'İhracatı kur vurdu' savını TEPAV çürüttü

Son bir aydır iş çevreleri, hükümet ve hatta Merkez Bankası Türk Lirası'nın özellikle euro karşısında değerli kalmasının ihracatı olumsuz etkileyip etkilemediği üzerine yoğun bir tartışma yürütüyor. Hatta dış ticaretten sorumlu Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, Merkez Bankası'nın kura gerekirse müdahale ederek bu sorunu gidermesi yönünde çağrılar da yaptı.
Ancak Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı'nın (TEPAV) dün yayımladığı bir araştırma, ihracatın "değerli kur" yüzünden gerilediği savını çürüttü. TEPAV'ın araştırmasında, Türkiye'nin en büyük ihracat pazarı olan Avrupa Birliği'nin (AB) dış ticaretinde bir eksen kayması yaşandığına dikkat çekilirken, para birimleri değerlense de Çin, Endonezya ve Singapur gibi ülkelerin bu bölgeye ihracatlarının arttığı vurgulandı. Ayşegül Dinççağ ve Ümit Özlale tarafından kaleme alınan politika notunda, AB'nin geçen yılın son çeyreğinden itibaren kendi bölgesi dışından yaptığı ithalatın arttığı, birlik üyelerinden yaptığı ithalatın ise düştüğü belirtilirken; "Türkiye bu fırsatı değerlendirememiştir" denildi. 

Asya kazandı
Raporda Türkiye'nin emek yoğun giyim ve tekstil ihracatında Asya ülkelerine karşı mevzi kaybettiği, sermaye yoğunluğu daha fazla olan motorlu kara taşıtlarında ise AB'ye yeni üye olan ülkelere karşı kayıp yaşadığı vurgulandı. Türkiye'nin özellikle ticari araç segmentinde üretim yaptığı belirtilirken, AB'nin bu segmenti teşvik dışında tutmasının da olumsuz etkisi olduğu kaydedildi.
Raporda verilen bilgiye göre Ekim 2009-Mart 2010 döneminde Türkiye'nin giyim eşyası ihracatı kriz öncesine göre yüzde 17 azaldı. Buna karşılık Çin'inki yüzde 8, Bangladeş'inki yüzde 6, Polonya'nınki ise yüzde 18 arttı. Motorlu kara taşıtları ihracatında ise Türkiye yüzde 23'lük gerileme yaşarken Hindistan yüzde 117, Romanya yüzde 83, Güney Afrika ise yüzde 46 artış yakaladı. Türkiye'nin en büyük ihracat pazarının AB olmasının diğer ülkelerden ayrışmasında en büyük rolü oynadığı vurgulanırken, bunun kurla ilgisinin olmadığı, daha çok yapısal nedenlere bağlı olduğu belirtildi.
Raporda, enerji dışı ihracat kalemleri incelenerek AB'ye yeni üye olan ülkelerin AB pazarındaki paylarının yükseldiği, ayrıca Asya ülkelerinin ihracatının da arttığı belirtilirken, "Kurun dış ticaret dengelerini olumsuz etkileyecek ölçüde değerli olduğu savı, kriz sonrası dönemde de sıkça tekrarlanmaktadır. Kriz sonrası dönemde AB'ye ihracatta pazar payını artıran Asya ülkeleri reel kur değerlerine göre incelendiğinde pazar paylarını artıran Çin, Endoenzya ve Singapur'un para birimlerinin son dönemde değer kazandığı, ihracatları ve pazar payları düşen Tayvan ve Kore'nin para birimlerinin de değer kaybettiği ortaya çıkmaktadır. Sadece pazar payını önemli öçüde artıran Hindistan'ın para biriminin yukarıdaki argümanı destekler nitelikte değer kaybettiği görülmektedir" denildi.

 

Kur lobisine cevap 
Başta ihracatçı birlikleri olmak üzere bazı iş çevreleri sık sık kur rejiminin değiştirilmesi çağrısı yaptı. Ancak TEPAV'ın araştırması sorunun liranın yüksek değerinden çok AB'nin ihracatının karakteristiğinde yaşanan değişiklikten kaynaklandığını gösteriyor.

 

1-26 Temmuz'da ihracat yüzde 10.2 arttı
Dış ticaretten sorumlu Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, 1-26 Temmuz 2010 itibariyle bakıldığında geçen yılın aynı dönemine göre ihracatta yüzde 10.2'lik artış olduğunu belirtti. Çağlayan, Rusya'nın Rostov kentinde meyve-sebze halinin temel atma töreni sonrasında gazetecilere yaptığı açıklamada, "İhracatımızdaki bu sürdürülebilir artış öyle gösteriyor ki biz bu yıl koymuş olduğumuz 107.5 milyar dolarlık hedefi aşacağız" dedi. Çağlayan, Avrupa'daki pazar daralması, euro'nun değer kaybetmesi, Türk Lirası'nın euro karşısında değer kazanmasının ihracatçıyı üçlü bir ateş altında bıraktığını, buna rağmen ihracatın Temmuz ayında yüzde 10.2 artmasının önemli olduğunu söyledi.
Rusya'nın ardından Azerbaycan'a  geçen Çağlayan,  iki ülke arasındaki ticaret hacminin 2 milyar dolardan 5 milyar dolara çıkmasını planladıklarını belirtti. Çağlayan Azeri yetkililerden  gümrüklerden konteyner alımında ortalama sürenin 50 günün altına çekilmesini de istedi.

Milliyet