Günümüzde siklikla karsilasilan ve her yasta görülebilen diyabet hastaligi nedeniyle her yil bir milyondan fazla kisi hayatini kaybediyor. Hastaligin risklerine ragmen ne yazik ki çogu hasta diyabet oldugundan haberdar bile degil. Diyabetle mücadele için en önemli faktör ise yasam tarzini degistirmek. Bu farkindaligi artirmak için 14 Kasim günü, Dünya Diyabet Günü olarak kabul ediliyor.
Her 10 diyabet hastasindan birinde ciddi görme kaybi var
Dünya Saglik Örgütünün (WHO) 2014 verilerine göre, dünya çapinda 422 milyon kisi diyabetle yasiyor. Bu sayi 40 yil önceki verilerin dört katindan fazla. Her yil en az 1,5 milyon kisi dogrudan diyabete bagli nedenlerden hayatini kaybediyor. Kandaki sekerin islenememesinden kaynaklanan diyabet veya halk arasindaki ismiyle seker hastaligi, kontrol altina alinmadiginda kalp krizi, inme, böbrek yetmezligi ve hatta körlük gibi kötü sonuçlara yol açiyor.
Diyabet gözde birçok hastaligin sebebi
Diyabetin katarakt, bulanik görme, gözün sinir dokusu olan en derindeki retina tabakasinda hasar, glokom, görme sinirinde etkilenme, göz kaslarinda felç ve çift görme olmak üzere, gözlerde birden çok hastaliga neden oldugunun altini çizen Göz Hastaliklari ve Retina Cerrahisi Uzmani Prof. Dr. Nur Acar Göçgil, hastalikla mücadelede erken teshis ve taninin önemini vurguladi.
Gözlerde diyabet kaynakli körlük riski
Özellikle iyi kontrol edilmeyen diyabet hastaligina bagli olarak ortaya çikan ve görmede ciddi kalici kayiplara yol açabilecek bir göz hastaligi olan diyabetik retinopati ile ilgili uyarilarda bulunan Prof. Dr. Nur Acar Göçgil, “Gözün retina tabakasi çok iyi beslenmesi gereken, beyin gibi hizli çalisan hassas bir dokudur. Kontrolsüz ve uzun süreli diyabette retinanin kan dolasimi bozulur. Hem damarlardan sivi kaçagi baslar ve sari noktada ödem gelisir hem de ince damarlarda tikanmalar olusur. Retinanin beslenmesi bozulunca vücut yeni damarlar yapmaya çalisir, ancak bunlar çabuk kanayacak, anormal damarlardir. Retina üzerine veya göz içine kanadiklarinda hizla retinada hasar, çekinti ve görmede kalici kayiplara yol açarlar. Retinanin etkilendigi tüm bu duruma ‘diyabetik retinopati’ diyoruz” degerlendirmesinde bulundu.
“Her 10 diyabet hastasindan biri görme engelli”
Diyabetik retinopatinin seker hastaliginda siklikla karsilasilan görme kaybinin en önemli sebebi oldugunu belirten Prof. Dr. Göçgil, “Seker hastaliginin gözleri etkileyen komplikasyonu olarak karsilastigimiz diyabetik retinopati tedavi edilmediginde ciddiyeti giderek artiyor. DSÖ’nün (WHO) verilerine göre yasayan her 10 diyabet hastasindan biri görme engelli” dedi.
“Rutin göz muayenesi çok önemli”
Hastaliginin her iki gözü de etkileyen bir hastalik oldugunu belirten Prof. Dr. Nur Acar Göçgil, “Diyabetik retinopati, 2017 DSÖ verilerine göre Avrupa bölgesinde önlenebilen en sik görme kaybi ve körlügün nedenidir. Hastaligin erken teshisi ancak detayli bir göz muayenesiyle mümkündür. Hasta görmesinde azalma farkettiginde ise zaman kaybetmemelidir. Diyabetik retinopati hastaliginda baslica görülen sikayetler, bulanik görme ve giderek bu bulanikligin artmasi, görüste yasanan dalgalanmalar, görüntüde lekeler ve çizgiler, uçusmalar, anlik görme kayiplari, egri görme ve renkleri bozuk görme seklinde karsimiza çikmaktadir” açiklamasinda bulundu.
