'Hepsini öldürerek çözemeyiz'

ABD Savunma Bakanı Robert Gates, Türk ve Amerikalı gazetecilerle buluşacağı toplantıya yaklaşık bir saat geç kaldı. Bakan’ın geç kalmasının nedeni Genelkurmay Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ’la görüşmesinin uzun sürmesiydi. Gazeteciler serzenişe başlamışlardı ki, Gates hızla salona girdi ve yine hızla soruları yanıtlamaya başladı. Tahmin edileceği gibi, Türk gazetecilerin yoğunlaştığı konuların başında PKK ile mücadelede işbirliği geliyordu.

‘Çözüm öldürmek değil’
Gates, PKK ile mücadelede işbirliği ve çözüm konusunda ne düşündüğü sorusunu yanıtlarken, Org. Başbuğ’a da atıfta bulunarak şöyle dedi:
“Orgeneral’in de (Başbuğ) söylediği gibi, nihai çözüm herkesi öldürmek değildir. Zaten Kuzey Irak’taki Bölgesel Yönetim’in Başkanı Barzani’yle görüşmemizde, bölgesel yönetimin, PKK’ya şiddete son vermesi yönünde baskı kurmasının önemine işaret ettim.”
Org. Başbuğ’un Gates’le bu konuyu konuşurken, bir yandan da eşzamanlı olarak devletin diğer organlarının ekonomik ve sosyal önlemleri alması gerektiğini vurgulayarak her zamanki yaklaşımını yansıttığı da öğrenildi.
Gates ayrıca, işbirliği bağlamında istihbarat, keşif ve gözetleme araçları konusunda ihtiyaç olduğunu, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a da söylediği gibi Washington’a dönünce bu konuda başka neler yapabileceklerine bakacaklarını belirtti.

Açılıma destek
Gates, Başbakan Erdoğan’ın girişimini olumlu bulduklarını da söyleyerek şöyle devam etti:
“Topluma dönmeye hazır olanla, iflah olmayacakları birbirinden ayırmak gerekir. Bu bağlamda Başbakan Erdoğan’ın girişimini (açılım süreci) olumlu karşılıyoruz.”

Çuval geçirme olayı
Gates’e, 2003’te Süleymaniye’de ABD’li askerlerin Türk askerlerin başına çuval geçirmesi olayının hata olup olmadığı, etkisinin geçip geçmediği de soruldu. Çuval geçirme olayı sırasında komutan olan Ray Odierno’nun Türkiye’de “çuvalcı paşa” olarak tanındığı da anımsatılarak sorulan soruya Gates, şu yanıtı verdi:
“Ben o zaman Savunma Bakanı değildim. İlgili değildim. Texas’ta üniversitedeydim ve futbol takımına koç aramakla meşguldüm. Odierno’nun unvanı ortada. Ona Başkan’ın (Obama) da benim de itimadımız tam. Biz Türkiye ile ilişkilere, işbirliğine çok önem veriyoruz. Türk halkına, özellikle Türk askerine çok büyük saygımız var.”

Radarların yerleştirilmesi
ABD’li Bakan’ın bilgi verdiği konulardan biri de NATO kapsamındaki füze kalkanı sistemi bağlamında radarların Türkiye’ye yerleştirilmesiydi. Gates, bu konudaki soruyu yanıtlarken şu bilgiyi verdi:
“Balistik füzelerin yaygınlaşması yüzünden ortaya konan füze savunma sistemi konusunda, Türkiye’nin NATO kapsamında neler yapabileceğini konuştuk. İki radarın Türkiye’ye yerleştirilmesi konusunu ele aldık.”
Gates, Amerikalı bir gazetecinin radar gemilerinin Karadeniz’de nasıl konuşlanacağına ilişkin sorusuna ise, “Bu konuda konuşmak istediğimden emin değilim” yanıtını verdi.

İran ve nükleer silah
Gates, Türkiye’nin İran konusunda arabulucu olması gibi bir konuyu görüşmediklerini belirtirken, “Türkiye, İran konusunda yeterli çabayı gösteriyor mu?” sorusuna da şu yanıtı verdi:
“Türkiye, İran konusunda çok değerli. Çünkü bizim için zor olabilecek şekilde İran’la konuşabiliyorlar. Bundan fırsatlar doğabilir. İran’ın sürmekte olan programlarına karşın Birleşmiş Milletler nezdindeki endişeler konusunda ortak anlayışa sahip olmamız lazım. Türkiye’de o anlayışın olduğu izlenimi aldım. Bu yolda ilerleyeceğiz.”

Eksen kayması
Gates, Türkiye’nin eksenini değiştirdiği yorumlarına ilişkin soruya da şu karşılığı verdi:
“Türkiye coğrafi olarak çok özgün bir pozisyonda, her alandaki çabalarının olumlu karşılanması lazım. Avrupa’dan Ortadoğu’ya çok özel bir iletişimi var.”
Erdoğan’ın, İran dışındaki ülkelerin de nükleer silah sahibi olduğunu, bunlar arasında İsrail’i saydığı anımsatılınca Gates, şu değerlendirmeyi yaptı:
“İran başka bir ülkeyi yok etme amacını açıklamış bir ülke olarak Nükleer Silahları Önleme Anlaşması’nı çiğnedi. Uranyumu zenginleştirme çabaları sürüyor. İran’da bu sorun konusunda bir ilerleme görmüyoruz. İlerleme için zenginleştirilmiş uranyumu Atom Enerjisi Kurumu’na teslim etmeleri gerekir.”
Gates, Afganistan için Türkiye’den yeni asker istemediklerini, Türkiye’nin Afganistan’daki ortaklığından çok memnun olduklarını da vurguladı.