İktidar fire verdi, parti kapatmayla ilgili madde düştü

AK Parti, anayasa değişikliği görüşmelerinin ikinci turunda fire verdi. Parti kapatmayı zorlaştıran ve dava açılmasını Meclis'in iznine bağlayan 8. madde referandum için gerekli 330 oya ulaşamadı.

327 ile paketten düşen madde, diğerleri geçse bile referanduma gidemeyecek. Teklif aynı haliyle bir yıl Meclis'e getirilemeyecek. Kapatmadan en çok mağdur olan BDP'lilerin tutumu ise dikkat çekti. İlk tura 5 vekille katılan BDP, bıçak sırtında geçeceği belli olmasına rağmen ikinci tura iştirak etmedi. Sonuç, muhalefet kulislerinde zafer havası estirdi. Oylama sonrası kurmaylarıyla kısa bir toplantı yapan Başbakan Tayyip Erdoğan, "Gönlüm bundan yana değil. Ama demokratik sistemin gereği. Hayırlı buluyorum. İrade böyle tecelli etti. Sonuna kadar devam.'' dedi.
Muhalefet partileri, Anayasa Mahkemesi ve HSYK'da değişiklik öngören maddeler ile paketin bütünü üzerine yapılacak oylama öncesi moral depoladı.
Anayasa paketi oylamasında parti kapatmayla ilgili düzenleme riskli görülen maddelerden birisi olarak biliniyordu. İlk tur oylamada bu maddeye 337 kabul oyu çıkmıştı. Oylamaya 5 BDP'li de katılmış ve "evet" oyu verdiklerini açıklamıştı. BDP'lilerin oylamaya katılmayacağını açıklaması ve Sırrı Sakık'ın maddenin görüşülmesi sırasında paket aleyhinde konuşma yapması, oylama öncesi durumun kritik olduğunu gösteriyordu. Nitekim iktidar partisi için korkulan oldu. Meclis'te yapılan oylamaya 410 milletvekili katıldı. CHP, BDP ve DSP'lilerin katılmadığı oylamada 327 kabul, 76 'ret' oyu çıktı. 2 milletvekili çekimser kalırken, 3 oy boş çıktı ve 2 oy da geçersiz sayıldı. İlk turda ret oyu 72, çekimser ise 5 çıkmıştı. Böylece AK Parti, ilk tur oylamadan 10 oy daha az aldı. Meclis'teki tabloya bakınca AK Parti'de firelerin de en az 8 olduğu ortaya çıkıyor. Maddenin paketten düştüğünü Meclis Başkanı Mehmet Ali Şahin, "İlgili madde, öngörülen beşte üç çoğunlukla (330) kabul oyu alamadığından reddedilmiştir." sözleriyle açıkladı.
AK Parti'de oylamanın sonucunda 'bölücülük'le ilgili kaygıların etkili olduğu söyleniyor. Parti yönetimi, bazı milletvekillerinde "PKK'nın rahat propaganda yapacağı, bölücü her türlü fikrin rahatça söylense bile partilerin kapatılmayacağı" yönündeki kaygılardan dolayı 'ret' oyu verdiği görüşünde. Parti kapatma davasına Meclis'te oluşturulan komisyonla karar verilmesi formülüne de fazla sıcak bakılmadığı biliniyor. Maddenin düşmesiyle CHP'nin Anayasa Mahkemesi'ne gitme gerekçesinin ortadan kalkacağı da öne sürüldü.
Öte yandan dün 337 kabul oyuyla Meclis'ten geçen teklifin 7. maddesi, Anayasa'nın "Grev Hakkı ve Lokavt" başlıklı 54. maddesinde değişiklik yapıyor. Greve katılan işçilerin ve sendikanın kasıtlı veya kusurlu hareketleri sonucu grev uygulanan işyerinde sebep oldukları maddi zarardan sendika sorumlu tutulamayacak. Kamu denetçiliğine (ombudsmanlık) ilişkin 9. madde de 340 oyla kabul edildi. 69 vekil ret yönünde oy kullandı. Teklifin 10. maddesi ise 73 ret oyuna karşı 335 oyla Meclis'ten geçti. Bu düzenlemeyle parti kapatmada milletvekilliğinin düşürülmesi uygulamasına son veriliyor. Kurul'dan geçen teklifin 11. maddesi, Anayasa'nın, TBMM'nin Başkanlık Divanı'nın oluşumunu düzenleyen 94. maddesinde değişiklik öngörüyor. Başkanlık Divanı 2. devre dönemin sonuna kadar görev yapacak. Bu düzenlemeye 408 vekil katılırken 336 kabul, 70 ret oyu kullanıldı. 1 oy boş çıktı; 1 oy da geçersiz sayıldı.
