Idrardan kan gelmesi durumunun tipta “hematüri” olarak adlandirildigini ifade eden Medical Park Karadeniz Hastanesi Üroloji Uzmani Doç. Dr. Hasan Turgut, idrarda gözle görülebilen miktarda kan olmasina ise “makroskopik hematüri” denildigini söyledi.
Doç. Dr. Turgut, “Idrarda gözle görülemeyen ancak laboratuvar incelemesinde tespit edilebilen kan olmasi ise mikroskopik hematüridir” diye konustu.
Idrar yollarinda görülen kanamanin ciddiye alinmasi gereken önemli bir patoloji olduguna dikkat çeken Doç. Dr. Turgut, “Basit bir idrar yolu enfeksiyonundan üriner sistem kanserlerine kadar birçok hastaligin habercisi olabilir. Bu nedenle idrarda sadece bir kez bile kan görülürse saglik kurulusuna basvurulmalidir” uyarisinda bulundu.
Idrarda kan görülmesine yol açan nedenler
Doç. Dr. Turgut, idrarda kan görülmesine yol açan bazi yaygin nedenleri söyle siraladi:
“Idrar Yolu Enfeksiyonlari (IYE): IYE’ler, idrar yolunun enfeksiyonu sonucu idrarda kanama ile sonuçlanabilir. IYE’ler, idrar yolunda tahrise ve iltihaba neden olabilir.
Böbrek taslari: Böbrek taslari, böbreklerde olusan sert minerallerdir. Bu taslar böbreklerden idrar yolu boyunca geçerken tahrise ve kanamaya yol açabilir.
Idrar yolu taslari: Idrar yolunun herhangi bir yerinde olusan taslar da kanamaya neden olabilir. Bu taslar idrar yolunu tahris edebilir.
Prostat büyümesi: Prostat, mesanenin hemen altinda yer alan ve üretranin ilk kisminin etrafini saran bir organdir. Prostat, erkeklerde özellikle 40’li yaslardan sonra büyümeye baslar. Büyüyen prostat üretraya baski yaparak idrar çikisini belirli ölçüde engelleyebilir. Iyi huylu prostat büyümesi (Benign Prostat Hiperplazisi, BPH); idrar yaparken zorlanma, sik idrara gitme gibi belirtilere neden olur. Erkeklerde idrardan kan gelmesi durumunda da akla BPH ’da gelmelidir. Prostat bezinin enfeksiyonu olan prostatit de benzer semptomlarin olusmasina yol açabilir.
Üriner sistem tümörleri: Böbrek, mesane veya idrar yolunda bulunan tümörler, idrarda kanamaya yol açabilir. Özellikle agrisiz, pihtili, pelte seklinde kanama mesane kanseri için oldukça önemli bir belirteçtir. Hastalarda sigara öyküsü de mevcutsa, mesane kanserine ve böbrek kanserine yakalanma riski artar.
Böbrek hastaliklari: Böbrek hastaliklari, böbreklerin normal islevlerini yerine getirememesi sonucu idrarda kanamaya yol açabilir.
Ilaçlar ve kanin pihtilasma bozukluklari: Bazi ilaçlar veya kanin pihtilasma sürecini etkileyen bozukluklar da idrarda kanamaya yol açabilir. Kanser tedavisinde kullanilan siklofosfamid ve bir antibiyotik olan penisilin hematüriye yol açabilir. Aspirin, heparin gibi kan sulandirici (antikoagülan) kullanimi, idrarda kan görülmesine sebebiyet verebilir
Travma ve yaralanmalar: Karin veya böbrek bölgesine gelen darbeler veya yaralanmalar sonucu idrarda kanama görülebilir.
Sistemik hastaliklar: Bazi sistemik hastaliklar, örnegin böbrek hastaligina yol açabilen lupus gibi otoimmün hastaliklar, idrarda kanamaya neden olabilir.
Genetik hastaliklar: Orak hücreli anemi, kirmizi kan hücrelerinde sekil bozukluguna neden olan genetik bir hastaliktir. Bu hastalik idrarda hem mikroskopik hem de makroskopik hematüriye neden olabilir. Böbregin süzme islevini yerine getiren glomerulus yapilari da genetik bir rahatsizlik olan Alport sendromundan etkilenebilir. Alport sendromu hastalarinda idrarda kan görülebilir.
Agir egzersizler: Asiri yogun fiziksel aktiviteler sonucu bazen idrarda kanama olusabilir.”
“Koyu renk idrar, kanla karistirilabilir”
Idrarda kan görüldügünde öncelikle hangi nedenden kaynaklandigini tespit etmenin gerektigini belirten Doç. Dr. Turgut, bu nedenle idrardan kan gelmesi sikayeti ile doktora basvuran hastaya altta yatan sebebi bulmak için çesitli testlerin yapildigini ifade etti.
Tani için öncelikle hastanin detayli tibbi öyküsünün dinlendigini ve hematüriye neden olabilecek bir hastalik öyküsünün olup olmadigina bakildigini vurgulayan Doç. Dr. Turgut, sonraki asamalar hakkinda su bilgileri paylasti:
“Hasta muayene edilerek hastaliga bagli fiziksel bulgular saptanmaya çalisilir. Hematüri tanisinda idrar tahlili son derece önemlidir. Çogu zaman hastalar koyu idrar rengini de kan ile karistirabilir. Dolayisiyla idrarda kanama mutlaka laboratuvar testleri ile kontrol edilmelidir. Hematürinin altinda yatan rahatsizligin teshisinde ultrason, BT, MR gibi görüntüleme yöntemleri yardimci olabilir. Sistoskopi, idrar deliginden mesaneye dogru kamera ile girilip, mesanenin ve üretranin incelenmesi islemidir. Lokal veya genel anestezi altinda yapilabilir. Bu islemle üretra ve mesanede hastalikla ilgili bulgularin olup olmadigi degerlendirilir. Böbrek biyopsisi yani börekten örnek doku alinip incelenmesi, glomerülonefrit gibi hastaliklarin tanisinda kullanilir.”
“Vakit kaybetmeden üroloji hekimine basvurulmali”
Hematüri tedavisinin kanamaya neden olan sebebe göre degiskenlik gösterdiginin altini çizen Doç. Dr. Turgut, “Dolayisiyla altta yatan neden neyse ona göre tedavi seçenegi belirlenir. Hematüri; enfeksiyondan kansere, prostat büyümesinden böbrek tasina çok farkli nedenlere bagli olarak ortaya çikabildigi için idrardan kan gelmesi sikayeti olan kisiler vakit kaybetmeden üroloji hekimine basvurmalidir” diyerek açiklamalarini sonlandirdi.
Idrardaki Kanama Kanser Habercisi
Idrar yollarindaki kanamanin ciddiye alinmasi gereken önemli bir durum oldugunu söyleyen Üroloji Uzmani Doç. Dr. Hasan Turgut, “Idrar yollarinda görülen kanama, basit bir idrar yolu enfeksiyonundan üriner sistem kanserlerine kadar birçok hastaligin habercisi olabilir. Bu nedenle idrarda sadece bir kez bile kan görülürse saglik kurulusuna basvurulmalidir” dedi.
