tartışması' konularında, AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
Anayasa Mahkemesinin anayasa değişiklikleri ile ilgili denetlemesinin, anayasa tarafından sınırlandırıldığını belirten Şentop, Yüksek Mahkemenin anayasa değişikliklerini sadece şekil bakımından denetleyebileceğini ve anayasanın da bu denetimi tarif ettiğini bildirdi.
- 'Mecliste gizli oylama ortamının sağlanması yeterli'
Mustafa Şentop, Anayasa Mahkemesinin denetleyebileceği üç konu olduğuna değinerek, şöyle devam etti:
'Birisi teklif çoğunluğu; anayasa değişikliği teklifi verebilmek için en az 184 imza lazım. Mahkeme, 184 imza var mı yok mu buna bakar. İkincisi oylama çoğunluğu; oylamada 330 ve üzeri oy alınıp alınmadığına bakar. Üçüncüsü de 'iki kez görüşülmüş mü görüşülmemiş mi', ona bakar.
Eğer bunlar sağlanmışsa Anayasa Mahkemesinin başka birtakım kriterlerle denetim yapması anayasaya aykırıdır. Gizli oy konusu dahil olmak üzere, Anayasa Mahkemesinin başka şekil hususları ile ilgili inceleme ve denetleme yapması anayasaya aykırıdır. Gizli oylama için, Mecliste gizli oylama ortamının, imkanının sağlanmış olması yeterlidir. İçtüzüğe göre kabin şartı olmamasına rağmen Genel Kurulda kabinler kurulmuş, zarflar verilmiş, kupalar konulmuş. Oylamanın gizli olarak yapılmasının şartları Mecliste sağlanmış mı sağlanmamış mı? 'Ben oyumu gizli kullanacağım' diyen milletvekiline, bu imkanın verilmesi lazım.'
'Bir milletvekili kabin kurulduğu, zarf olduğu halde oyunu göstererek, - oyu evet de olabilir hayır da olabilir - atıyorsa, yani oyunu açık kullanıyorsa, bununla ilgili Meclis Başkanlığı ya da Başkanlık Divanının yapabileceği bir şey yok.' diyen Şentop, Anayasa Mahkemesinin böyle bir konuyu incelemesinin anayasaya aykırı ve yanlış olduğuna işaret etti.
- 'Muhalefet kendisi ihlal edip dava açabilir'
Mustafa Şentop, 'muhalefetin, Anayasa Mahkemesine gidebilmek için gizli oy kullanma şartını kendisinin ihlal edebileceğini' şu örnekle açıkladı:
'Diyelim, Mecliste yeterli çoğunluk var. Muhalefet partileri, tutup milletvekillerine talimat verip, 'milletvekillerinden bazıları oylarını açık kullansın' diyebilir. Milletvekilleri de böyle kullandı. Muhalefet, sonra Anayasa Mahkemesine gidip, 'bazı milletvekilleri oyunu açık kullanmıştır, gizli oylama şartı ihlal edilmiştir' dese, ne olacak o zaman? İptal mi olacak?
Gizli oylama şartı, kriter olarak Anayasa Mahkemesi tarafından esasen denetlenemez. Denetlenirse eğer, muhalefet milletvekilleri, değişiklikliğe karşı olan milletvekilleri bunu suistimal edebilir, kendi içlerinden bir kısmı açık kullanıp arkasından da iptal davası açabilir. Hukuk sistemi böyle oyuncak değil ki. Burada önemli olan, gizli oylama şartlarının Mecliste sağlanmasıdır. Bunun dışında milletvekillerini zorla kabine sokup oy kullandırtma imkanı yok; partilerin de yok, Başkanlık Divanının da yok. Şartların sağlanması yeterlidir. Bunun dışındaki değerlendirmeler, hem anayasada verilen sınırlı denetleme yetkisine aykırıdır hem de böyle bir kriterin suistimal edilmesini sağlar.'
Gizli Oy Tartışması
TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Şentop: 'Anayasa Mahkemesi anayasa değişikliklerini; sadece ve sadece, teklifte 184 imza olup olmadığı, oylamada 330 ve üzeri oy alıp almadığı ve iki kez görüşülüp görüşülmediği konularında denetleyebilir' 'Gizli oy konusu dahil, Anayasa Mahkemesinin başkaca şekil hususlarıyla ilgili denetleme yapması Anayasaya aykırıdır'.
