11.2011 - Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal`e, 24 Kasım 1934`te kabul edilen kanunla ``Atatürk`` soyadı verildi
Başbakan İsmet Paşa`nın kanun teklifiyle; Büyük Kurtarıcı`ya ``gerçekleri dile getiren en uygun, en güzel, en anlamlı soyadının verilmesi``, Mecliste oy birliğiyle alkışlar arasında kabul edildi
TBMM`nin, Mustafa Kemal`e ``Atatürk`` soyadı verilmesine ilişkin oturumunu anlatan Anadolu Ajansının haberi özetle şöyleydi: ``Reis, kanun teklifinin heyeti umumiyesini okudu. Bundan sonra kürsüye gelen İsmet Paşa dedi ki: `Arkadaşlar, Büyük Önderimiz, Cumhurreisimizin soyadı için kanun teklif ediyoruz. Düşündük ki, Soyadı Kanunu tatbik olunurken, Büyük Önder`in taşıyacağı adı tayin, Büyük Meclisin borcudur. Bu kanunla Atatürk adını teklif ediyoruz
İnanıyoruz ki, Atatürk adıyla büyük Türk Ulusu en büyük oğluna, en büyük saygılı hitabını yapmış olacaktır.` (Alkışlar)`` -Belli başlı diğer olaylar- 21 Kasım 1783- Jean de Rozier ve Marquis d`Arlandes, Paris`te 500 feetin üzerine çıkarak balonla ilk uçuşu gerçekleştirdi
1877- Edison, fonografı icat ettiğini duyurdu
1922- Lozan Konferansı çalışmalarına başladı
1923- Mustafa Kemal Paşa, Fevzi Paşa, İsmet Paşa, Kazım Karabekir Paşa, Ali Fuat Paşa, Kazım Paşa, Refet Paşa, Fahrettin Paşa, Cafer Tayyar Paşa ve cephede kahramanlık ve fedakarlık gösteren bazı sivil mebuslara, yeşil kırmızı şeritli İstiklal Madalyası verilmesi hakkında Başbakanlık Tezkeresi TBMM`de kabul edildi
1927- Samsun-Amasya demiryolu hattı işletmeye açıldı
1938- Atatürk`ün naaşı, törenle Etnografya Müzesi`ndeki geçici istirahatgahına getirildi
1940- Tüm Türkiye`de hava saldırılarına karşı karartma uygulamasına başlandı
1941- Yükseköğretimde ``Türk İnkılap Tarihi`` dersi zorunlu tutuldu
1952- ABD, ilk hidrojen bombasını Pasifik`te patlattı
1972- Ankara Radyosu, yurdun her yerine yayın yapmaya başladı
1996- Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK) Antlaşması Paris`te imzalandı
2002- Prag`taki NATO Zirvesi`nde Litvanya, Letonya, Estonya, Bulgaristan, Romanya, Slovakya ve Slovenya`nın ittifaka katılmaları kabul edildi
2005- Türkiye`nin, Oscar ödüllerinin ``En İyi Yabancı Film`` dalındaki temsilcisi ``Gönül Yarası``, New York`ta düzenlenen Uluslararası Queens Film Festivali`nde ``En İyi Film`` ödülünü aldı
22 Kasım 1332- Şair Aşık Paşa öldü
1617- Sultan I. Ahmet öldü; I. Mustafa tahta çıktı
1906- Öykü yazarı Sait Faik Abasıyanık doğdu
1906- SOS tehlike sinyali, Berlin`deki uluslararası radyo telgraf konvansiyonunda kabul edildi
1948- II. Türkiye İktisat Kongresi toplandı
1950- Dünya Barış Konseyi, şair Nazım Hikmet`e, İspanya`dan Pablo Picasso, Şili`den Pablo Neruda, Amerika`dan Paul Robeson ve Polonya`dan Wanda Jakubowska ile beraber Uluslararası Barış Ödülü verdi
1962- Hükümetin davetlisi olarak Türkiye`yi ziyaret eden Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios`un gezisi olaylı geçti
1963- ABD Başkanı John F. Kennedy, Dallas`ta suikastta öldü
1968- Ankara`da Dr. Kemal Beyazıt ve ekibi, ilk kalp naklini gerçekleştirdi. Maviş Karakurt adlı hasta 18 saat yaşayabildi
1975- Monarşi İspanya`ya geri döndü; Carlos İspanya Kralı oldu
1976- Yazar Sevgi Sosyal, 40 yaşında öldü
1982- Açıköğretim uygulaması başladı
