Çip krizi ile başlayan otomobil üretimindeki azalma sorunları devam ediyor. Küresel çip krizinin bu yıl da devam edeceği beklentisiyle sıfır otomobil sayısı azalırken ikinci ele olan talep artmıştı. Ülkemizde otomobil fiyatlarının çok hızlı yükseliş göstermesinden dolayı bazı art niyetli kişiler ikinci el otomobillere sıfır otomobilden daha yüksek fiyatlar yazmaya başlamıştı.
FİYATLAR İNMEYE BAŞLADI
İkinci el piyasasında hem fiyatların tavan yapması, hem de kredi faizlerinin yüzde 2 düzeyinde olmasından ötürü talep azalmaya başladı. Bundan dolayı satıcılar fiyatları yüzde 20-25 oranında aşağı çekiyor. Kurumsal olarak satış yapan firmalar da reklam vererek fiyatlarını düşürdüklerini açıklıyorlar. İlan sitelerinde ikinci el otomobillerin fiyatlarına bakıldığında sıfır fiyatından düşük olduğu gözlemlenmeye başladı.
KREDİ ŞARTLARI DA ZORLUYOR
Taşıt kredisine ilişkin yapılan düzenlemeler de talebi düşürmede etkili oluyor. BDDK'nın açıklamasına göre;
Nihai fatura/ kasko değeri 120.000 TL (dahil) ve altında olan taşıtlarda değerin azami %70'ine kadar, nihai fatura/ kasko değeri 120.001 TL ile 300.000 TL (dahil) arasında olan taşıtlarda değerin azami %50'sine kadar, nihai fatura/ kasko değeri 300.001 TL ile 750.000 TL (dahil) arasında olan taşıtlarda değerin azami %30'una kadar, nihai fatura/ kasko değeri 750.001 TL ile 1.500.000 TL (dahil) arasında olan taşıtlarda değerin %20'sine kadar kredi kullandırımı yapılabiliyor.
Kasko değeri 120.000 TL (dahil) ve altında olan taşıtlarda kredi vadesi 48 ayı, 120.001-300.000 TL (dahil) arasında olan taşıtlarda kredi vadesi 36 ayı, 300.001-750.000 TL (dahil) arasında olan taşıtlarda kredi vadesi 24 ayı, 750.000 TL üzerinde olan taşıtlarda ise kredinin vadesi 12 ayı geçemiyor. Bu durum da örnek olarak 100 bin lira kredi 48 ay vade ile çekildiğinde ortalama olarak aylık ödemesi 3700 lira ve toplam geri ödemesi de 176 bin liraya çıkıyor. İkinci elde de otomobil fiyatları yüksek modelli araçlarda 300 bin liranın altında seyretmiyor. Hem fiyatların hem de faizin yükselmesi ikinci el piyasasını olumsuz etkiliyor.
Ayrıca otomobil yaşı, 03-36 ay vadede kredi kullanımlarında en fazla 8, 37-48 ay vadede kredi kullanımlarında, en fazla 5 olabiliyor.
İŞLETME MALİYETLERİ DE YÜKSELDİ
Otomobil almanın yanında zorunlu Trafik sigortası, isteğe bağlı olan kasko, Motorlu Taşıtlar Vergisi, fenni muayenesi, egzoz emisyon pulu, akaryakıt, yedek parça gibi birçok kalem de ortaya çıkıyor. Bu kalemleri hesaplayanlar otomobil almaktan vazgeçip paylaşımlı araçlar ya da toplu taşımaya yöneliyor.
'İMKANI OLAN ŞİMDİDEN ALSIN'
İkinci el piyasasındaki durgunluğu değerlendiren EBS Danışmanlık Genel Müdürü Erol Şahin 'İkinci el piyasasında pazar durgun şekilde ilerliyor. Aralık ve Ocak aylarında piyasa hep durgundur. İnsanlarda yoğun talep vardı, bu talep durdu. Hem sıfırda hem ikinci elde oluşan talep bir anda sönümlendi. Yüksek fiyat, kurdan kaynaklı artışlar geriye çekilmedi.' dedi.
