'Heybeliada Açıklaması Tarih, Medeniyet Ve Adalet Paneli'

Türk Tarih Kurumundan (TTK) yapılan açıklamaya göre, Heybeliada'daki Hüseyin Rahmi Gürpınar Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi'nde gerçekleştirilen panelin açılış konuşmasını, Adalar Kaymakamı Mustafa Ayhan yaptı.

Ayhan, Adalar'ın dinlerin ve dillerin uyum içerisinde bir arada yaşayabildiği bir yapı olduğunu belirterek, "Farklılıkları yaşarken var olduğumuz yapının değerini bilerek hareket etmek gerekir. Bu bakımdan böyle bir çalışmanın Adalar'da yapılması ayrıca anlamlıdır." değerlendirmesinde bulundu.

Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Refik Turan da konuşmasında, büyük devlet olmanın ve farklılıkları bir arada yaşatmanın önemine değindi.

Turan, "Devlet olmak, kültür ve medeniyet sahibi olmak tarihte her millete bahşedilmiş bir hususiyet değildir. Bu gelişmişliği yakalayan milletlerin sayısı azdır. Bu milletler hükmeden milletlerdir. Bir kültürün medeniyete dönüşmesinin ana teması güçlü bir devlettir." ifadelerini kullandı.

Dünya tarihinde "paks devletler" olarak ifade edilen siyasal yapılar olduğunu anlatan Turan, "Paks Hazarya, Paks Ottomana, Paks Romana gibi devletler, çeşitli halkları, dini yapıları ve grupları adalet bağı ve güvenlik çerçevesinde bir arada yaşatabilen devletlerdir. Bugün Paks Britanika, Paks Amerika devletleri de var deniyor ama ne kadar paks oldukları oldukça şüphelidir. Çünkü bunlar kendi içinde devrolmuş halkları artık yaşatmıyorlar. Paks devlet olmak, kendinden farklı olanları yaşatabilmektir." diye konuştu.

Fatih Sultan Mehmed'in İstanbul'un fethiyle birlikte Bizans'tan iki önemli miras devraldığını aktaran Turan, "İstanbul ve Ayasofya ile birlikte topyekunn Ortodoks halk da devralınmıştır. Fatih bunu Patrikhaneyi bizzat kendisi kurarak, imtiyaz vererek yapmıştır. Ortodoks halk da bunun karşılığını kısa sürede vermiştir." dedi.

Refik Turan, 1396'da Katolik dünyasının Osmanlı'yı bertaraf etmek için Haçlı Seferi düzenlediğinde Yıldırım Bayezid'in Anadolu Beyliklerinin yanı sıra Sırp Lazar'ı da müttefik olarak yanına aldığını hatırlatarak, Katoliklerin baskısına rağmen Yıldırım'ın yanında yer alan Lazar'ın Niğbolu ve Ankara Savaşlarında önemli katkılar sağladığını kaydetti.

Bu ittifakın sebebinin Katolik dünyasında kabul görmeyen Ortodoksların, Osmanlı'yı temsilcileri olarak görmesi olduğunu belirten Turan, bu emanet halinin 19. yüzyıla kadar sürdüğüne değindi.

Turan, şunları kaydetti:

"Her devlette kurucu unsur vardır ama ondan sonra sadece kurucu unsurla gitmez. Büyük devletler halkları içine alarak, onları yaşatarak büyürler. Cezayir'den Kazan'a, Ukrayna'dan Yemen'e kadar uzanan Osmanlı da böyle büyük bir devlet. Devletler halklara verirler. Öncelikle hayat idamesi, varlıklarının devam garantisini, güvenlik, adalet, dini düşüncesini ve inancını yaşama özgürlüğü verirler ama vermedikleri de vardır. Hiçbir büyük devlet hükümranlığına kimseyi ortak etmez. Güçlü hiçbir devlet yönetme hakkından başkasına pay vermez, aksi halde kendisi yaşayamaz."

Türkiye Cumhuriyeti'nin bedel ödenerek kazanıldığının altını çizen Turan, "Bedeli bizim binlerce şehidimiz ve gazimizdir." ifadelerini kullandı.

Konuşmalarının ardından Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Refik Turan başkanlığında düzenlenen panelde, Prof. Dr. Güray Kırpık, "Milli Tarih ve Kültür Açısından Heybeliada", Prof. Dr. Ahmet Hikmet Eroğlu, "Tarihten Günümüze Fener Rum Patrikhanesinin Kiliseler ve Devletler Açısından Konumu", Prof. Dr. Ayten Sezer Arığ, "Heybeliada Ruhban Okulu: Kuruluşu, Faaliyetleri, Kapanışı ve Tartışmalar" ve Dr. Öğr. Gör. Hakan Gökpınar, "Heybeliada Ruhban Okulu Meselesinin Türk-Alman Kamuoyuna Yansımaları" başlıklı bildirilerini sundu.

Panelde, yüzyıllardır faal olan İstanbul Ortodoks Patrikhanesi ile 1844'te açılıp 1971'de kapatılan Heybeliada Ruhban Okulunun tarihine ve faaliyetlerine dair değerlendirmeler de yapıldı. Panelde ayrıca, adanın tarihine ışık tutun belgeler de sergilendi.

Panele, İlçe Garnizon Komutanı Albay Eren Günay, İlçe Müftüsü Alim Anar, İlçe Milli Eğitim Müdür Vekili Sadrettin Peker ve öğrenciler de katıldı.