1982- Türkiye I. Pul Kongresi Ankara`da yapıldı
1983- TRT Genel Müdürü Macit Akman, ``Yorgun Savaşçı`` filminin yaktırıldığını açıkladı
1994- Tiyatro oyuncusu Asuman Korad, Ankara`da hayatını kaybetti
2005- Atatürk`ün Nutuk`u orijinal metninden Rusça ve Yunanca`ya çevrildi
2006- Dünya Ekonomik Forumu Türkiye Zirvesi İstanbul`da başladı
23 Kasım 1918- Fransız generali Franchet d`Esperey, işgal orduları komutanı olarak İstanbul`a girdi. Beyaz ata binen Franchet d`Esperey`e, ``bir kral gibi`` tören yapılması tepki çekti
1925- Şurayı Devlet (Danıştay) kanunu kabul edildi
1936- Henry R. Luce tarafından yayınlanan Life dergisinin ilk sayısı çıktı
1942- ``Casablanca`` filminin ilk gösterimi New York`ta yapıldı
1967- ABD Başkanı Johnson`un Kıbrıs özel temsilcisi Cyrus Vance, Kıbrıs krizini görüşmek üzere Ankara`ya geldi. Daha sonra Türkiye`ye gelen BM Genel Sekreteri U. Thant`ın özel temsilcisi Rolz Bennet ile Vance, temaslarından sonuç alamayınca Atina`ya geçti
1970- Türkiye`nin Ortak Pazar`a üyeliği için 22 yıllık geçiş dönemi öngören Katma Protokol, Brüksel`de imzalandı
1976- Fransız düşünürü Andre Malraux öldü
1985- DSP Genel Başkanlığına Rahşan Ecevit seçildi
1990- Prof. Dr. Tansu Çiller, DYP`den siyasete atıldı
1992- Türk tiyatrosunun önemli isimlerinden sanatçı Vasfi Rıza Zobu 90 yaşında öldü
1993- Seramik sanatçısı Ünal Cimit 59 yaşında öldü
24 Kasım 1870- Mizah gazetesi ``Diyojen`` yayımlandı
1927- Ankara`da, Heinrinck Krippel tarafından yapılan Zafer Abidesi açıldı
1934- Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Meclisten çıkan kanunla ``Atatürk`` soyadını aldı
1941- II. Dünya Savaşı ortamında; pasta ve unlu yiyeceklerin yapımı yasaklandı
1961- BM, nükleer silah yasağını ABD`nin protestosuna karşın kabul etti
1963- ABD Başkanı John Kennedy`nin katil zanlısı Lee Harvey Oswald, Jack Ruby tarafından öldürüldü
1976- Van ve çevresinde, Çaldıran-Muradiye`de etkili olan 7,2 büyüklüğündeki depremde 3 bin 840 kişi öldü
1977- Yunanistan, Büyük İskender`in babası Kral II. Philip`in mezarının bulunduğunu açıkladı
1979- Basın Şeref Kartı sahibi Ahmet İhsan Bahçıvangil 69 yaşında yaşamını yitirdi
1981- Millet Mekteplerinin 1928`de açılışı ve Atatürk`ün Başöğretmenliği kabul tarihi olan 24 Kasım günü, bu yıldan itibaren Öğretmenler Günü olarak kutlanmaya başlandı
1988- Sürgünde Bağımsız Filistin Devleti kuruldu
1989- Hakkari`nin Yüksekova ilçesi İkiyaka köyünde, çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 28 vatandaş, teröristlerce öldürüldü
1991- Quenn topluluğunun solisti Freddy Mercury, AIDS ile gelen zatürre yüzünden Londra`da öldü
1996- ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz`a Budapeşte`de Hilton Oteli lobisinde yumruklu saldırıda bulunuldu
25 Kasım 1893- Orhun Kitabeleri, Kopenhag Üniversitesi Genel Dil Bilimi profesörü ve Danimarka Kraliyet İlimler Akademisi üyesi Wilhelm Ludwig Thomsen tarafından okundu. Thomsen, Orhun alfabesini çözdüğünü, 15 Aralık 1893`te Danimarka Kraliyet İlimler Akademisi`nde sunduğu bildiriyle bilim dünyasına açıkladı
1925- Şapka giyilmesi konusundaki kanun, TBMM`de kabul edildi
Kanun, 28 Kasım`da yürürlüğe girdi
1945- Bestekar Lemi Atlı 76 yaşında İstanbul`da öldü
1958- Ahmet Adnan Saygun`un bestelediği Yunus Emre Oratoryosu, BM`nin yeni çalışma dönemi dolayısıyla New York`ta seslendirildi
