Hedefteki elçiler Edelman ve Jeffrey

Belgelerde Türkiye ile ilgili ağır yorum yapan eski ABD Büyükelçileri Edelman ve Jeffrey, Başbakan Erdoğan’ın hedefi oldu. Demeçlerinde mavi boncuk dağıtan elçilerin kritpolarda hakarete varan yorumları dikkat çekiyor

Wıkıleaks belgelerinde Türkiye’yle ilgili bir çok tartışmalı rapor yazan ABD’nin eski Ankara Büyükelçileri Eric Edelman ve James Jeffrey’in Amerikan yönetimine farklı raporlar yazarken, Türkiye’de ise mavi boncuk dağıttıkları ortaya çıktı. Başbakan Erdoğan’ın “İki büyükelçinin kişisel kininden kaynaklanan yalan ve iftiraları gerçek kabul ederek, hükümeti suçlamak büyük bir yanlıştır. Özür yetmez, ABD yönetimi gereğini yapmalıdır” dediği büyükelçilerin tartışılan kriptoları ve yaşananlar şöyle:

"POTANSİYEL TEHLİKE 'TÜRKİYE'NİN YENİ OSMANLI' POLİTİKALARI"

2008-2010 arasında Ankara Büyükelçiliği yapan James Jeffrey 20 Ocak 2010 tarihli belgede ABD için en büyük tehlikenin Türkiye’nin “Ortadoğu ve Balkanlar’da yürüttüğü yeni Osmanlıcı politikalar” olduğunu belirtiyor. “Geçmişe dönme” eğiliminin çok açık olduğu ve Türklerin, daha İslami ve endişe verici bölgesel aktörlerle işbirliği yapma eğiliminin yeni sorunlar oluşturacağını ifade ediyor.
‘Türkiye’nin Batı’dan koptuğu nasıl söyleyebilir’
Bu belgenin yazımından iki hafta sonra Jeffrey, 3 Şubat 2010’da Sabah Gazetesi’ne verdiği röportajda “Her şeyden önce, Arap ülkelerinin çoğuyla yakın ilişkilerimiz var. Kapsamlı güvenlik, ekonomik, siyasi, diplomatik ve enerji alanında tarihi ilişkilerimiz var. Hepsi dünyadaki en yakın dostlarımızın arasında. Başka hangi ülkeler düşünülüyor bilemiyorum ama Arap ülkelerinin ve halklarının büyük çoğunluğu Batı’nın ve ABD’nin yakın mütefikidir. Türkiye’nin Batı’dan kopup alternatife yöneldiği nasıl söyleyebilir” diyerek kriptoda yazılanın tam tersi görüşleri ifade ediyor.

DIŞİŞLERİ UYARDI

Ancak Jefrey’in sözlerinden rahatsız olan Türkiye 6 Şubat 2010 tarihinde ABD Elçisi’ne ‘iç politikaya girme’ uyarısı yaparak şöyle deniyordu: “Diplomatik teamüller uyarınca Büyükelçilerin görev yaptıkları ülkelerin iç politikası hakkında yorumlarda bulunmamaları beklenir. Bu itibarla Sayın Jeffrey’nin de bu konuya daha büyük hassasiyetle yaklaşmış olması ve Türk iç siyasi yaşamı hakkında beyanda bulunmaktan kaçınması gerekirdi.”

ERDOĞAN 6 HAFTA RANDEVU VERMEDİ

Belgelerde Erdoğan için hakarete varan ifadeler kullanan, hükümet üyeleri için yolsuzluk iddialarında bulunan Eric Edelman Türkiye’de görev yaptığı 2003-2005 arasında hep tartışılan isim oldu. Belgelerde, “Parti içinde Erdoğan ’ın güce duyduğu açlık kendini otoriterlik ve başkalarına güven duymama olarak gösteriyor. Allah’a inanır ama ona güvenmez” diyen Edelman Başbakan Erdoğan’ı tanımlarken “Küstah bir gurur. Azgın bir hırsı var” gibi ifadeler kullanıyor.

MUHALİFLİĞİ BİLİNİYORDU

2003’te reddedilen Irak Savaşı tezkeresinin ardından Edelman’ın Türkiye’ye muhalif olduğu biliniyordu. Edelman’la en büyük kriz Aralık 2004’te yaşanmıştı. ABD’nin Irak’ta düzenlediği Felluce operasyonundan müslümanların endişe duyduğu belirtilince kriz çıkmış ve Başbakan Erdoğan’la kapsamlı değerlendirmelerde bulunmak amacıyla randevu isteyen Edelman’a 6 hafta boyunca cevap verilmemişti. Bu kriz 8 Aralık’ta Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Namık Tan’a sorulduğunda iyice netleşti. Tan’ın ılımlı cevabının ardından Başbakan Erdoğan Büyükelçi Edelman’a 13 Aralık’ta beklenen randevuyu verdi. Başbakanlık’ta Edelman’ı kabul eden Erdoğan Büyükelçi ile 1 saat 10 dakika görüştü. Görüşmede PKK ve Irak Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Bayati’nin, Irak-ABD-Türkiye arasında yapılmasını önerdiği üçlü görüşmenin bir an önce düzenlenmesi konuşulmuştu.