Hacı Bektaş Veli Araştırma ve Uygulama Enstitüsü Çalışmalarına Başladı

Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi bünyesinde 26.08.2014 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Bakanlar Kurulu kararıyla kurulan Hacı Bektaş Veli Araştırma ve Uygulama Enstitüsü ilk istişare toplantısını gerçekleştirdi.

Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Filiz Kılıç’ın Hacı Bektaş Veli Araştırma ve Uygulama Enstitüsü Müdürü olarak başkanlık ettiği ve iki oturum halinde gerçekleştirilen istişare toplantısına; Prof. Dr. Hasan Onat, Prof. Dr. Osman Eğri, Doç. Dr. Ali Yaman, Doç. Dr. Rıza Yıldırım, Doç. Dr. Cenksu Üçer, Doç. Dr. Davut Kılıç,Doç. Dr. Mehmet Çeribaş, Doç. Dr. Tuncay Bülbül, Yrd. Doç. Dr. Mehmet, Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ali Yolcu, Arş. Gör. Serkan Köse katıldı.

“Türkiye’de Alevilik Bektaşilik Çalışmalarının Mevcut Durumunun Analizi” adlı sunumuyla başlayan toplantı, “Türkiye’de Alevilik Bektaşilik” üzerine yapılan çalışmalar ve konuyla ilgili yapılan “akademik ve amatör çalışmalar, dergiler, panel, sempozyum, kongre ve çalıştaylar” başlıkları çerçevesinde yapılan istişareler ile devam etti.

Yapılan detaylı tetkiklerin ardından üniversitelerde Alevilik Bektaşilik konusu üzerinde iki yüze yakın lisansüstü tez bulunduğu ancak tez sayılarının her yıl artmasına rağmen istenilen nitel ve nicel düzeye erişemediği, kitap çalışmalarının ise genellikle birbirinin tekrarı olup konunun tüm yönleriyle ortaya konulmasında yeterli olmadığı tespiti yapıldı. Ayrıca konuyla ilgili hazırlanan amatör çalışmalardan istifade edilebileceği ve yapılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin kitaplaştırılmak sureti ile daha geniş kitlelere ulaştırılması gerektiği sonucuna varıldı.

“Ülkemizde Alevilik Bektaşilik konusunda çalışmalara yer veren çok sınırlı sayıda süreli yayın bulunmaktadır. Bunların içinde akademik-bilimsel niteliklere sahip sadece dört dergi mevcuttur. Bu dergilerin dışında kalan sekiz dergi ise Aleviliğin inançsal ve kültürel boyutlarını incelemek kaygısından ziyade Alevilik Bektaşiliği sosyal bir organizasyon biçiminde değerlendirmiş ve Alevi Bektaşilerin sorunlarının dile getirildiği bir platform olarak yayınlanmıştır” ifadesinin dile getirildiği toplantıda Alevilik Bektaşilik konusunda gerek yurt içinde gerekse yurt dışında 40 civarında bilimsel toplantı yapıldığı hatırlatılarak bu toplantıların büyük bir çoğunluğunun üniversiteler başta olmak üzere resmi kurumlar tarafından organize edildiğini ve geri kalanların ise Alevi Bektaşi sivil toplum örgütleri tarafından gerçekleştirildiği belirtildi.

Toplantının ikinci oturumunda “Hacı Bektaş Veli Enstitüsünün Çalışma Perspektifi” masaya yatırıldı. Rektör Prof. Dr. Filiz Kılıç’ın gerçekleştirdiği sunumla enstitünün çalışma perspektifi, misyon ve vizyonu, araştırma, eğitim, yayın faaliyetleri ve kitlesel faaliyetler gibi konular tartışıldı. Bu tartışmalar sonucunda Enstitünün misyonu “Hacı Bektaş Veli ve Alevi Bektaşi düşüncesini bilimsel yöntemlerle araştırarak bir birikim oluşturmak; bu alandaki güncel sorunları tespit ederek çözüm önerileri üretmek; bunları eğitim ve kitlesel faaliyetler yoluyla evrensel insanlık değerleri bağlamında geliştirmek ve tanıtmak”; vizyonu ise “Hacı Bektaş Veli ve Alevi Bektaşi düşüncesinin temel değerlerinden, kurucu ilkelerinden hareketle bilimsel araştırma, eğitim, yayın ve kitlesel faaliyetler yapan; toplumu aydınlatan ve birlikte yaşama kültürüne hizmet sunan öncü bir kurum olmaktır” şeklinde belirlendi.

Enstitünün araştırma faaliyetleriyle ilgili olarak “Ocaklar, Alevi Bektaşi mitolojisi, cem erkânları, aidiyet, kimlik ve Alevilik, kült şahsiyetler, karşılaştırmalı çalışmalar, yurt dışındaki Alevilik, ülkemizdeki Alevilerin demografik yapısı ve yayılım alanları, kentleşme ve Alevilik, sözlü tarih ve kültürel bellek, yazılı kaynaklar, Alevi Bektaşi müziği” gibi temel noktalardan hareket edilmesi sonucuna varıldı.

Eğitim faaliyetlerinde Enstitünün, kuruluş aşamasında “Alevilik Bektaşilik Araştırmaları Anabilim Dalı” ile çalışmalara başlaması ve bu anabilim dalının kurulması için YÖK’e teklifte bulunulması kararlaştırıldı. YÖK’ten gelecek kabul kararıyla birlikte anabilim dalına ilişkin tekrar ayrıntılı şekilde tartışılması ve ders içeriklerinin Bologna Süreci’ne uygun olarak ele alınması gerektiği sonucuna varıldı.

Toplantı sonunda Alevilik Bektaşilikle ilgili gerek bilimsel gerekse diğer çalışmaların 90’lı yıllardan sonra başladığı, zaman zaman duraklamalar yaşanmasına rağmen çalışmaların sürekli bir yükseliş eğiliminde olduğunu ifade edilerek “Alevilik Bektaşiliğin uzun yıllar boyunca çeşitli nedenlerden dolayı ihmal edilmesi sonucu yapılan çalışmaların çok yetersiz kaldığı aşikârdır. Bu yüzden Hacı Bektaş Veli Araştırma ve Uygulama Enstitüsünün, ülkemizin doğrudan Alevilik Bektaşilik konusunda çalışmalar yapan enstitü boyutunda ilk ve tek akademik kamu kurumu olması dolayısıyla, konuyla ilgili bilimsel çalışmaları hızlı bir şekilde artırması gerekmektedir. Özellikle yüksek lisans ve doktora tezlerinin sayı ve nitelik bakımından artırılmasıyla birlikte bu tezlerin kitap, bildiri, makale, broşür şekline getirilerek çok geniş kitlelerle paylaşılması, konunun tüm yönleriyle bilinmesi ve anlaşılması açısından büyük önem arz etmektedir. Enstitünün, ortaya koyacağı vizyonla, kuracağı ihtisas kütüphanesiyle Alevilik Bektaşilikle ilgili bilimsel çalışmalarda lokomotif görevi üstleneceği; konuyla ilgili birtakım güncel sorunlara kalıcı çözümler üretilmesine katkı sağlayacağını düşünüyoruz” denildi.