1967- ABD Başkanı Johnson`un Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus Vance, Atina`nın önerilerini Ankara`ya getirdi. NATO Genel Sekreteri Brosio da arabuluculuk için Ankara`ya geldi. BM Güvenlik Konseyi, savaştan kaçınılması çağrısı yaptı
1973- Yunanistan`daki ayaklanmalar sonunda Başbakan Georgios Papadopulos, cunta tarafından devrildi
1979- Abdi İpekçi`nin katlinden sanık Mehmet Ali Ağca, Kartal Maltepe Askeri Ceza ve Tutukevi`nden kaçtı
1998- 55. Hükümet, gensoru ile düşürüldü. Devlet Bakanı Güneş Taner`in bakanlık görevi sona erdi. Başbakan Mesut Yılmaz, istifasını Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel`e sundu
1999- Yargıtay 9. Ceza Dairesi, terör örgütünün elebaşı Abdullah Öcalan hakkında verilen ölüm cezasını onadı
26 Kasım 1548- Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı ordusu, Halep`e girdi
1812- Napolyon Bonapart komutasındaki Fransız ordusu, büyük kayba uğrayarak Rusya topraklarını terk etmek zorunda kaldı
1926- Türkiye`nin ilk şeker fabrikası, Alpullu`da faaliyete geçti
1934- Atatürk`ün önerisiyle İsmet Paşa`ya, ``İnönü`` soyadı verildi
1934- Lakap ve unvanlar kaldırıldı. Kanunla ``Ağa, hacı, hafız, hoca, molla, efendi, bey, beyefendi, paşa, hanım, hanımefendi, hazretleri`` gibi lakap ve unvanlar kaldırılıyor; bütün yurttaşlar, kadın erkek, ``kanun karşısında ve resmi belgelerde yalnız adlarıyla anılır`` deniliyordu
1935- Afyon-Isparta demiryolu açıldı
1936- Tiyatro sanatçısı Toto Karaca`nın annesi Mari Felekyan öldü
1943- Tosya ve Ladik`te 7,2 büyüklüğündeki depremde 2 bin 824 kişi hayatını kaybetti
1947- Eski milli eğitim bakanlarından, köy enstitülerinin başlangıcı sayılan okulları kuran Saffet Arıkan öldü
1954- Kapalıçarşı`daki yangında 1394 dükkan harap oldu. Çarşı yanındaki 3 han ve birkaç bina büyük hasar gördü
1993- Almanya, PKK`yı terör örgütü ilan ederek, bütün yan kuruluşlarıyla birlikte kapattı
1996- Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Tansu Çiller, Susurluk kazasından söz ederken, ``Devlet uğruna kurşun atan da yiyen de şereflidir`` dedi
27 Kasım 1526- Kanuni Sultan Süleyman, Avusturya seferine çıktı
1780- Divan Edebiyatının kadın şairi Fitnat Hanım İstanbul`da hayatını kaybetti
1895- Fransız romancı Alexandre Dumas 71 yaşında öldü
1919- Bulgaristan, Müttefikler ile barış anlaşması imzaladı
1942- Alman orduları, Toulon Limanı`na girerken; buradaki Fransız donanması kendini yok etti
1947- İstanbul İnönü Stadyumu açıldı
1950- Kore`de Kunuri Savaşı başladı
1967- ABD Başkanı Johnson`un Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus Vance, üçüncü kez Ankara`ya gelerek Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil ile görüştükten sonra Türkiye`nin yeni önerilerini götürdü
Yunan cuntasından kesin cevabını vermesi istendi
1970- İstanbul Kültür Sarayı yandı
1976- CHP, Sosyalist Enternasyonal`e üye olacağını açıkladı
1994- Bestekar, edebiyatçı, gazeteci, yazar ve 1983-1987`de Halkçı Parti`den milletvekili olan Rüştü Şardağ öldü
1995- Türk müziği sanatçısı Abdullah Yüce, kalp krizi sonucu yaşamını kaybetti
1995- Çevirmen, araştırmacı, denemeci ve tiyatro yazarı Aziz Çalışlar öldü
(EKİP-SKA-EHK)
Haftanın Tarihine Bakış
21.