'VATANDAŞ AL-SATTAN KÂR ELDE EDİYOR'
Şahin 'Yarısını bizzat vatandaş kendi arasında yapıyor. Kâr etme amacıyla ikinci el araç alıyorlar. Aldığı fiyatın üzerinde fiyata satıyor. Esnaf otomobil stoklamaz. Esnafın ortalama olarak 10-20 araçlık sermayesi vardır. Bunu döndürmek zorundadır. Paranın maliyeti arttığı için esnaflar arabaları elinde fazla tutmak istemiyor. Yüzde 10-15 civarında indirim olduğunu görüyoruz.' açıklamasını yaptı.
'ARAÇ KREDİLERİNİN MAKUL SEVİYEDE OLMASI LAZIM'
Kredi faizlerindeki yüksekliğe değinen Şahin 'Araç kredilerinin makul rakamlarda olması lazım. Tüketici ve araç kredisi faizleri yıllık yüzde 30 bandında geziyor. Kredi vadesi de çekilecek olan tutar nedeniyle yetersiz kalıyor. Tutar yüksek, vade düşük olunca ödeme zorlaşıyor. Teoride 48 ay olarak görülse de BDDK'nın şartlarından dolayı kredi vadesi 36 aydan başlıyor' dedi.
'FİYATLAR DAHA ÇOK YÜKSELECEK'
2022 yılının gelmesiyle birlikte otomotiv sektöründeki sıkıntıların bitmediğini, aksine devam ettiğini belirten Şahin 'Tüketici açısından en önemli faktör şu anda geçim. Faizin 20 puanın altına düşmesi gerekiyor. Son bir buçuk yıldır yaşadığımız sıradaki araç kuyrukları bitti. Otomotiv sektörünü zor günler bekliyor. Ham madde ve parça sıkıntısı ve bunların fiyatlarındaki yükseliş henüz fiyatlara tam yansımadı. 2022'de araç fiyatları daha çok yükselecek. İmkanı olanlar imkan dahilinde otomobillerini şimdiden alsınlar' değerlendirmesini yaptı.
'FİYATLAR YÜZDE 30'A YAKIN DÜŞTÜ'
İkinci el piyasasında durgunluktan dolayı fiyatların aşağı geldiğine değinen İstanbul Motorlu Araç Satıcıları Derneği Başkan Yardımcısı Görkem Konu 'İkinci elde fiyatlar düştü. İşler çok durgun seyrediyor. Son iki aydır, Aralık ayından itibaren ikinci el piyasası durma noktasına yaklaştı. Dolayısıyla fiyatlarda da gerileme oldu. Modeline göre yüzde 15-30 aralığında düşüş yaşandı. Kurun tepeye çıktıktan ve düşüşünden sonra birçok sektöre göre otomobil sektörü daha çok etkilendi. İlk paraya çevrilecek emtialardan biri otomobil. O yüzden otomobil fiyatına bu durum yansımış oldu.' dedi.
'KÖPÜK ALINDI'
Otomobil bulunamadığı zamanlarda ikinci el otomobillerin sıfırlardan daha yüksek paralara satılmasına yönelik olarak Konu 'Araç bulunamadığı dönemde fiyatlar otomobilin değerinin üzerindeydi. Böylece köpük alınmış oldu, fiyatlar düştü' açıklamasında bulundu.
'BDDK'DAN GÜNCELLEME BEKLİYORUZ'
Teorik olarak işleyen ancak pratikte işlevini yitiren taşıt kredisi şartlarına yönelik olarak da Konu 'BDDK'dan taşıt kredisi kıstaslarına yönelik güncelleme bekliyoruz. Faiz şartları ve vadeye yönelik değişiklikler olmalı. Vatandaşlar vade, faiz ve fatura-kasko değeri nedeniyle finansmana erişmekte zorluk çekiyor. Bu durumun acilen güncellenmesi gerekiyor.' dedi.
