Hazırlanan proje ile Erzincan, Erzurum, Ağrı ve Tunceli il ve ilçelerinde soruşturma yapan yaklaşık 200 savcı ve hakim, İngiltere ve Portekiz'e gönderilecek. Katılımcılardan, yapacakları çalışma ziyaretleri sırasında aldıkları notlar ve yaptıkları gözleme dayalı olarak ziyaret değerlendirme raporu düzenlemeleri talep edilecek. Düzenlenecek raporda, çapraz sorgunun Türkiye'de nasıl ve ne şekilde etkin olarak uygulanabileceğine dair çözüm önerileri getirmeleri istenecek. Ceza mahkemelerinde yapılan yargılamanın temel amacının sanık ve mağdurun haklarının olduğunu unutmadan ve bu hakları koruyarak, maddi gerçeğin yani, yargılamaya konu olayın olabildiğince gerçek şekilde ortaya konulması olduğunu dile getiren HSYK, bu amaç doğrultusunda başvurulabilecek en önemli yöntemlerden birisinin 'çapraz sorgu' olduğunu ifade etti.
Çapraz sorgunun, savcı ve avukat tarafından tanığa doğrudan sorular sorulmak suretiyle ve diğer delilleri tartışarak belirsizlikleri aydınlatmak, yanlış anlamaları düzeltmek, tanığın ve tanık açıklamasının güvenilirliğini araştırmak ve sınamak için yapılan bir sorgulama tekniği ve delil elde etme aracı olduğu belirtildi. Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine üye olduğunu hatırlatan HSYK, adil yargılanma hakkının ihlal edilmiş olması nedeniyle her yıl hakkında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne birçok dava açıldığını vurguladı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin verilerine göre Türkiye aleyhine yapılan başvuru sayısının 2010 yılında 6 bin 500 civarında iken bu sayının 2011 yılında 9 bine kadar çıktığı ifade edildi. Bu sayı ile Türkiye'nin aleyhine en çok başvuru yapılan ülkelerdin bir tanesi olduğuna dikkat çekildi.
KİŞİLERİN VE TOPLUMUN VİCDANINI YARALAYAN KARARLAR VERİLEBİLİYOR
Zaman zaman yüklü tazminatlara mahkum olunduğunu anlatan HSYK, "Açılan davaların bir kısmı, özellikle sanıklara 'çapraz sorgu' imkânının etkin bir şekilde tanınmamış olmasına dayanmaktadır. Bu konudaki eksiklik uluslararası gözlemcilerin raporlarına da yansımış (örneğin her yıl hazırlanan Avrupa Birliği İlerleme Raporları ve Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Raporlarında bu konuya sıklıkla vurgu yapılmaktadır), bu hususta hakim ve savcıların özenli davranmadıkları hususuna dikkat çekilmiştir. Ülkemizdeki hakim ve savcıların yetersizliği, suç sayısının çokluğu ve çeşitliliği, hakim ve savcı başına düşen iş yükünün fazlalığı gibi nedenlerle, ulusal ve uluslararası hukukun zorunluluğu kıldığı, adil bir yargılama yapmak için önemi tartışılmaz olan çapraz sorgunun ülkemizde etkin bir şekilde uygulandığını söylemek mümkün değildir. Bu nedenle zaman zaman kişilerin ve toplumun vicdanını yaralayan kararlar verilebilmektedir. Haklı nedenleri olmakla birlikte, çapraz sorgunun etkin bir şekilde uygulanmamasının en büyük sebebi, hâkim, savcı ve avukatların bu konunun önemi konusunda farkındalıklarının yeterince artmamış olmasıdır. Adil bir yargılama yapılması ve bunun neticesinde gerçeğin ortaya çıkartılması noktasında hakim, savcı ve avukatların oynadıkları rolün önemi tartışmasızdır. Türk yargısında sorunlu olduğu dile getirilen çapraz sorgu konusunda, iyi uygulamalara sahip Avrupa ülkelerinin ziyaret edilmesi, buradaki işleyişin yerinde görülerek, konusunda uzman kişilerden bilgi alınması, hâkim ve savcılar ile avukatların bu sorunun çözümü noktasındaki farkındalıklarını arttıracaktır." görüşlerine yer verdi.
ERZİNCAN CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI PROJEYİ YÜRÜTÜYOR
Cumhuriyet savcıları ile soruşturmalar sırasında emri altında görev yapan adli kolluk görevlilerinin çapraz sorgu konusunda eğitiminden ve bu konudaki bilinçlerinin arttırılmasından sorumlu olan Erzincan Cumhuriyet Başsavcılığı ve HSYK ortaklığında hazırlanan bu projede, Erzincan, Erzurum, Ağrı ve Tunceli il ve ilçelerinde soruşturma yapan yaklaşık 200 savcı ve hakim ile, yargılama sırasında görevli avukatları, konu hakkında akademik çalışma yapan akademisyenleri ve bu alanda faaliyet gösteren sivil toplum örgütleri üyelerini yararlanıcı kitle olarak öngörüldüğü ifade edildi. Yararlanıcıların hakim ve savcı sınıfından 36 Hukuk Fakültesinden 2 ve Baro'dan 2 olmak üzere 40 kişi olarak öngörüldü.
Bu kişilerin Haziran ayında 2 grup halinde 1 haftalık süre ile İngiltere ve Portekiz ülkelerine ziyarette bulunmaları düşünülüyor .
Hakim ve Savcılar, 'Çapraz Sorgu' Eğitiminden Geçecek
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde Türkiye aleyhine açılan davaların sebepleri arasında özellikle "sanıklara çapraz sorgu imkanının etkin bir şekilde tanınmamış olmasının" yer alması Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nu (HSYK) harekete geçirdi.