Ardından Yüksek Askeri Şûra'nın terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma hariç, her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı yolu açılan düzenleme görüşüldü. 409 vekilin katıldığı oylamada, 338 milletvekili kabul oyu kullandı. 69 ret çıktı. Daha sonra ele alınan 13. madde, 339 kabul oyu Meclis'ten geçti.
Geçici 18. madde belirsiz hale geldi
Siyasî partileri kapatmayı zorlaştıran madde düşünce, bu düzenlemeye bağlı olarak hazırlanan geçici 18. maddenin durumu da belirsiz hale geldi. Parti kapatmayla ilgili maddenin devamı olarak görülen maddenin geri çekilip çekilmeyeceği sorusuna cevap bugün verilecek. Geçici 18. maddeye göre, herhangi bir siyasi parti hakkındaki dava, anayasa değişiklikleri geçmeden açılsa bile yapılacak değişikliklere tabi olacaktı.
Gönlüm bundan yana değildi ama teklif geri çekilmeyecek
Başbakan Tayyip Erdoğan, partilerin kapatılmasını zorlaştıran maddenin paketten düşmesi üzerine anayasa değişikliği teklifinin geri çekilmesinin söz konusu olmadığını söyledi. Erdoğan, "Ben demokratik parlamenter sistemin bir gereği olan bu neticeyi hayırlı buluyorum. Fakat tabii gönlüm bundan yana değil. Bu oylamada böyle bir netice çıkmıştır ve sonuna kadar biz yolumuza yine aynı kararlılıkla devam edeceğiz.'' diye konuştu. Konuya ilişkin gazetecilerin sorularını cevaplayan Erdoğan, milletvekillerinin oylamalarda hakları olan iradelerini kullandıklarını belirtti. Muhalefet partilerinin oylamalar sırasında izlediği tutuma temas eden Başbakan, "Biliyorsunuz, kulübelere kimin dikta ile bir tatbikat uyguladığı burada çok güzel ortaya çıkıyor. Kendi grubuna inanmayanların, milletvekillerini kulübeye dahi göndermeyenlerin demokratik anlayışlarının da ne olduğu gayet güzel bir şekilde ortaya çıkıyor." ifadelerini kullandı.
Neticeyi, hayırlı bulduklarını ancak gönlünden geçenin bu olmadığını vurgulayan Başbakan Erdoğan, şöyle devam etti: "Çünkü bizim gönlümüz, bu ülkede siyasi partilerin kapatılmasına karşı olduğumuz için, ülkemizin kapatılmış partiler mezarlığı olmasını istemiyor. Siyaseti yapanlar gayet rahat yapsınlar, huzurlu yapsınlar. Demokles'in kılıcı devamlı başlarında sallanmasın." ANKARA ZAMAN
Kim ne dedi?
Devlet Bahçeli (MHP Genel Başkanı): Anayasa değişikliğinin, Meclis iradesiyle reddedilmesi hayırlı bir sonuç. Değişiklik yönünde atılan adımların bir uzlaşma temeline dayalı olması, çok daha anlaşılabilir bir durum olarak ortaya çıkmıştır. İktidarın, bu gelişmeyi dikkate alarak, değişikliklerle ilgili tasarruflarını gözden geçirmesinde yarar var. Sonucun bu şekilde olmasını arzuluyorduk.
Hayati Yazıcı (AK Parti): (Anayasa değişikliği teklifinin 8. maddesine destek vermeyen AK Parti milletvekilleriyle ilgili olarak) Farklı düşüncelerde olsalardı bunu, yapılan toplantılarda çok net olarak dile getirmeleri gerekirdi. Doğruluk, dürüstlük, kişilikli olmak bunu gerektirirdi. Ama bu yolda bir şey görmedim ben.
