GRAFİKLİ - Ege'de Direnişin Sembolü Açıklaması Yörük Ali Efe

MEHMET ÇALIK - MEHMET ALİ CİNTOSUN - Milli Mücadele yıllarında gösterdiği kahramanlıklarla milletin gönlünde yer edinen ve "Efelerin Efesi" unvanını alan Yörük Ali Efe'nin doğup büyüdüğü Aydın'ın Sultanhisar ilçesi Kavaklı Mahallesi'nde yaşayanlar, hemşehrilerini gururla anıyor.

Yörük Ali Efe'nin 1895 yılında dünyaya geldiği Kavaklı Mahallesi'nin girişinde ziyaretçileri, "Yörük Ali Efe'nin Köyü Tarihi Kavaklı Köyü'ne Hoşgeldiniz" yazılı tabela karşılıyor.

Mahalleye girdikten sonra asırlık çınar ağacının altındaki tarihi "Frenk çeşmesi", meydanda ise 1794 yılında yapılan cami dikkati çekiyor. Meydana yakın bir noktada yer alan Yörük Ali Efe'nin dünyaya geldiği evine çok sayıda ziyaretçi geliyor.

Yörük Ali Efe'nin düşman kuvvetlerine ilk düzenli baskını yaptığı yer olarak bilinen "Malgaç Baskını"nın gerçekleştirildiği yerde ise kendisi ve arkadaşlarının heykelleri bulunuyor.

- Mahalle sakinleri hemşehrilerini anlattı

Kavaklı Mahallesi'nde yaşayan 72 yaşındaki Ferhat Bilgin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Yörük Ali Efe ile gurur duyduklarını söyledi.

Yunan kuvvetlerine korku salan hemşehrilerinin kahramanlıklarını yakın çevresinden duyduğunu belirten Bilgin, "Yörük Ali Efe’nin bu memlekete çok faydası olmuştur. Yunan baskınları zamanında bu köylerde hizmeti çoktur. Yunan'ın buradan gitmesinde çok emeği olmuştur, sürekli onlarla mücadele etmiştir. Biz Yörük Ali'nin köylüsü olmaktan, akrabası olmaktan gurur duyuyoruz. Buralara çok faydası olmuş." diye konuştu.

Bilgin, Yörük Ali Efe ve arkadaşlarının gerçekleştirdiği "Malgaç Baskını"nı şu sözlerle anlattı:

"Malgaç Baskını'nda 'Ramazan günü yapalım da Yunan kuvvetleri ramazan topu atıldı zannetsin' diyor. Daha sonra arkadaşları ile demir yolunun kenarındaki Yunan karakolunun olduğu yere geliyor. İlk nöbetçiyi etkisiz hale getiriyorlar. İçeriye el bombası atıp, düşman askerlerini öldürüyorlar. Yunan askerleri kaçmaya başladıktan sonra bunlar Selçuk'a kadar takip etmişler."

Mahallenin yaşlılarından Nuri Özcıvan ise Yörük Ali Efe'yi 1951'de geçirdiği trafik kazasının ardından, çocukken aile büyükleriyle ziyarete gittiğini dile getirdi.

Yörük Ali'nin kahramanlık hikayelerinin yörede hep anlatıldığını aktaran Özcıvan, şöyle devam etti:

"Köyde çobanlık yaptığı yıllarda sürekli silahlarla ilgilenirmiş. Dağlarda keçi otlatırken silahı hep yanında olurmuş. Havaya bir ayna atar, metelik atar tek seferde vururmuş. Yunan baskını sırasında caminin minaresinden Yunan askeri mitralyözle atış yapıyormuş. Sürünerek gitmiş, bir kurşunla onu öldürmüş. Aydın’ın düşmandan kurtulmasında büyük emekleri var."

Yalova'dan mahalleye ziyarete gelen Bekir Özgezer, "Yaşadığı evi ve köyünü görmek istedik. Çok güzel, gerçekten görülmesi gereken bir yer. Yörük Ali Efe, Kurtuluş Savaşı’nda büyük katkıları olmuş askerlerimizden. Milli Mücadele döneminde çok büyük emekleri olan bir insan. Onun köyünü görmekten mutlu olduk." ifadelerini kullandı.

- Yörük Ali Efe Evi ve Müzesi tarihe ışık tutuyor

Milli Mücadele kahramanının bir dönem karargah olarak da kullandığı Yenipazar ilçesindeki Yörük Ali Efe Evi ve Müzesi'nde istiklal mücadelesinin ruhu ve o döneme dair anılar yaşatılıyor.

Bahçesinde Yörük Ali Efe'nin mezarının da yer aldığı müzede, milli mücadele dönemine ait eserler ve kahramanın şahsi eşyaları sergileniyor.

Yurt içi ve yurt dışından birçok ziyaretçi müzeyi gezip, Yörük Ali Efe'nin mezarı başında dua ediyor.

- Yörük Ali Efe kimdir?

Aydın'ın Sultanhisar ilçesi Kavaklı köyünde 1895 yılında dünyaya gelen Yörük Ali Efe, 19 yaşında Aydın dağlarındaki Alanyalı Molla Ahmet Efe'nin zeybek grubuna katıldı.

Kısa sürede herkesin güvenini ve sevgisini kazanan Yörük Ali Efe, Alanyalı Molla Ahmet Efe'nin hayatını kaybetmesinin ardından grubun başına geçti.

İzmir, Aydın ve Nazilli'nin düşman işgalinden kurtarılması için Milli Mücadele'de yer alan Yörük Ali Efe, 16 Haziran 1919'da Batı ve Güney Anadolu'da düzenli, bilinçli ve milli şuurla düşmana yapılan ilk baskın olarak tarihe geçen Malgaç demiryolu köprüsü yanındaki güçlü ve tam teçhizatlı düşman karakoluna baskını gerçekleştirdi.

Yaptığı baskınlarla düşmanı büyük zarara uğratırken, düzenli ordunun kurulmasıyla emrindeki grubu orduyla bütünleştirip, kendisi de Milli Aydın Cephesi Komutanı oldu.

Milli mücadeledeki başarılarından dolayı TBMM tarafından İstiklal Madalyası verilen ve Cumhuriyet döneminde Yörük soyadını alan Ali Efe, Kurtuluş Savaşı'ndan sonra bir süre İzmir'de yaşadı.

İzmir'de 1951'de geçirdiği tramvay kazasında bacaklarını kaybeden Yörük Ali Efe, tedavi için gittiği Bursa'da 23 Eylül 1951'de hayatını kaybetti.

Yörük Ali Efe'nin mezarı, bir dönem karargah olarak da kullandığı Aydın'ın Yenipazar ilçesinde bulunuyor.