Haftanın Tarihine Bakış

11.2011 - Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal`e, 24 Kasım 1934`te kabul edilen kanunla ``Atatürk`` soyadı verildi

Başbakan İsmet Paşa`nın kanun teklifiyle; Büyük Kurtarıcı`ya ``gerçekleri dile getiren en uygun, en güzel, en anlamlı soyadının verilmesi``, Mecliste oy birliğiyle alkışlar arasında kabul edildi

TBMM`nin, Mustafa Kemal`e ``Atatürk`` soyadı verilmesine ilişkin oturumunu anlatan Anadolu Ajansının haberi özetle şöyleydi: ``Reis, kanun teklifinin heyeti umumiyesini okudu. Bundan sonra kürsüye gelen İsmet Paşa dedi ki: `Arkadaşlar, Büyük Önderimiz, Cumhurreisimizin soyadı için kanun teklif ediyoruz. Düşündük ki, Soyadı Kanunu tatbik olunurken, Büyük Önder`in taşıyacağı adı tayin, Büyük Meclisin borcudur. Bu kanunla Atatürk adını teklif ediyoruz

İnanıyoruz ki, Atatürk adıyla büyük Türk Ulusu en büyük oğluna, en büyük saygılı hitabını yapmış olacaktır.` (Alkışlar)`` -Belli başlı diğer olaylar- 21 Kasım 1783- Jean de Rozier ve Marquis d`Arlandes, Paris`te 500 feetin üzerine çıkarak balonla ilk uçuşu gerçekleştirdi

1877- Edison, fonografı icat ettiğini duyurdu

1922- Lozan Konferansı çalışmalarına başladı

1923- Mustafa Kemal Paşa, Fevzi Paşa, İsmet Paşa, Kazım Karabekir Paşa, Ali Fuat Paşa, Kazım Paşa, Refet Paşa, Fahrettin Paşa, Cafer Tayyar Paşa ve cephede kahramanlık ve fedakarlık gösteren bazı sivil mebuslara, yeşil kırmızı şeritli İstiklal Madalyası verilmesi hakkında Başbakanlık Tezkeresi TBMM`de kabul edildi

1927- Samsun-Amasya demiryolu hattı işletmeye açıldı

1938- Atatürk`ün naaşı, törenle Etnografya Müzesi`ndeki geçici istirahatgahına getirildi

1940- Tüm Türkiye`de hava saldırılarına karşı karartma uygulamasına başlandı

1941- Yükseköğretimde ``Türk İnkılap Tarihi`` dersi zorunlu tutuldu

1952- ABD, ilk hidrojen bombasını Pasifik`te patlattı

1972- Ankara Radyosu, yurdun her yerine yayın yapmaya başladı

1996- Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK) Antlaşması Paris`te imzalandı

2002- Prag`taki NATO Zirvesi`nde Litvanya, Letonya, Estonya, Bulgaristan, Romanya, Slovakya ve Slovenya`nın ittifaka katılmaları kabul edildi

2005- Türkiye`nin, Oscar ödüllerinin ``En İyi Yabancı Film`` dalındaki temsilcisi ``Gönül Yarası``, New York`ta düzenlenen Uluslararası Queens Film Festivali`nde ``En İyi Film`` ödülünü aldı

22 Kasım 1332- Şair Aşık Paşa öldü

1617- Sultan I. Ahmet öldü; I. Mustafa tahta çıktı

1906- Öykü yazarı Sait Faik Abasıyanık doğdu

1906- SOS tehlike sinyali, Berlin`deki uluslararası radyo telgraf konvansiyonunda kabul edildi

1948- II. Türkiye İktisat Kongresi toplandı

1950- Dünya Barış Konseyi, şair Nazım Hikmet`e, İspanya`dan Pablo Picasso, Şili`den Pablo Neruda, Amerika`dan Paul Robeson ve Polonya`dan Wanda Jakubowska ile beraber Uluslararası Barış Ödülü verdi

1962- Hükümetin davetlisi olarak Türkiye`yi ziyaret eden Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios`un gezisi olaylı geçti

1963- ABD Başkanı John F. Kennedy, Dallas`ta suikastta öldü

1968- Ankara`da Dr. Kemal Beyazıt ve ekibi, ilk kalp naklini gerçekleştirdi. Maviş Karakurt adlı hasta 18 saat yaşayabildi