Hakkı Suha Okay (CHP): Milletvekilleri, vicdanlarının sesini dinledi. Vekiller, parti baskısından kurtulup, iradeleriyle oy kullandılar. Sağduyu galip gelmiştir. Türkiye, bir rejim tehdidinden kurtulmuştur.
Sırrı Sakık (BDP): BDP olarak başından itibaren diyalogdan yana tavır izledik; 'Acil Demokrasi Paketi' adı altında şartlarımızı açıkladık. Diyalog olmayınca bu noktaya gelindi.
Oylamada yaşananlar Ergenekon'un operasyonu mu?
Anayasa değişikliği oylamalarında yaşanan sürpriz, farklı değerlendirmeleri de beraberinde getirdi. Partileri kapatmayı zorlaştıracak maddenin 330 oya ulaşamayarak paketten düşmesi, 'AK Parti'de operasyon' olarak yorumlanıyor. AK Parti kulislerinde oylama sonucuyla ilgili yapılan değerlendirmelerde, yargıda reform istemeyen çevrelerin partinin içine 'el attığı' konuşuluyor. AK Parti içinde sayıları 6 ila 10 arasında değişen milletvekili grubunun aynı merkezden kontrol edildiğini söyleyen parti kurmaylarına göre bu isimlerin çoğu birbiriyle bağlantılı. Aralarında rol dağılımı da yapan 'retçi' milletvekilleri, bazen hedef şaşırtmak için maddelere 'evet' oyu bile veriyor. AK Parti'de yaşanan bu gelişmeyi Ergenekon süreciyle bağlantılı görenlerin sayısı oldukça fazla. ÖMER ŞAHİN ANKARA
Gözler, diğer iki kritik maddeye çevrildi
Parti kapatmayı zorlaştıran maddenin paketten düşmesi, Meclis'te tam anlamıyla şok etkisi yaptı. AK Parti kulislerine hüzün çökerken, muhalefet ise zafer havasına büründü. CHP ve MHP'li vekiller birbirlerini kutladı. Gözler, diğer iki kritik maddeye çevrildi. Bugün Genel Kurul'da ele alınacak Anayasa Mahkemesi'nin yapısını değiştiren maddede aynı sonucun çıkıp çıkmayacağı merak ediliyor. İlk tur oylamada 331 kabul ile en düşük oyu alan söz konusu düzenleme, bıçak sırtında görülüyor. Eğer bu madde de düşerse, bir ölçüde anayasa değişikliğinin omurgası çökmüş olacak. Gözler, çarşamba günü oylanacak HSYK'nın yapısıyla ilgili maddeye çevrilecek. AK Parti'de felaket senaryosu olarak Anayasa Mahkemesi ve HSYK düzenlemesinin paketten düşmesi görülüyor. Böylesi bir gelişme durumunda paketin hiçbir anlamının kalmayacağı, hatta CHP'nin bütünü üzerine yapılacak oylamaya girip kalan maddeleri referanduma bile gerek kalmadan geçirmek isteyeceği konuşuluyor. Paketin tamamı üzerine yapılan oylamada 367 ve üzeri oy çıkarsa 330'u aşan bütün maddeler kabul edilmiş sayılıyor.
Öte yandan AK Parti, Anayasa Mahkemesi'yle ilgili düzenlemenin 330'un altına düşmemesi için yoğun bir çalışma başlattı. Tereddütlü olduğu tahmin edilen milletvekilleri ile görüşülerek pakete destek vermesi sağlanmaya çalışılıyor. Meclis'te bugün oylanacak kritik 17. maddeye göre, Anayasa Mahkemesi'nin üye sayısı 17'ye çıkıyor. Mahkemenin 3 üyesini TBMM belirleyecek. ÖMER ŞAHİN ANKARA
Mesut Yılmaz 'ret' oyunu açıktan kullandı
Oylamalarda bazı milletvekillerinin oy rengini belli etmesi dikkat çekti. Eski başbakanlardan DP Rize Milletvekili Mesut Yılmaz da bunlardan biriydi. Anayasa değişikliğine 'hayır' oyu veren Yılmaz, kabine girme gereği bile duymadan kırmızı renkli pulu göstere göstere zarfa koydu. Anayasa değişikliğine destek veren Şanlıurfa Bağımsız Milletvekili Seyit Eyyüpoğlu'nun 'evet' oyunu gösterdiği gözlendi.



Zaman