GRAFİKLİ - İran'da Reformist Ve Ilımlılar Oylarını Artırdı

MUSTAFA MELİH AHISHALI- İran'da eş zamanlı düzenlenen Uzmanlar Meclisi ve parlamento seçimlerinde reformist ve ılımlılar başkent Tahran'da büyük bir zafer elde ederken ülke genelinde ise muhafazakarlar önde gidiyor.

İran'da cuma günü eş zamanlı düzenlenen ve muhafazakarlara karşı reformistler ve ılımlıların yarıştığı seçimlerde her üç grubun da kurmayları Tahran'dan aday oldu ancak seçime katılma oranının yüzde 62 olduğu İran'da başkent Tahran'da bu oran yüzde 50'lerde kaldı.

Seçimlere reformist ve ılımlılar 'Reformistler ve Hükümeti Destekleyenler Birliği' çatısı altında, İran Meclisi için Reformistler Koalisyonu Sözcüsü Muhammed Rıza Arif'in başı çektiği ortak 'Ümit' listesiyle seçimlere katıldılar. Bu listeden İran devrimi teorisyenlerinden Murtaza Mutahhari'nin oğlu olan ve Anayasayı Koruyucular Konseyi'nin ilk değerlendirmesinde aday olma izni verilmeyen Ali Mutahhari de Arif'in ardından ikinci sırada meclise girdi. Arif'in 30 kişilik listesi Tahranlılardan tam destek aldı. Tahran'daki 30 sandalyeden otuzunu da reformistler kazanırken muhafazakarların önde gelen isimlerinin yer aldığı Tahran listesinden meclise giren olmadı.

Tahran Uzmanlar Meclisi seçimlerinde de reformist ve ılımlılar, Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi (DMTK) Başkanı Haşimi Rafsancani'nin liderliğini yaptığı listeye oy verdiler. Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani Hükümeti'ni destekleyen bu birliğin ortak seçim faaliyetleriyle Rafsancani'nin 16 kişilik Tahran listesinden 15 kişi Uzmanlar Meclisine gitmeye hak kazandı.

Ülkedeki 'aşırı muhafazakarların' Uzmanlar Meclisi'ndeki kurmaylarından Ayetullah Taki Misbah Yezdi ve Ayetullah Muhammed Yezdi ise meclise girecek yeterli oyu alamayarak Uzmanlar Meclisi dışında kaldı.

Ülkedeki aşırı muhafazakar Direniş Cephesi'nin manevi lideri olarak kabul edilen Misbah Yezdi, Rafsancani ve onun savunduğu ılımlı politikalara karşı çıkmasıyla biliniyor.

Yine Ruhani hükümetinin Batı'yla vardığı nükleer anlaşma ve ülkeye uygulanan ekonomik ambargoların kaldırılmasıyla ilgili çabalarının önüne taş koyma siyaseti güden Misbah Yezdi, ülkedeki devrim Muhafızları ve Besiç tarafından da destekleniyordu.

Taşradan gelen sonuçlar ise başkentten farklılık gösteriyor. Akrabalık ve aşiret bağlarının oy vermeyi büyük oranda etkilediği taşrada muhafazakarların üstünlüğü görünüyor.

Kesin olmayan ve muhafazakarlara yakınlığıyla bilinen Fars Haber Ajansı'nın verdiği rakamlara göre, 150 muhafazakar, 95 reformist ve 45 bağımsız İran Meclisinde yer alacak.

Buna göre reformistlerin bir önceki meclise göre vekil sayısını arttırdığı gözleniyor ve önceki meclise oranla daha dengeli bir meclis oluşması bekleniyor. Asıl denge unsurunu ise kesin seçim sonuçlarının açıklanmasıyla bağımsızların belirleyeceği değerlendirmesinde bulunuluyor.

Muhafazakar vekiller ülke genelinde daha fazla görünse de Tahran milletvekillerinin tamamının reformistler ve ılımlılardan oluşması nedeniyle bağımsız olarak seçimlere katılan adayların reformist ve ılımlılara katılması halinde meclisin ağırlık merkezinin bu gruba kayacağı öngörülüyor.

Bundan sonra ülkenin öncelikli sorunu halindeki ekonomiyi Ruhani hükümetiyle uyum içerisinde düzeltmeye çalışacak reformist ve ılımlıların, muhafazakarlara kıyasla Batı'ya yakınlık politikalarının da İran'ın Batı ülkeleri ile daha yakın ilişkiler kurmasına yardımcı olması bekleniyor.

Uzmanlar meclisinde Rafsancani'nin başını çektiği ılımlıların sayısının artması da ülkenin dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'den (74) sonra seçilecek kişiyi muhafazakarların belirlemesini güçleştirebileceği şeklinde yorumlanıyor.