Hamas 29 Yaşında

ULA ATALLAH - Filistin'deki İslami Direniş Hareketi (Hamas), kuruluşunun 29'uncu yılında içeride 'kanayan yara' halini alan fiili bölünmüşlük durumu, dışarıda ise Arap Baharı sonrası yaşanan konjonktürel değişimlere bağlı olarak gelişen bir dizi problemle karşı karşıya bulunuyor.

AA muhabirine konuşan Filistinli akademisyen ve uzmanlar, içeride ulusal uzlaşının sağlanması, dışarıda ise bölge ülkeleri ile gerilen ilişkilerin düzeltilmesi, uluslararası tanınırlık, ekonomik destek konusu ve İhvan ile olan organik bağı gibi Hamas'ın çözüm bekleyen meselelerine ilişkin değerlendirmeler yaptı.

Gazze'deki El-Umme Üniversitesi Öğretim Görevlisi Adnan Ebu Amir, 'Hamas'ın iç problem olarak karşı karşıya olduğu en büyük sıkıntılardan biri, Fetih Hareketiyle uzlaşının sağlanması ve ayrılığın bitirilmesi meselesi.' dedi.

- Sağlanacak Filistin uzlaşısı Hamas için 'tarihi'

Uzlaşı konusunda yaşanan başarısızlığı 'kanayan yara' şeklinde tanımlayan Ebu Amir, Filistin'de sağlanacak bir ulusal uzlaşının Hamas'a siyasi ve tarihi açıdan büyük bir rol vereceğini, dışarıda da yeni ufuklar açacağını söyledi.

Hareketin dışarıda yaşadığı sorunlara ilişkin de değerlendirmelerde bulunun Ebu Amir, Hamas'ın özellikle Arap devrimlerinden sonra bazı bölge ülkeleriyle gerilen ilişkilerini yeniden düzenlemesi gerektiğini kaydetti.

Ebu Amir, 'Hareketin dış ilişkilerinde daha çok açılım yapması gerekiyor. Hamas, kendisini örgütsel ve partisel boyutundan öte bir Filistin hareketi şeklinde tanımlayarak tüm taraflara yaklaşmalı. Bölgedeki mevcut durum, hareketin siyasi ve ekonomik ihtiyaçları, Hamas'ın başta İran ve Mısır olmak üzere tüm ülkelere yaklaşmasını gerektiriyor.' dedi.

- Hamas, tüm eksen ve taraflarla iyi ilişkilerini korumalı

El-Mustakil Araştırma Merkezi Başkanı İbrahim el-Medhun ise Hamas'ın öncelikli olarak çözüm bekleyen en önemli problemlerinden birinin 'uluslararası toplum tarafından tanınma meselesi' olduğunu ifade etti.

'Bölgede yaşanan gelişmeler çerçevesinde Hamas'ın uluslararası toplum tarafından tanınmaya, tüm eksen ve taraflarla iyi ilişkilerini korumaya ihtiyacı var.' diyen Medhun, Hamas'ın ayrıca 'ulusal bir kurtuluş hareketi olduğunu ispat için çaba sarf etmesi gerektiğini' dile getirdi.

Hareketin hem siyasi, hem de maddi destek istediğini belirten Medhun, 'Ekonomik destekle ilgili Hamas'ın önünde zor seçenekler var. Özellikle bazı ülke veya yardım kuruluşlarının direniş hareketlerine sağladığı maddi desteklerin çoğu şu an başka taraflara gidiyor.' diye konuştu.

- Hamas, partizanlıktan, İhvan ile olan ideolojik bağından uzaklaşmalı

Ramallah'taki Siyasi ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Müdürü Hani el-Mısri, Hamas'ın kendisini kuşatıcı ve ulusal bir hareket olarak gösterme konusunda sıkıntı yaşadığını söyledi.

Hamas'ın partizanlıktan, İhvan ile olan ideolojik bağından uzaklaşması, siyasi olarak kendisini yeniden toparlayarak yeni bir aşamaya geçmesi gerektiğini savunan Mısri, hareketin, içeride ve dışarıda etkili bir ağırlık kazanmayı başardığını vurguladı.

'Hamas, geçmiş yıllarda direniş alanında sergilediği tecrübeleriyle, siyaseti harmanlayabilir.' diyen Mısri, hareketin içeride ve dışarıda güçlü bir aktör olduğunu, bu nedenle halihazırdaki değişimleri iyi okuması gerektiğini kaydetti.

- Hamas'ın kuruluşu

Hamas hareketi, başta Şeyh Ahmed Yasin olmak üzere Müslüman Kardeşler Teşkilatı (İhvan) liderleri tarafından 14 Aralık 1987'de kuruldu. Askeri gücündeki artıştan sonra örgüt, 1992'de İzzeddin el-Kassam Tugayları adıyla, silahlı bir direniş kanadı oluşturdu.

Hamas, 2006'da Filistin meclis seçimlerinde aldığı oylarla iktidara gelmiş ve İsmail Heniyye başkanlığında hükümeti kurmuştu. Fetih hareketi bunun ardından siyaset sahnesini Hamas'la paylaşmak zorunda kaldı. Fetih'in tepkisinin yanı sıra ABD, AB ve İsrail de seçim sonuçlarını tanımadı.

Hamas'ın 2006'daki seçimlerden başarıyla çıkmasının ardından, Gazze'ye abluka uygulamaya başlayan İsrail, gıda ve inşaat malzemelerinin girişine de kısıtlama getirdi. İsrail'in, Gazze'ye yönelik ablukası uluslararası tepkilere rağmen aralıksız devam ediyor.

Uzun yıllar süren anlaşmazlığın ardından Hamas ve Fetih arasında da 23 Nisan 2014'te milli mutabakata varılmış ve bu çerçevede 2 Haziran'da Rami el-Hamdallah başkanlığında 'Uzlaşı Hükümeti' kurulmuştu.

Uzlaşı Hükümeti Haziran 2014'te oluşturulmasına rağmen hareketler arasındaki siyasi ihtilafların devam etmesi nedeniyle Gazze Şeridi'ndeki görevler teslim edilmedi. Hükümet, görevi teslim almamasına gerekçe olarak Hamas'ın Gazze'de gölge hükümet oluşturmasını gösterirken, Hamas ise bu iddiayı reddediyor.

Fetih ve Hamas hareketleri arasında bir süredir Refah Sınır Kapısı'nın kapalı olması nedeniyle anlaşmazlık yaşanıyor. Fetih hareketi, Mısır'ın açıklamaları doğrultusunda Hamas'tan kapının idaresini tamamen Ulusal Uzlaşı Hükümeti'ne bırakması çağrısında bulunurken, Hamas, Mısır'ın kapıyı hiçbir şart koşmaksızın sürekli açık tutması gerektiğini savunuyor.

Hamas, her yıl 14 Aralık'ta kuruluş yıl dönümünü kutluyor.