Guba'daki Toplu Mezar, Ermenilerin Katliamını Gözler Önüne Seriyor

Azerbaycan'ın kuzeydoğusunda bulunan Guba şehrinde, 2007 yılında stat inşaatı çalışmaları sırasında açığa çıkarılan toplu mezarlıkta, 1918 yılında Ermeni askeri birliklerince işkence yapılarak katledilen Azeri, Lezgi, Tat, Avar, Yahudi ve diğer etnik gruplara ait kişilerin cesetleri bulunuyor. Yapılan katliamın en açık delili olan bu toplu mezarlıktaki üst üste ve açıkta bulunan insan kemikleri, ziyaretçilerin tüylerini ürpertiyor.
Halen Azerbaycan Milli İlimler Akademisi Arkeoloji ve Etnografya Enstitüsü tarafından araştırmaların yürütüldüğü toplu mezarlıkla ilgili tarihçi Elhan Memmedov, Cihan Haber Ajansı (Cihan) muhabirine açıklamada bulundu.
Memmedov, mezarlıkta kendilerine "ceza takımı" adını veren ve başlarında Hamazaps adlı bir Ermeni’nin bulunduğu 2 bin kişilik silahlı grubun , Guba'daki silahsız sivil halka yaptıkları katliam neticesinde ölen insanların bir kısmının bulunduğunu söyledi.

Memmedov'' Guba ve etrafındaki köylerde yapılan katliam neticesinde 16 binden fazla insan öldürülürken, sadece şehir merkezinde 3 bin sivil katledildi'' dedi.

Toplu mezarda bulunan cesetlerin söz konusu tarihte katliama maruz kalan insanların sadece bir kısmına ait olduğunu ifade eden Memmedov, iki kuyu ve bir su kanalından oluşan toplu mezarın, 2007 yılının Nisan ayında tesadüfen bulunduğunu sözlerine ekledi.İNSANLARIN KAFASINA ÇİVİ ÇAKMIŞLARMammedov toplu mezarda yapılan araştırmalarda ortaya çıkartılan bir kafa tasındaki çiviyi göstererek, katliam sırasında insanlara kafalarına çivi çakma dahil en ağır işkenceler yapılarak öldürüldüklerini ifade etti.

Memmedov katliamda hayatını kaybeden insanların bir kısmının bulunduğu bu toplu mezarda 400’den fazla kişinin iskeletlerinin olduğunu söyledi.

Toplu mezarda halen açılmamış bir kuyunun daha olduğunu bildiren Azeri tarihçi, söz konusu kuyunun uluslararası uzmanların iştirakiyle ileriki zamanlarda açılacağını ifade etti.

KATLİAMIN ACILARI HALA TAZEGuba'da Ermenilerin yaptığı katliamla ilgili babasının anlattıklarını aktaran 85 yaşındaki Sabir Nehmanov isimli Azerbaycan vatandaşı ise konuşurken duygulu anlar yaşadı. Nehmanov olayların yaşandığı tarihte babasının 16 yaşında olduğunu söyledi.

Nehmanov, Ermeni askerlerinin Bakü'den trenle yakındaki Haçmaz istasyonuna geldiğini ve Haçmaz'dan Guba'ya kadar bütün köyleri yakıp yıktıklarını bildirdi. Nehmanov, Guba'da kalan insanların evlerine girerek kadın, yaşlı, çocuk demeden hepsini öldürdüklerini ifade etti.

Guba'nın Osmanlının gönderdiği Kafkas İslam Ordusu tarafından kurtarılışından bahsederken gözleri dolan Nehmanov ''Babamın anlattığına göre Ermeniler kovulduktan sonra bir fayton geliyor. Önünde ve arkasında ikişer atlı var. Faytonun önündeki asker 'yaşasın Şükrü Paşa' diye sesleniyor. Halk o anda yardımlarına gelenin Osmanlı paşası Şükrü Paşa olduğunu anlıyor. '' dedi.

Nehmanov Şükrü Paşa’nın Bakü'ye Guba'nın düşman işgalinden kurtarıldığını haber vermesini anlatırken göz yaşlarına hakim olamadı.''KATLİAMDA YAHUDİLER DE ÖLDÜRÜLDÜ''
Dağ Yahudilerinin yaşadığı Guba’ya bağlı Kırmızı kasabasında lisesi müdürü olarak görev yapan Yavuşva Simanduyev ise Cihan muhabirine yaptığı açıklamada, katliam sırasında Azerbaycanlılarla birlikte Yahudilerin de katledildiğini söyledi.

Simanduyev yüzyıllardır bu topraklarda bölgedeki bütün etnik halklarla kardeşçe yaşadıklarını ifade etti.

Ermenilerin 'Büyük Ermenistan' hayallerinden dolayı bölgede katliamlar gerçekleştirdiklerini belirten Simanduyev '' Bu topraklarda yaşadığımız devirde özellikle 1918 hadiselerinde Ermeniler, Azerbaycanlılar ile birlikte Yahudileri Lezgileri ve diğer etnik halktan olan insanları ayırt etmeksizin katlettiler'' dedi.

20'nci yüzyılın başlarında Azerbaycan'ın Bakü, Şamahı ve Guba şehirleri başta olmak üzere birçok bölgesinde Ermeniler tarafından katliamlar gerçekleştirildi.

Bu katliamlarda binlerce masum sivil halk işkencelerle öldürüldü. Katliamlar 18 Ekim 1918'de Nuri Paşa komutasındaki Kafkas İslam Ordularının Bakü'yü kurtarması ile son buldu.
1918'de öldürülenlerin anısına Merhum Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev, 26 Mart 1998 tarihinde imzaladığı kararname ile 31 Mart tarihini 'Azerbaycanlıların Soykırım Günü' olarak ilan etti. Söz konusu tarihte her yıl ülkenin bütün şehirlerinde anım programları düzenleniyor.