1975- Monarşi İspanya`ya geri döndü; Carlos İspanya Kralı oldu

1976- Yazar Sevgi Sosyal, 40 yaşında öldü

1982- Açıköğretim uygulaması başladı

1982- Türkiye I. Pul Kongresi Ankara`da yapıldı

1983- TRT Genel Müdürü Macit Akman, ``Yorgun Savaşçı`` filminin yaktırıldığını açıkladı

1994- Tiyatro oyuncusu Asuman Korad, Ankara`da hayatını kaybetti

2005- Atatürk`ün Nutuk`u orijinal metninden Rusça ve Yunanca`ya çevrildi

2006- Dünya Ekonomik Forumu Türkiye Zirvesi İstanbul`da başladı

23 Kasım 1918- Fransız generali Franchet d`Esperey, işgal orduları komutanı olarak İstanbul`a girdi. Beyaz ata binen Franchet d`Esperey`e, ``bir kral gibi`` tören yapılması tepki çekti

1925- Şurayı Devlet (Danıştay) kanunu kabul edildi

1936- Henry R. Luce tarafından yayınlanan Life dergisinin ilk sayısı çıktı

1942- ``Casablanca`` filminin ilk gösterimi New York`ta yapıldı

1967- ABD Başkanı Johnson`un Kıbrıs özel temsilcisi Cyrus Vance, Kıbrıs krizini görüşmek üzere Ankara`ya geldi. Daha sonra Türkiye`ye gelen BM Genel Sekreteri U. Thant`ın özel temsilcisi Rolz Bennet ile Vance, temaslarından sonuç alamayınca Atina`ya geçti

1970- Türkiye`nin Ortak Pazar`a üyeliği için 22 yıllık geçiş dönemi öngören Katma Protokol, Brüksel`de imzalandı

1976- Fransız düşünürü Andre Malraux öldü

1985- DSP Genel Başkanlığına Rahşan Ecevit seçildi

1990- Prof. Dr. Tansu Çiller, DYP`den siyasete atıldı

1992- Türk tiyatrosunun önemli isimlerinden sanatçı Vasfi Rıza Zobu 90 yaşında öldü

1993- Seramik sanatçısı Ünal Cimit 59 yaşında öldü

24 Kasım 1870- Mizah gazetesi ``Diyojen`` yayımlandı

1927- Ankara`da, Heinrinck Krippel tarafından yapılan Zafer Abidesi açıldı

1934- Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Meclisten çıkan kanunla ``Atatürk`` soyadını aldı

1941- II. Dünya Savaşı ortamında; pasta ve unlu yiyeceklerin yapımı yasaklandı

1961- BM, nükleer silah yasağını ABD`nin protestosuna karşın kabul etti

1963- ABD Başkanı John Kennedy`nin katil zanlısı Lee Harvey Oswald, Jack Ruby tarafından öldürüldü

1976- Van ve çevresinde, Çaldıran-Muradiye`de etkili olan 7,2 büyüklüğündeki depremde 3 bin 840 kişi öldü

1977- Yunanistan, Büyük İskender`in babası Kral II. Philip`in mezarının bulunduğunu açıkladı

1979- Basın Şeref Kartı sahibi Ahmet İhsan Bahçıvangil 69 yaşında yaşamını yitirdi

1981- Millet Mekteplerinin 1928`de açılışı ve Atatürk`ün Başöğretmenliği kabul tarihi olan 24 Kasım günü, bu yıldan itibaren Öğretmenler Günü olarak kutlanmaya başlandı

1988- Sürgünde Bağımsız Filistin Devleti kuruldu

1989- Hakkari`nin Yüksekova ilçesi İkiyaka köyünde, çoğu kadın ve çocuk olmak üzere 28 vatandaş, teröristlerce öldürüldü

1991- Quenn topluluğunun solisti Freddy Mercury, AIDS ile gelen zatürre yüzünden Londra`da öldü

1996- ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz`a Budapeşte`de Hilton Oteli lobisinde yumruklu saldırıda bulunuldu

25 Kasım 1893- Orhun Kitabeleri, Kopenhag Üniversitesi Genel Dil Bilimi profesörü ve Danimarka Kraliyet İlimler Akademisi üyesi Wilhelm Ludwig Thomsen tarafından okundu. Thomsen, Orhun alfabesini çözdüğünü, 15 Aralık 1893`te Danimarka Kraliyet İlimler Akademisi`nde sunduğu bildiriyle bilim dünyasına açıkladı