“Diyabet tanisi olan bir kisi yilda en az yilda bir defa detayli göz muayenesi yaptirmali”
"Tüm dünyada önerilen, diyabet tanisi konuldugunda hemen detayli bir göz muayenesinin yapilip retinanin da incelenmesidir" diyen Prof. Dr. Göçgil, “Diyabet tanisi kondugunda bile çogu zaman, hastaligin bir geçmisi olmaktadir ve bizler göz doktorlari olarak bazen rutin muayenede diyabetik retinopatiyi ve özellikli katarakti görüp diyabet tanisi için hastamizi endokrin doktoruna yönlendirmekteyiz. Diyabet tanisi olan bir kisinin en az yilda bir defa detayli göz muayenesi yaptirmasi gereklidir. Erken tani erken tedaviye ve görmeyi korumaya olanak saglar” seklinde konustu.
Diyabetik retinopatinin tedavisi mümkün mü
Diyabetik retinopati tedavisinin, hastaligin türüne ve siddetine bagli olarak degisiklik gösterdigini belirten Göçgil, açiklamasinin devaminda su ifadeleri kullandi:
“Diyabetik retinopatik, hastaligin ciddiyetine göre karsimiza farkli tablolarda çikmaktadir. Erken diyabetik retinopatide hastalik hafif ya da orta dereceli seyreder; sari noktada tutulum yoksa hastanin görmesi iyi seviyededir. Retinanin düzenli takibi gereklidir. Kan sekerinin düzenli kontrolü ve iyi seyretmesi ile hastalik gerileyebilir ya da ilerlemesi yavaslatilabilir. Gerektiginde göz içine ödemi düzeltici ilaç enjeksiyonlari veya lazer tedavileri yapilir.
“En kisa sürede uygun tedaviye baslanmalidir”
Hastaligin ikinci tip olan ileri ve proliferatif diyabetik retinopatide ise retina uzmani tarafindan en kisa sürede uygun tedaviye baslanmalidir. Argon lazer tedavileri ömür boyu kalicidir. Göz içi ilaç enjeksiyonlari ile birlikte uygulanabilir. Kan sekerinin ve varsa hipertansiyonun kontrol altinda tutulmasi vazgeçilmezdir. Eger lazer tedavisi yapilamayacak kadar yogun göz içine kanama veya retinada çekintiler, kopma ve ayrilmalar olmussa zaman kaybetmeden cerrahi tedavi gerekir. Vitrektomi dedigimiz ve retina cerrahisinde uzmanlasmis göz doktorlarinca yapilan bu ameliyatla, gözün arka bosluguna olmus kanamalar temizlenir; retinaya çekinti yapan zarlar alinir ve ayrilan retina yerine yerlestirilir. Cerrahi sirasinda özel aletlerle içeriden lazer yapilir, gerekirse ilaç enjeksiyonu uygulanir.
“Görme duyusu en önemli duyumuzdur”
Vitrektomi, ileri teknolojinin kullanildigi uzmanlik gerektiren hassas bir mikrocerrahi teknigidir. Son yillarda hem teknolojideki hizli gelismeler hem de cerrahi tecrübenin artmasiyla vitrektomi cerrahisinde basari oldukça artmistir. Ancak görmenin artmasi için iyi bir cerrahi ygulanmasinin yani sira, ameliyatin zamaninda, geç kalinmadan yapilmasi ve hastanin sistemik durumunun kontrol altinda olmasi çok büyük önem tasir. Unutulmamalidir ki, görme duyusu en önemli duyumuzdur. Görme kaybi ve körlük, hem sosyal hem de ekonomik anlamda toplumun verimliligi düsürmektei hastanin yasam kalitesini çok ciddi azaltmaktadir.”
Görmeniz Arada Bulaniklasiyorsa Dikkat
Her yil bir buçuk milyon kisi, dogrudan diyabet hastaligina bagli sebeplerden hayatini kaybediyor. Birçok hastaligin altinda yatan nedenlerin basinda olan diyabet; kalp krizi, inme, böbrek yetmezligi ve hatta körlük gibi sonuçlara sebep olabiliyor. Dünya Saglik Örgütünün (WHO) açiklamasina göre, her 10 diyabet hastasindan biri görme engelli. Gözlerde körlük ile sonuçlanabilen diyabetik retinopatinin her iki gözü de etkileyen bir hastalik oldugunu belirten Prof. Dr. Nur Acar Göçgil, erken teshisin önemini vurgulayarak, hastaligin belirtileri ve tedavi süreciyle ilgili degerlendirmelerde bulundu.