1925- Şapka giyilmesi konusundaki kanun, TBMM`de kabul edildi

Kanun, 28 Kasım`da yürürlüğe girdi

1945- Bestekar Lemi Atlı 76 yaşında İstanbul`da öldü

1958- Ahmet Adnan Saygun`un bestelediği Yunus Emre Oratoryosu, BM`nin yeni çalışma dönemi dolayısıyla New York`ta seslendirildi

1967- ABD Başkanı Johnson`un Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus Vance, Atina`nın önerilerini Ankara`ya getirdi. NATO Genel Sekreteri Brosio da arabuluculuk için Ankara`ya geldi. BM Güvenlik Konseyi, savaştan kaçınılması çağrısı yaptı

1973- Yunanistan`daki ayaklanmalar sonunda Başbakan Georgios Papadopulos, cunta tarafından devrildi

1979- Abdi İpekçi`nin katlinden sanık Mehmet Ali Ağca, Kartal Maltepe Askeri Ceza ve Tutukevi`nden kaçtı

1998- 55. Hükümet, gensoru ile düşürüldü. Devlet Bakanı Güneş Taner`in bakanlık görevi sona erdi. Başbakan Mesut Yılmaz, istifasını Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel`e sundu

1999- Yargıtay 9. Ceza Dairesi, terör örgütünün elebaşı Abdullah Öcalan hakkında verilen ölüm cezasını onadı

26 Kasım 1548- Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı ordusu, Halep`e girdi

1812- Napolyon Bonapart komutasındaki Fransız ordusu, büyük kayba uğrayarak Rusya topraklarını terk etmek zorunda kaldı

1926- Türkiye`nin ilk şeker fabrikası, Alpullu`da faaliyete geçti

1934- Atatürk`ün önerisiyle İsmet Paşa`ya, ``İnönü`` soyadı verildi

1934- Lakap ve unvanlar kaldırıldı. Kanunla ``Ağa, hacı, hafız, hoca, molla, efendi, bey, beyefendi, paşa, hanım, hanımefendi, hazretleri`` gibi lakap ve unvanlar kaldırılıyor; bütün yurttaşlar, kadın erkek, ``kanun karşısında ve resmi belgelerde yalnız adlarıyla anılır`` deniliyordu

1935- Afyon-Isparta demiryolu açıldı

1936- Tiyatro sanatçısı Toto Karaca`nın annesi Mari Felekyan öldü

1943- Tosya ve Ladik`te 7,2 büyüklüğündeki depremde 2 bin 824 kişi hayatını kaybetti

1947- Eski milli eğitim bakanlarından, köy enstitülerinin başlangıcı sayılan okulları kuran Saffet Arıkan öldü

1954- Kapalıçarşı`daki yangında 1394 dükkan harap oldu. Çarşı yanındaki 3 han ve birkaç bina büyük hasar gördü

1993- Almanya, PKK`yı terör örgütü ilan ederek, bütün yan kuruluşlarıyla birlikte kapattı

1996- Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Tansu Çiller, Susurluk kazasından söz ederken, ``Devlet uğruna kurşun atan da yiyen de şereflidir`` dedi

27 Kasım 1526- Kanuni Sultan Süleyman, Avusturya seferine çıktı

1780- Divan Edebiyatının kadın şairi Fitnat Hanım İstanbul`da hayatını kaybetti

1895- Fransız romancı Alexandre Dumas 71 yaşında öldü

1919- Bulgaristan, Müttefikler ile barış anlaşması imzaladı

1942- Alman orduları, Toulon Limanı`na girerken; buradaki Fransız donanması kendini yok etti

1947- İstanbul İnönü Stadyumu açıldı

1950- Kore`de Kunuri Savaşı başladı

1967- ABD Başkanı Johnson`un Kıbrıs Özel Temsilcisi Cyrus Vance, üçüncü kez Ankara`ya gelerek Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil ile görüştükten sonra Türkiye`nin yeni önerilerini götürdü

Yunan cuntasından kesin cevabını vermesi istendi

1970- İstanbul Kültür Sarayı yandı

1976- CHP, Sosyalist Enternasyonal`e üye olacağını açıkladı

1994- Bestekar, edebiyatçı, gazeteci, yazar ve 1983-1987`de Halkçı Parti`den milletvekili olan Rüştü Şardağ öldü

1995- Türk müziği sanatçısı Abdullah Yüce, kalp krizi sonucu yaşamını kaybetti

1995- Çevirmen, araştırmacı, denemeci ve tiyatro yazarı Aziz Çalışlar öldü

(EKİP-SKA-EHK)